Preziydent Qasym-Jomart Toqaev keshe júmys saparymen Týrkistan oblysy men Shymkent qalasyna baryp, kópshilikpen kezdesti. Memleket basshysy Shymkentti elimizdegi tabighaty da, túrghyndarynyng yqylas-peyili de erekshe ystyq jerding biri dep atady.

«Qazaq ruhaniyatynda Shymkent shaharynyng orny bólek. Búl – últ dәstýrining berekeli besigine ainalghan qala. Sonday-aq qazaqy qasiyet pen ystyq yqylastyng simvoly. Búl – ýzdik mәdeniyet pen últtyq etiyketting toghysqan jeri. Úlylardy ardaqtau, ýlkendi syilau – sizderding basty ústanymdarynyz. Shymkent – últymyzdyng ósip-óngen, kóktep-kóbeygen mereyli mekeni. Sondyqtan men shyrayly qalanyng halqyn Jerúiyghyn tapqan júrt dep senimmen aitamyn», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Týrkistan júrtshylyghymen kezdesuinde halyqty tolghandyrghan manyzdy mәselelerding basyn ashyp aitty.

Álemde bolyp jatqan qaqtyghystar geosayasy túraqsyzdyqqa alyp keldi. Onyng eng negizgisi – Resey-Ukraina soghysy Qazaqstangha ýlken әserin tiygizip jatyr. Toqaev Qazaqstannyng әrqashan Halyqaralyq qúqyq pen BÚÚ Jarghysyna sýienetinin aitty.

«Osynday asa kýrdeli geosayasy jaghdayda Qazaqstannyng syrtqy sayasaty memlekettigimizdi odan әri nyghaytu ýshin qolayly jaghday jasaugha baghyttalghan.

Bizding halyqaralyq arenadaghy qyzmetimizding basty maqsaty – Qazaqstannyng jәne halqymyzdyng mýddesi. Halyqaralyq qúqyq pen BÚÚ Jarghysynyng ýstemdigi ýshin kýresemiz. Biz halyqaralyq qatynastarda әdilettilik, ishki isterge aralaspau, memleketting egemendigi men territoriyalyq tútastyghyn qúrmetteu qaghidattaryn nyghaytudy asa manyzdy dep sanaymyz.

Bizding syrtqy sayasatymyz búrynghyday tengerimdi, kópbaghytty jәne konstruktivti bolady. Qazaqstan Reseymen odaqtastyq qarym-qatynasty, Qytaymen mәngilik strategiyalyq seriktestikti, AQSh-pen strategiyalyq seriktestikti, Ózbekstan, Qyrghyzstan, Týrikmenstan, Tәjikstan sekildi bauyrlas Ortalyq Aziya memleketterimen jәne Týrkiyamen jan-jaqty yntymaqtastyqty, sonday-aq Aziyada, Tayau Shyghys nemese Europa qúrlyghynda bolsyn, әlemning barlyq mýddeli memleketterimen ózara tiyimdi baylanystardy odan әri damytugha bar kýsh-jigerin júmsaydy. Múnday syrtqy sayasat halqymyzdyng mýddesine say keletinine senimdimin»,-dedi preziydent.

Preziydent Reseyde jariyalanghan mobilizasiyagha baylanysty Qazaqstangha jappay aghylghan Reseylikter turaly sóz sóiledi.

«Qazirgi halyqaralyq jaghdaygha qysqasha toqtalghym keledi. Ózderiniz biletindey, әlemdegi jaghday shiyelenise týsti. Osynday kýrdeli jaghdayda Qazaqstan halyqaralyq úiymdarda, birinshi kezekte BÚÚ-da dauys beru kezinde beytarap pozisiyany ústanady. Búl bizding últtyq mýddelerimizge say keledi. Biz ýshin eng bastysy – halqymyzdyng aumaqtyq tútastyghy men әl-auqaty. Sondyqtan arandatushylyqqa jol bermey, parasattylyq pen shydamdylyq tanytuymyz kerek. Eger biz osy qúndylyqtardy ústanbasaq, elimizge ýlken qauip tónedi. Memleketter myzghymas aumaqtyq tútastyqty saqtauy kerek. Negizgi qaghida – osy. Men búl turaly halyqaralyq arenalarda әrqashan ashyq әri anyq aityp kelemin. Jaqynda Birikken Últtar Úiymynyng eng biyik minberinen sóilegen sózimde de osy qaghidany qaytaladym. Kórshimizde soghys jýrip jatyr. Biz eng aldymen elimizding qauipsizdigin oilauymyz kerek», - dep jalghastyrdy preziydent.

Toqaev «kórshinmen tatu bolsan, ýiine jau tiymeydi» degendey, kórshimizben jaqsy qarym-qatynas jasaudyng manyzyn týsindirdi.

«Eng bastysy, kórshi eldermen kelisimdi saqtauymyz kerek. Biz odan útylmaymyz. Songhy kýnderi Reseyden kóp adam kelip jatyr. Olardyng basym kópshiligi qalyptasqan sharasyzdyqtan bas saughalauda. Biz olargha qamqorlyq jasap, olardyng qauipsizdigin qamtamasyz etuimiz kerek. Búl sayasy jәne gumanitarlyq mәsele. Men Ýkimetke qajetti sharalar qabyldaudy tapsyrdym. Kýrdeli jaghdayda eng aldymen adamgershilik, shydamdylyq pen úiymshyldyq tanytu kerek. Bizde daghdarys ta, dýrbeleng de joq. Ýkimet óz júmysyn atqaruy kerek»,- dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Preziydent shetelden kelgenderge kómek kórsetiletinin, biraq olargha eshqanday jenildik jasalmaytynyn atap ótti. Barlyq júmys Qazaqstan zanyna sәikes jýzege asyryluy tiyis.

«Biz Resey tarapymen kelissózder jýrgizemiz jәne búl mәseleni elimizding mýddesine qaray sheshetin bolamyz. Taghy da qaytalap aitamyn: Osy kýrdeli uaqytta bizge, eng aldymen, auyzbirshilik kerek. Elimizde beybitshilik bolsa ghana, biz algha jyljimyz. Barlyq mәselelerdi bayypty talqylap, jan - jaqty oilanyp sheshuimiz kerek», - dep týiindedi preziydent.

Sonday-aq memleket basshysy «alandargha shyghyp, jalghan úran tastap jýrgenderdin» әreketin synady.

«Byltyr stadionda futbol matchy bolyp jatqanda sport keshenining shatyry tudyng túghyryn basyp qalghany elding esinde. Sol kezde túrghyndar qauip-qaterge qaramastan, shatyrdyng astynan Kók bayraghymyzdy alyp shyqty. Shynayy otanshyldyq osynday әreketten kórinedi. Qúr sózden týk shyqpaydy. Alandargha shyghyp, jalghan úran tastap jýrgenderdin, meninshe, naghyz otansýigishtikke eshqanday qatysy joq. Qasterli tuymyzdy jerge týsirmey alyp shyqqan birneshe jigit býgin ortamyzda otyr. Olardyng Otangha degen adaldyghyn jastargha ýlgi etuimiz kerek. Osyghan oray, men Ábilqayyr Dәuletov, Bekmúrat Qaraev jәne Núrken Namazgha Alghysymdy jariyalaymyn»,-dedi preziydent.

Qasym-Jomart Toqaev alda kele jatqan preziydent saylauy turaly aita kele, bir adamnyng biylikte úzaq jyldar otyruyn abyroysyzdyqqa tenedi.
Taghy bir asa manyzdy reforma – Preziydentting bir ghana merzimge saylanuy. Bizding aimaqtaghy qay memleketti alyp qarasanyz da, múnday ózgeris mýldem bolmaghan. Sondyqtan búl reforma demokratiya jolyndaghy batyl qadam dep senemin. Tәuekelge bel busaq ta, osynday sheshim halqymyzdyng jarqyn bolashaghy ýshin kerek dep kәmil senemin. Búl reforma ne ýshin jasalmaqshy degen súraq payda boluy mýmkin. Mәsele mynada: Preziydenttik lauazymgha kóp jyl boyy bir ghana adam ie bolmauy kerek. Álemde bolsyn, bizding elimizde bolsyn kóp jyl boyy bir ghana adam eng joghary lauazymgha ie bolsa, múnday jaghday elge de, Memleket basshysyna da abyroy әkelmeydi. Biz bolashaqqa nyq senimmen qarap, adal, daryndy sayasatkerlerge jol ashuymyz kerek. Jalpy, júrt bizding sayasy jýieni ózgertu turaly josparymyzdyng mәn-manyzyn jaqsy týsinip otyr. Júmysty odan әri jalghastyru ýshin jana Konstitusiyagha say senim mandaty qajet. Sondyqtan kezekten tys Preziydent saylauy biylghy 20 qarashagha belgilendi. Biz búl nauqandy zangha sәikes, әdil jәne ashyq ótkizemiz. Týrkistandyqtar da saylaugha belsene qatysyp, óz tandauyn jasaydy dep senemin, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Abai.kz