ورىس اسكەرىنىڭ ۋكراينا جەرىنە باسىپ كىرگەنىنە جىل تولۋىنا ساناۋلى كۇن قالعاندا الەمدىك گەوساياسي جاعدايعا تىكەلەي ىقپال ەتەتىن ەكى جۇيەنىڭ: دەموكراتيا مەن ديكتاتۋرانىڭ تارتىسى شارىقتاۋ شەگىنە جەتتى.

سەيسەنبى كۇنى دەموكراتيا ساقشىسى امەريكا پرەزيدەنتى بايدەن پولشا استاناسى ۆارشاۆانىڭ دۇنيەجۇزىلىك ەكىنشى سوعىس كەزىندە قيراپ، ارتىنان قايتا قالپىنا كەلتىرىلگەن پاتشا قورعانى گۇلزارىندا، قار ارالاس جاڭبىر استىندا، ال پۋتين كرەملدىڭ سالتاناتتى سارايىندا ادەتتەگىدەي القالى توپتان ارقان بويى الىس جەردە بايانداما جاسادى.

كرەمل قوجايىنى ۋكراينا ماسەلەسىنە ازعىنداعان باتىستى ايىپتاپ، اقش پەن ونىڭ وداقتاستارى «سوعىستى ءورشىتىپ، جاھاندىق قاقتىعىسقا اينالدىرعىسى كەلەدى» دەسە، اق ءۇي باسشىسى «ءپۋتيننىڭ ەۋروپانى جاھاندىق ەكىنشى سوعىستان كەيىن بولماعان قانتوگىسكە ۇشىراتقانىن، سوعىسقا ونىڭ بيلىك پەن جەرگە بولعان اشكوزدىگى سەبەپ بولعانىن» ايتتى

كرەمل قوجايىنى «امەريكا ۋكراينا ناتسيستەرىمەن بىرىگىپ، بيولوگيالىق زەرتحانا اشىپ، ورىس حالقىن قىرماقشى» دەسە، اق ءۇي باسشىسى ورىس حالقىنا دوستىق پەيىلدە ەكەنىن، قاستاندىق ويلامايتىنىن جەتكىزدى.

كرەمل قوجايىنى: «ءبىز ۋكراينا حالقىنا جاۋ ەمەسپىز» دەسە، اق ءۇي باسشىسى ورىس اسكەرىنىڭ ۋكراينادا قانقاساپ جاساعانىن ناقتى فاكتىمەن كەلتىردى. الەۋمەتتىك نىسانداردى، مەكتەپ، بالاباقشا، اۋرۋحانالاردى بومبىلاعانىن، بالالاردى بارىمتالاعانىن، ءبىر عانا ماريۋپولدە 20 مىڭ بەيبىت تۇرعىن وپات بولعانىن تىزبەلەپ بەردى. ونىمەن قويماي بىرنەشە اي ۋكراينانىