“Bir miynótting ishinde qansha is tyndyrugha bolady?” – dep osy­dan ýsh jyl búryn sayabaqtyng ishinde beytanys, shashyn toly­ghymen qaragha boyap alghan ba, joq әlde ózining tabighy týsi sol ma, bilmedim, jasy birazgha kelip qalghan ózimning atamday bir kisi osy súraqty qoyyp edi.
Oyymda eshtene joq, esh oilanbastan, bir jaghynan kýlkim kelip: “Bir miynótting ishinde ji­yrma bettik gazetting taqyryp­taryn sholyp shyghugha bolady. Al eger kompiuterding aldynda otyryp әrip teretin bolsaq, eluden asa sóz terer edim. Sol bir miynótti jarnama kórudi jaqsy kóretin adamgha bersek, besten ongha deyingi jarnama kóruge ýlgeredi. Sportshy bolsa, sol uaqyt ara­ly­ghynda 400 metrge jýgirip keluine bolady. Taghy aitarym, eger kosmetikalyq zat­tar shygharatyn iri fabrikagha kirseniz, bir miynótting ishinde jana tehno­logiyanyng kómegimen 20-dan astam kremdi qútysyna qúiyp, syrtyn orap, jәshikterge salyp qoigha tolyq mýmkindik bar. Al tipti futbol matchy bolsa, bir miynótting ishinde eki azuly koman­­dalar­dyng taghdyrlary sheshiledi. Densaulyq saqtau salasynda sol bir miynót ishinde bir nauqastyng ómirin qútqaryp qalugha bolady. Taghysyn taghy...” – dep birtalay jau­aptardy arty-artynan jau­dyra berdim.
“Bir miynótting ishinde ne isteu­ge bolady?”, – dedi ol taghy da. Biraq búl joly ol qart búl sú­raq­ty ózine qoydy.

“Bir miynótting ishinde qansha is tyndyrugha bolady?” – dep osy­dan ýsh jyl búryn sayabaqtyng ishinde beytanys, shashyn toly­ghymen qaragha boyap alghan ba, joq әlde ózining tabighy týsi sol ma, bilmedim, jasy birazgha kelip qalghan ózimning atamday bir kisi osy súraqty qoyyp edi.
Oyymda eshtene joq, esh oilanbastan, bir jaghynan kýlkim kelip: “Bir miynótting ishinde ji­yrma bettik gazetting taqyryp­taryn sholyp shyghugha bolady. Al eger kompiuterding aldynda otyryp әrip teretin bolsaq, eluden asa sóz terer edim. Sol bir miynótti jarnama kórudi jaqsy kóretin adamgha bersek, besten ongha deyingi jarnama kóruge ýlgeredi. Sportshy bolsa, sol uaqyt ara­ly­ghynda 400 metrge jýgirip keluine bolady. Taghy aitarym, eger kosmetikalyq zat­tar shygharatyn iri fabrikagha kirseniz, bir miynótting ishinde jana tehno­logiyanyng kómegimen 20-dan astam kremdi qútysyna qúiyp, syrtyn orap, jәshikterge salyp qoigha tolyq mýmkindik bar. Al tipti futbol matchy bolsa, bir miynótting ishinde eki azuly koman­­dalar­dyng taghdyrlary sheshiledi. Densaulyq saqtau salasynda sol bir miynót ishinde bir nauqastyng ómirin qútqaryp qalugha bolady. Taghysyn taghy...” – dep birtalay jau­aptardy arty-artynan jau­dyra berdim.
“Bir miynótting ishinde ne isteu­ge bolady?”, – dedi ol taghy da. Biraq búl joly ol qart búl sú­raq­ty ózine qoydy.
“Men saghan, balam, búl súraq­ty teginnen tegin qoymaghanymdy ishtey sezip túrghan shygharsyn. Qúlynym, maghan biraz jauaptar berdin. Onyna rahmet. Búl jauap­tardyng kóbisin óz ómir tәjiriy­bennen alghandyghyndy da bilip otyrmyn. Uaqyttyng tezdigi óte súmdyq, lezde ótedi de shyghady. Sonyng ishinde “bir miynót” degen­ning ózindik orny orasan. Múny barlyghymyz da moyyndaytyn shygharmyz. Alayda, uaqyt óte jyl­dam eken dep, ony qadirlemeuge, ýnemdemeuge taghy bolmaydy. Bir miynótting ishinde qanshama úly ister atqarugha bolady. Kózine sol uaqyt ishindegi tyndyrghan ister mardym­syz bolyp kóriner, biraq, sol alpys sekundty sen iygi júmystargha júmsar bolsan, onyng bereri kóp. Sebebi, ómirding ózi milliondaghan bir miynótten qúralady emes pe! Ár nәrsening shegi bolady, al uaqyttyng shegi óte qauipti. Ómirdegi úly janalyqtardyng ashyluy, jetis­­­­tikke jetuding shyny bar bolghany bir-aq miynótting ishinde sheshiledi. Mineki, kórding be, qyzym. Uaqyt­tyng úlylyghy osynda jatyr. De­gen­men de mening búl aitqanda­rymdy ózing de biletin shygharsyn. Sender jassyndar, senderding bi­letindering bizderden de kóp. Son­dyqtan myna shal nemenege myl­jyndap, ózinshe aqylsynyp túr dep oilama. Mening aitarym tek búl ghana emes...” – dep qaltasyna qo­lyn jýgirtip, temeki qorabynyng ishi­nen bir tal shylym alyp shyq­ty. Biraq tútatqan joq әlgisin. Men bolsam, esh ýndemesten, taghy ne aitar eken dep, qarttyng jýzine qarap otyrdym. Ýndemegen sebebim, búl beytanys qarttyng men ýshin paydaly nәrse aitqaly túrghanyn ishtey sezdim.
