Sóz auyzda túrghanda biz oghan әmirshimiz,
sóz auyzdan shyqqan song ol - bizge hakim.
Halyq danalyghy

Búl jetide de «hiyt-sherudin» jalghasy. Taghy da sol qarjy polisiyasynyng resmy mәlimdemesi. Taghy da bireu­ler ústalyp, bәlen million jep qoyypty. Arasynda ata-babasynyng qisyq saltyna salyp, kórshi elden bir ýiir jylqyny aidap kelgen barymtashy da jýr. Biraq kópshilikti eriksiz eleng etkizgen taghy bir derek bar.

- Qarjy polisiyasy Qazaqstan aumaghynan shyghyp ketken Aliyans banki diyrektorlar kenesining tóraghasy Marghúlan Seysembaevqa eshqanday aiyp taqpaydy, - dep mәlimdedi sәrsenbidegi dәstýrli  brifingte Ekonomikalyq qyl­mystar men sybaylas jemqorlyqqa qarsy kýres agenttigining resmy ókili Múrat Júmanbay. - Onyng elden ne sebeppen qashqanyn bilmeymin. Sonday-aq býgingi kýni Aliyans banki aksionerlerine qatysty qarjy polisiyasy eshqanday qylmystyq is qozghaghan joq, tergeu aldyndaghy tekseruler de jýrgizilgen joq.

Sóz auyzda túrghanda biz oghan әmirshimiz,
sóz auyzdan shyqqan song ol - bizge hakim.
Halyq danalyghy

Búl jetide de «hiyt-sherudin» jalghasy. Taghy da sol qarjy polisiyasynyng resmy mәlimdemesi. Taghy da bireu­ler ústalyp, bәlen million jep qoyypty. Arasynda ata-babasynyng qisyq saltyna salyp, kórshi elden bir ýiir jylqyny aidap kelgen barymtashy da jýr. Biraq kópshilikti eriksiz eleng etkizgen taghy bir derek bar.

- Qarjy polisiyasy Qazaqstan aumaghynan shyghyp ketken Aliyans banki diyrektorlar kenesining tóraghasy Marghúlan Seysembaevqa eshqanday aiyp taqpaydy, - dep mәlimdedi sәrsenbidegi dәstýrli  brifingte Ekonomikalyq qyl­mystar men sybaylas jemqorlyqqa qarsy kýres agenttigining resmy ókili Múrat Júmanbay. - Onyng elden ne sebeppen qashqanyn bilmeymin. Sonday-aq býgingi kýni Aliyans banki aksionerlerine qatysty qarjy polisiyasy eshqanday qylmystyq is qozghaghan joq, tergeu aldyndaghy tekseruler de jýrgizilgen joq.

Sol kýni qarjy polisiyasynyng resmy mәlimdemesin esty sala Aliyans bankining baspasóz qyzmeti mynaday aqpar taratty: Aliyans bankining diyrektorlar kenesining tóraghasy Marghúlan Seysembaev mausym aiynda jazghy demalysyn alyp, Qazaqstan aumaghynan shyghyp ketti.
«Seymar Aliyans qarjy korporasiyasy» júrtty eki oily etken ekiúshty әngimege tosqauyl qoymaq bolyp, M.Seysembaevtyng shetelge ketuining demalystan basqa sebebi joq ekenin habarlady. Alayda belgili kәsipkerding qashan oralatyny turaly naqty aqpar joq. Orayy kelgende aitayyq, Reseyde bankirler qaryzdan qútylghansha, demalysqa shyqpaydy. V.Putinning әmiri sonday. Bankting baspasóz qyzmeti sәrsenbidegi habarlamasynda «Seymar Aliyans qarjy korporasiyasynyn» basqarma tór­aghasy Sәken Seyfullinning «Ol demalysta jýrse de, tynym tappay, diyrektorlar kenesining sheshimderine jәne bankting qaryzyn qayta jýieleu isine belsendi aralasuda» degen týsiniktemesin de keltiripti.
Sonymen... «Jel soqpasa, shóp­ting basy qimyldamaydy» deymiz be, әlde búl jer astynan jik shygharu sekildi dýrligu me? Bir anyghy, týrli sybys el arasynda gulep jýr.

