Senbi, 28 Qyrkýiek 2024
Áne, kórding be? 2566 12 pikir 23 Aqpan, 2023 saghat 14:07

Demokratiya men diktaturanyng aitysy

Orys әskerining Ukraina jerine basyp kirgenine jyl toluyna sanauly kýn qalghanda әlemdik geosayasy jaghdaygha tikeley yqpal etetin eki jýienin: demokratiya men diktaturanyng tartysy sharyqtau shegine jetti.

Seysenbi kýni demokratiya saqshysy Amerika preziydenti Bayden Polisha astanasy Varshavanyng dýniyejýzilik ekinshi soghys kezinde qirap, artynan qayta qalpyna keltirilgen patsha qorghany gýlzarynda, qar aralas janbyr astynda, al Putin Kremliding saltanatty sarayynda әdettegidey alqaly toptan arqan boyy alys jerde bayandama jasady.

Kremli qojayyny Ukraina mәselesine azghyndaghan Batysty aiyptap, AQSh pen onyng odaqtastary «soghysty órshitip, jahandyq qaqtyghysqa ainaldyrghysy keledi» dese, Aq ýy basshysy «Putinning Europany jahandyq ekinshi soghystan keyin bolmaghan qantógiske úshyratqanyn, soghysqa onyng biylik pen jerge bolghan ashkózdigi sebep bolghanyn» aitty

Kremli qojayyny «Amerika Ukraina nasisterymen birigip, biologiyalyq zerthana ashyp, orys halqyn qyrmaqshy» dese, Aq ýy basshysy orys halqyna dostyq peyilde ekenin, qastandyq oilamaytynyn jetkizdi.

Kremli qojayyny: «Biz Ukraina halqyna jau emespiz» dese, Aq ýy basshysy orys әskerining Ukrainada qanqasap jasaghanyn naqty faktimen keltirdi. Áleumettik nysandardy, mektep, balabaqsha, auruhanalardy bombylaghanyn, balalardy barymtalaghanyn, bir ghana Mariupolide 20 myng beybit túrghyn opat bolghanyn tizbelep berdi. Onymen qoymay birneshe ay Ukrainanyng astyq eksportynyng jolyn kesip, әlem halqyn ashtan qyrmaqshy boldy» dedi. Ukrainagha bolysuyn «Tәuelsizdik pen demokratiyany qorghau» dep týsindirdi. «Ukraina – mәngi Reseyding jenis oljasy bolmaydy» dep nyq senimmen aitty. Sóz sonynda bir jarym million ukrain bosqyndaryn panalatqan Polisha biyligimen halqyna shyn jýrekten alghys bildirdi.

Putinning atalmysh «arnauly soghys operasiyasy» men moblizasiyasynan keyin, janyn kýiittegen milliondaghan orystardyng Qazaqstangha aghylyp kelgeni belgili. Kremli qojayyny ol turaly tis jarghan da, qazaq elin auzyna alghanda joq. Preziydent Baydenning Kiyevke jasaghan suyt saparynda shirkeuge baryp, soghysta mert bolghan beyuaz jandarmen qaharmandardyng ruhyna dúgha baghyshtaghany mәlim. «Óli razy bolmay, tiri bayymaytynyn» Putinge eskertuge tiyis orys patrihatynyng joldaugha úiyghany sonsha, qol shapalaqtaumen boldy.

Kremli qojayyny elding kýii endi esine týskendey «azghyndaghan, senimsiz Batysqa» jasyrghan baylyqtarynan aiyrylghan olligarhtardy aqshasyn el әkelip rusiting iygiligine júmsaugha ýndedi. Reseyding bilim jýiesin, tehnologiyalyq әleuetin reformalaugha at salysugha shaqyrdy. Europa qaqpasynyng jabylghanyn, Qytay men Qazaqstan shekarasynan basqa shyghar joly qalmaghanyn moyyndady. «Qyryp-joyghysh qarulardy azaytu kelisiminen» kýni búryn shyghatynyn aitqannan basqa, Ukrainagha beriletin jana әskery kómekting tizimin úsynghan Bayden siyaqty aldaghy kýnge arnalghan eshqanday әskeriy-strategiyalyq jospar kórsete almady.

Polishadan Ukrainagha el qatarly poyyzgha otyryp kelgen Bayden azanda Kiyevting temir jol vokzalynan shyghyp, ýrey qúshaghyndaghy Ukraina astanasynda orystyng әue shabuylyn elemey, qúdasynyng ýiine kelgendey erkin jýrse, Putinning kýii belgili. Ony qoyyp, onyng genaraldarynyng qiyan keski soghys jýrip jatqan úrys maydanyna barghany turaly aqparat kemde-kem. Putin songhy kezde úshaqpen jýruden de qorqyp, brondalghan poyyzben saparlaytyn bolghan. Demokrat basshy men diktator basshynyng qaysysynyng sózining shyndyqqa, halyqqa jaqyn ekeni aitpasa da týsinikti.

Abai.kz

12 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2566