Elimiz tәuelsizdik alghannan keyin «Dýniyejýzi qazaqtary qauymdastyghy» úiymy qúrylyp, oghan ýkimet jaghynan sheteldegi 5 mln. qandasymyzdy ata júrtyna әkelu jóninde ýlken mindet jýktelgen edi.

Jalpy, jat júrttaghy qandasymyz nemese oralman qauymy bolsyn, dýniyejýzi qazaqtary qauymdastyghynyng ýiin - ata júrtqa jol bastaytyn, kóship kelgende mauqyn basatyn ýlken baspanasy retinde qaraydy. Sóitip, kelgen qandastaryn búl úiym óz bauyryna basa alyp otyr ma? Joq! Jatsynu bar, mensinbeu bar, keudeden iyteru bar.

Búl úiym Qaldarbek aghanyng kezinde oralmandar ýshin azdy-kópti júmystar atqarghanymen, qazirgi kezdegi qauymdastyq basshysy Talghat Mamashev myrza ýkimetting oralman ýshin júmys isteuge salyp bergen ghimaratyn, sauda-sattyq ýiine ainaldyryp jibergen. Úiymgha qarasty qonaq ýi, ashananyng baghasy sharyqtap túrghandyqtan, oralmandar esh iygiliktene almay keledi. Ári oralmandar qúrghan birqansha úiymdar osy qabattan quylyp tynghan. Tipti osy úiymda júmys isteytin oralman aghayyndarymyzdy da Talghat kókemiz toqtatpaghangha úqsaydy. Al osy úiymnyng jertólesine sauna (jyn-oynaq) ashyp qoyghan.

Elimiz tәuelsizdik alghannan keyin «Dýniyejýzi qazaqtary qauymdastyghy» úiymy qúrylyp, oghan ýkimet jaghynan sheteldegi 5 mln. qandasymyzdy ata júrtyna әkelu jóninde ýlken mindet jýktelgen edi.

Jalpy, jat júrttaghy qandasymyz nemese oralman qauymy bolsyn, dýniyejýzi qazaqtary qauymdastyghynyng ýiin - ata júrtqa jol bastaytyn, kóship kelgende mauqyn basatyn ýlken baspanasy retinde qaraydy. Sóitip, kelgen qandastaryn búl úiym óz bauyryna basa alyp otyr ma? Joq! Jatsynu bar, mensinbeu bar, keudeden iyteru bar.

Búl úiym Qaldarbek aghanyng kezinde oralmandar ýshin azdy-kópti júmystar atqarghanymen, qazirgi kezdegi qauymdastyq basshysy Talghat Mamashev myrza ýkimetting oralman ýshin júmys isteuge salyp bergen ghimaratyn, sauda-sattyq ýiine ainaldyryp jibergen. Úiymgha qarasty qonaq ýi, ashananyng baghasy sharyqtap túrghandyqtan, oralmandar esh iygiliktene almay keledi. Ári oralmandar qúrghan birqansha úiymdar osy qabattan quylyp tynghan. Tipti osy úiymda júmys isteytin oralman aghayyndarymyzdy da Talghat kókemiz toqtatpaghangha úqsaydy. Al osy úiymnyng jertólesine sauna (jyn-oynaq) ashyp qoyghan.

Úiym ghimaratyn salarda ókimet qarjy bólgen, oralmandar da qarjy shygharghan (kerek bolsa atyn atap bere alamyz). Kóshi-qon jәne oralmangha qatysty júmys isteytin mekemeler jemqorlyq bylyghyna batqan, basshylary biliksiz, oralman aldynda abyroyyn joghaltqan adamdar. Búrynghy kóshi-qon kommiytetining tóraghasy Qabylsayat myrza «Mongholiyadan kelgen qazaqtardyng 98% sauatsyz» - dep júmysmen qosh aityssa, qazirgi qauymdastyq tóraghasy Talghat Mamashev myrza: «Qazaqiya» gazetinde «Oralmandardy sayasatqa aralastyrugha bolmaydy» - dep lauazymyna layyq emes sóz aityp, tipti ýlken bir otyrysta «Oralmandy úrghanym bar» - dep, aidy aspangha biraq shygharghany taghy bar. Endi osynday basshylargha bagha berip kóriniz.

Qauymdastyq shetel qazaqtarnyng kitaptaryn basyp shyghararda tirajyn 2000 dana dep kórsetedi. Al, is jýzinde ol 500 danadan aspaydy. Ayta bersek sóz kóp.

Endigi talabymyz - shetel qazaghymen júmys istey almaytyn biliksiz basshy ornyn bosatyp, jat júrttaghy 5 mln. qandastarymyzdyng mún-múqtajyn týsinetin, últshyl, memleketshil azamat «Dýniyejýzi qazaqtary qauymdastyghyna» basshy bolyp kelui tiyis.

Qúrmetpen,

Sapyúly Erkinbek, Sonar Jarqyn

05.03.2013 jyl

Abai.kz