“Taghy bir mysal keltireyin. Dәl qazir saghan jýz tenge bersem ne ister edin? Mýmkin oghan bir ghana dana gazet satyp alugha bolar nemese bir qúmyra ishetin susyn da kelip qalar. Biraq, mәsele gazetting bir ghana sanynda emes, onyng ishinde jazylghan ruhani, mәdeny dýniye­ler­ding adam balasy ýshin qansha­lyqty paydaly ekendiginde. Al bir qúmyra susyn qalanyng dәl orta­synda ómir sýrip jatqan biz ýshin eshtene bolmas, al alys eldi me­ken­derdegi auyz su tapshylyghyn kórip otyrghan halyq ýshin orny bólek. Nemese ystyqta, en dalada shól­­dep kele jatqan, ólimning sәl-sәl aldynda ghana túrghan bireu ýshin bir tamshy sudyng qadiri qanday?! Sol siyaqty, eger biz qolymyz­daghy barlyq jýz tengelikti ýnem­demesek, qalay bolsa solay, aqshanyng qadirin ketirip, týkke de túrmaytyn zattargha júmsay bersek, onda onyng qanday bere­ke­si qalady?! Kerisinshe, sol aq­shany jinap, paydaly nәrselerge júmsasaq, baghana aitqanymyzday, kózge kórinbeytin jýz tengening de bizge bereri úshan teniz bolmaq. Uaqyt pen aqsha – qadiri jaghy­nan sinonimdes úghymdar. Búl eki nәrseni barlyghymyz da jany­myzgha jaqyn tartamyz, jaqsy kóremiz. Biraq, keyde búl ekeui adam­gha ýrey men qorqynysh әke­letin kez de bolady. Uaqyt pen aqshany dúrys iyelene bilmesen, odan qauipti nәrse joq. Al olar­dy basqara bilgendik – naghyz aqyldynyng isteytin isi. Sen әli jassyn, besiginnen beling de shyq­paghan sәby sekildisin. Alayda, osy bastan-aq neghúrlym búl eki zatty qadir tútsan, ómirdegi jenili­sin­nen jenising anaghúrlym basymdau, kóbirek bolady. Uaqytty ótkizip alsan, ony shegindire almaysyn. Sondyqtan esing barda elindi tap degendey, qolyndaghy bar nәrse­nin, meyli ol uaqyt bolsyn, ne dýnie bolsyn, bәrining de qadirin bil. Áytpese, mine, men siyaqty “Áy, әttegen-aydyn” keypin ke­shuge tura keledi. Mening aitarym osy ghana. Aytylghandardyng bәrin óz týisiginmen, sananmen sara­lar­syn!” – dep baghanaghy tútatpaghan shylymyn auzynan aldy da eki bólip, qasynda túrghan qoqys jәshikke laqtyryp, ornynan túrdy da kete berdi.
Bir kezde artyna qayta búryl­dy, kýlimsirep: “Al men bolsam, bir miynótti paydalanyp saghan oy saldym ghoy deymin, ә, qyzym. Osy bir miynótting ishindegi aityl­ghan sózder sening býkil ómirindegi eng eleuli bir oqighalardyng sebepkeri bolmauyna kim kepil!?” – dep sózin ayaqtady da, eki qolyn artyna salyp, aqyryn kete bar­dy. Men taghy ýndemedim...
Ýsh jyldan beri barlyq bas­ta­ghan jaqsy isterimning bastauyn­da sol kisining aitqan: “Bir miy­nót­ting ishinde ne isteuge bolady” de­gen sózi túrghan siyaqty. Yaghni, osy bir auyz sózding qúny sodan beri men ýshin asa qymbat.

Aray ÝIRENIShBEKQYZY, EÚU studenti.
«Egemen Qazaqstan» gazeti