Álde jaqynda ghana Euraziyalyq bank tóraghasy Jomart Ertaevtyng qyzmetinen alynuy Marghúlan Seysembaevqa da bir tyqyr tayanghanyn sezdirdi me eken? Ayaqastynan shetelge ketip qalghan BTA bankting eks-basqarma tóraghasy Roman Solodchenko ózining blogynda búl oqighagha bylay týsinikteme berdi: «Ertaevtyng qyzmetinen ketui «Seymardyn» aksionerlerine súq sausaqty shoshaytu siyaqty. Bәlkim, Marghúlannyng bank aksiyalarynyng 75 payyzyn 100 tengege úsynuy bireulerge jaqpay qalghan shyghar».
Onyng ýstine  songhy  kezderi Últtyq bank tór­aghasy Grigoriy Marchenko payyzdyq mólsherlemeni shamadan tys ósirip jibergen birneshe bankting basshylaryna «tisin qayrap» jýr. «Búl bankterding depozittik salymdardyng payyzyn kótergeni týsiniksiz. Olardyng búl aqshany qayda salatyny jәne 20 payyzdan joghary mólsherlemege kimdi nesiyeleytini belgisiz», - dey kele, ol ýsh bankting basyna qara búlt ýiiriletinin astarlap jetkizdi. «Eger búlay jalghasa berse, biz olardyng attaryn da jariyalaymyz» dep qosyp qoydy bas bankir 10 mausymda jurnalistermen jýzdesuinde. Biraq... bylyqqa batqan qanday bankter ekenin ashyp aitpady.

Kim kalay aitsa da, Aliyans bankting býgingi hali asa mәz emes. Syrtqy qaryzynyng kólemi - shamamen 4 mlrd dollar. Sonyng 560 mln dollaryn biyl jyl sonyna deyin qaytaruy kerek. Bank ózining syrtqy qaryzdaryn qayta qúrylymdau ýshin qúramyna toghyz halyqaralyq bank kiretin nesiyegerler komiytetimen ózara týsinistik turaly memorandumgha qol qoydy. Qaryzdardy qayta qúrylymdaudyng bes týrli baghytyn úsyndy. Solardyng ishinde nesie esebinen sheteldik investorlardyng bankke aksioner retinde kiruine mýmkindik beriletin bólim bar. Búl úsynysty ә degennen-aq birqatar halyqaralyq bankter qúp kórude. «Samúryq-Qazyna» últtyq әl-auqat qory Aliyans bankine tiyesili aksiyalardyng 66 payyzyn  satyp alugha niyet bildiripti.
Mine, osynday qarbalas kezende Seysembaevtyng demalysqa ketui   qyzyq-aq. Al ózi osy aptadaghy basty janalyqty bylay topshylaydy. 
Belgili kәsipker Marghúlan Seysembaevqa qatysty gu-gu әngime qyzyp-aq túrghanda, «Vremya» gazetining tilshileri onyng ózimen telefon arqyly tildesipti. Mine, qyzyq! Ol shetelde jaybaraqat jýrip, Qarjy polisiyasynyng oqys mәlimdemesin estip, an-tang bolghan kórinedi.
- Qarjy polisiyasynyng «Meni elden qashyp ketti!» degen mәlimdemesi - baryp túrghan arandatu! - dep týsinikteme beripti Seysembaev myrza. - Qúzyrly organnyng syrtymnan ton piship, múnday mәlimdeme jasauy meni qatty qayran qaldyrdy. Olardyng maghan taghatyn eshqanday aiyby joq bolsa, óz elimnen qashyp qayda baram?!. Men tek jazghy demalysqa  shyghyp kettim. Ony shet jerde ótkizetinimdi eshkimnen jasyrghan joqpyn, búl turaly dostarymnyng barlyghy biledi. Al enbek demalysymnyng merzimi - 1 qyrkýiekke deyin. Qalta telefonym da, roumingim de jelige qosuly túr. Eger de qarjy poliyseylerining maghan qoyatyn súraqtary bolsa, habarlassyn. Aytpaqshy, biz bankting syrtqy qaryzdaryn qayta qúrylymdau jónindegi kelisimge qol qoydyq. Men búl sharalardyng barlyghyna tikeley aralastym. Bәlkim, bazbireuler Aliyans bankining ainalasyndaghy ahualdyng qalypty bolghanyn qalamaytyn shyghar.

Búl - bilikti bankiyr, abyroyly azamattyng aghynan jarylyp túryp aitqany. Ol «vremyalyq» әriptesterimizding «Enbek demalysynyz bitken song elge oralasyz ba?» degen saualyna «Qarjy polisiyasynyng mynaday mәlimdemesinen keyin tipti bilmeymin ...», - dep jauap beripti.

«Jas qazaq» gazeti, №28, 17.07.2009