Quanyshәlin biylik búl partiyany onayshylyqpen tirkey qoymaydy dep sanaydy, biraq aitylghan qújattardy tolyqtyryp, qayta talaptanatynyn aitady.
– Sayasy partiyalar dep "Aq jol", "Qazaqstan halyq partiyasy" degenderdi ataghanymen, olardyng biylikpen kelisip júmys isteytinin elding bәri biledi. Biraq naqty sayasy partiya joq. Marqúm Serikbolsyn Ábdildinning partiyasyn iritip, bólip bitirdi. Sondyqtan qazir naghyz oppozisiyalyq partiya auaday qajet. Jaghdayymyz belgili, tirkele almaymyz degen kýdik te joq emes. Biraq "QDT", "Kóshe" degen tәuelsiz sayasy qozghalystardy dәlelsiz ekstremist deu siyaqty zansyzdyqtarmen kýresip, ony týzetuge qalay qol jetkizuge bolady? Olar kóshege shyqsa, birden qamalady, – deydi ol.
Quanyshәlin ataghan "Qazaqstannyng demokratiyalyq tandauy" (QDT) men "Kóshe" qozghalystaryn Qazaqstan soty ekstremistik top tanyp, búl eki qozghalystyng belsendileri qylmystyq qudalaugha dushar bolghan. Europarlament óz qararlarynda búl eki qozghalysty beybit úiym dep ataghan. QDT-nyng negizin qalaghan – qughyndaghy eks-bankir Múhtar Áblyazov.
Jasaral Quanyshәlin "Algha, Qazaqstan" oppozisiyalyq partiyasy qújattaryn alyp kelgenimen, onyng úiymdastyru komiyteti hattamasy men myng adamnan túratyn yntaly toptyng qoldary jetpegenin aitady. Ol birneshe kýn ishinde búl olqylyqtardy toltyryp, partiya qújatyn qayta ótkizuge talpynamyz deydi.
Superpreziydenttik biylik ornaghan Qazaqstanda tәuelsiz sayasy partiya tirkeu qiyn sanalady. Keyingi jyldary biylik tirkeuge qajet qol sanyn azaytqanymen, partiyany tirkeu әli de qiyn deydi sarapshylar. Mәselen, 2019 jyly sayasy belsendiler Janbolat Mamay men Inga Imanbay bastaghan top "Qazaqstannyng demokratiyalyq partiyasy" deytin úiymdy tirkeuge ótinish bergen, biraq tirkeuge jauapty әdilet ministrligi ótinishti qanaghattandyrmaghan. Imanbay partiya tirkeu turaly ótinish bergen song jergilikti atqarushy biylikten qysym kórgenin mәlimdegen.
Ádilet ministrligining mәlimetinshe, 2019 jyldan beri 10 bastamashyl top sayasy partiya qúrugha niyet bildirgen.
– Ýsh partiya birinshi kezennen ótip, habarlama aldy. Eki partiya habarlama alghanymen ary qaray qújattaryn tapsyrghan joq. Býginde tórt partiyanyng qújattary qaralyp jatyr. Olar "El tiregi", "Halyq derbestigi", "Namys", "Baytaq". "Halyq derbesigi" ekinshi kezenge ótti, sezin ótkizdi. Endi 20 myng adam tizimin ótkizui kerek. Qalghan partiyalarda qazir birinshi kezenning júmystary jýrip jatyr. Olargha tekseru jasaghanda ólgen adamdar men basqa partiyagha mýsheler anyqtaldy. Búl zansyzdyqtardy joyghan song qayta tapsyra alady, – dedi әdilet ministri Qanat Musin 18 sәuirdegi brifingte.
16 nauryzda parlamentte jariyalaghan joldauynda Qazaqstan preziyenti Qasym-Jomart Toqaev sayasy partiyalardy tirkeu prosesi jenildeytinin mәlimdegen. Partiyalar ýshin qarastyrylghan tirkeu shegi 20 mynnan 5 myng adamgha deyin tómendetilip, ónirlerdegi ókilderding sany 200 adam bolatynyn aitqan. Al partiya qúru ýshin bastamashyl toptyng sany da eng kemi 1000 adamnan 700-ge deyin azaytylady degen.
Abai.kz
