Jeksenbi, 29 Qyrkýiek 2024
Alystaghy bauyrym 3638 7 pikir 4 Shilde, 2022 saghat 14:57

Preziydentke hat: Aughan qazaghy úmyt qalmasyn!

QR Preziydenti Q.K.Toqaevqa

Aughanstan, Pәkstan, Saud Arabiyasy men Iran qazaqtaryn qoldau sharalary turaly halyqaralyq Konferensiya qatysushylarynyng atynan ýndeu

Qúrmetti Qasym-Jomart Kemelúly! 

2022 jyly 1 shildede Núr-Súltan qalasynda elding qogham qayratkerleri men qatysushylary jeti elden qatysqan onlayn-oflayn aralas formatta ótken halyqaralyq konferensiyada Aughanstan, Pәkstan, Saud Arabiyasy men Irandaghy qazaqtardyng túrmys ahualy men talap-tilekteri qarastyryldy. Konferensiyadaghy bayandalghan mәlimetterge qaraghanda Pәkstan, Saud Arabiyasy men ishinara Irandaghy qazaqtar Aughanstan Islam Ámirliginen auyp barghan qandastarymyz ekenine jәne de, búghan deyin resmy jariya bolghan Aughanstanda nebәri 200 qazaq túrady degen aqparattyng shyndyqqa mýldem sәikespeytinine kóz jetkizildi.

Aughanstanda tuyp ósken qazaqtardyng birshamasy eldegi ornaghan jana rejim men biylik almasu saldarynan basqa elderdi saghalap ketuge mәjbýr bolyp otyrghany mәlim boldy. Sonymen birge dýrbelennen aman qalu maqsatynda aughandyq qazaqtar sol eldegi ózbek, tәjik  taghy basqa halyqtardyng qúramynda ózining etnikalyq tegin jasyryp amalsyz ghúmyr keshuge mәjbýr bolyp kelgeni ayan boldy.

Shyn mәninde, Aughanstangha aughan qazaqtardyng tarihy dýrkin-dýrkin bolghan: sonau Qazaq handyghy qúrylar tústan bastap, songhy syrtqa kóshu ótken ghasyrdyng asharshylyghy men qughyn-sýrgini aralas dýrbeleni bar 30-jyldarmen ayaqtalady. Býgingi aughan qazaqtarynyng deni osy dýrbelenge úshyraghandyqtan, búlardy Qazaqstan tarapynan eng aldymen sayasy әri moralidyq arashalau, reabilitasiyalau men ótem tóleu mindeti kýtip túr.

Konferensiyada býgingi tanda Aughanstanda shamamen jýz mynnan ýsh jýz myngha deyin qazaqtar bar ekendigi aityldy. Búlardyng әleumettik ahualy óte auyr, bilim men sauat, mamandyq joq, túrmystary tómen. Onyng ýstine on ýshke tolghan qyz balalardy basqa últ ókilderi tarapynan әieldikke tartyp alu qateri men jas jigitterdi armiyagha әketu jaghy tónip otyrghandyqtan, olar týrli joldarmen tentiruge, bas saughalaugha kóshken.

Aughan qazaqtarynyng kópshiliginde jeke basty kuәlandyratyn qújattary joq jәne olardy qazaq retinde tanugha resmy biylik tarapynan әreket joq jәne mýmkin emestigi bayan etildi. Osynyng kesirinen qandastarymyzdyng adamgha tәn ómir sýru mýmkindigi barynsha tarylghan.

Aughanstannan osy jaghdaygha baylanysty Pәkstangha ótken ýsh jýzge tarta otbasynyng da jaghdayy mýshkil, olar aughandyq bosqyn retinde kýy keshude. Búl qandastarymyzdyng kópshiligi sol elderdegi Qazaqstan elshiligine óz jaghdaylary boyynsha jolyqqanymen, olardy qazaq retinde tanu men moyyndau mәselesi tuyndap otyr. Tipti, ózderining qazaq ekendigin dәleldeu ýshin pәkstandyq bir top qazaqtar DNK saraptamasyn da tapsyryp, ailap kýtip otyrghan jayy bar.

Atalmysh elderdegi etnikalyq qazaqtar jaghdayyn bayanday otyryp, Qazaqstan tarapynan búl mәselege barynsha bayypty kirisu qajettigin basa aitamyz. Tәuelsiz Qazaqstannyng shetelderdegi qandastardyng taghdyryna atýsti qarauy eshbir qisyngha jatpaydy.

Búl mәselede astyn syzyp aitatyn kemshilik: sheteldegi etnikalyq qazaqtardyng tegin tanu men moyyndaudyng resmy týrde jasaqtalghan jýiesi men tәrtibining әli kýnge bolmay otyrghandyghy. Ózining ata-tegi men tarihyn, jaghdayyn, tilin azdy-kópti bile túra, qazaq ekendigin dәleldeu aughandyq qandastar ýshin qasyretke ainalyp otyr! Tipti nәtiyjesi neghaybyl DNK saraptamasyna jýginuding ózi әbestik ekenin atap ótemiz. Búl jaghdaydyng әlemdik dengeydegi Germaniya men Izrail ýlgisi bola túryp, múnshalyqty shyrghalang mәselege ainaluy mýldem týsiniksiz!

Konferensiya atalghan memleketterdegi qandastarmen ýsh baghyt boyynsha jýieli júmysty qolgha alu kerek dep sanaydy:

- mәdeny aghartu – til ýiretu, sauat ashu;

- gumanitarlyq jәrdem;

- tarihy arashalau, sayasy reabilitasiya men ótem tóleu jәne qandastardy Qazaqstangha qaytaru boyynsha júmystar.

Qúrmetti Preziydent!

Egemen elimizding aldynda túrghan Jana Qazaqstan qúrudyng birden bir sipaty shetelderde túryp jatqan 5 millionnan astam qazaq últynyng ókilderin qamqorlyqqa alu ekenin eskere otyryp, Sizden atalghan mindetti atqarugha qajetti sharalar qabyldaudy ótinemiz. Sonday-aq, elimizde qúrylghanyna ondaghan jyldar bolghan Dýniyejýzilik Qazaqtar qauymdastyghy men «Otandastar qorynyn» óz mindetterin tynghylyqty atqaruyn qamshylaytyn naqty sharalar qabyldaudy súraymyz.

Qúrmetpen:   Aughanstan, Pәkstan, Saud Arabiyasy men Iran qazaqtaryn qoldau sharalary turaly elaralyq  Konferensiya qatysushylary: 

Aqpar Aibiy (Daniya), Abdulla, Amidulla Tadash (Aughanstan, Qabul uniyversiytetining professory), Hamid (Pakistan, Karachiy),  Ahmad Qojabaev (Saud Arabiya, Mekke), Mohammad Tabyn (Aughanstan), Meyram Kenesary (Iran, Gorgan), Seyfolla (Iran, Gorgan), Jora Tabyn (Iran), Serik Erghaly (Núr-Súltan), Dos Kóshim (Almaty), Qydyrәli Oraz (Úlybritanya, London), Beysen Ahmetúly (Núr-Súltan), Býrkit Núrasyl (Núr-Súltan), Burahan Daqanov (Soltýstik Qazaqstan oblysy), Ayatjan Ahmetjan (Núr-Súltan), Qúrmet Talapqazy (Shymkent)  taghy basqalar.

Abai.kz

7 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2580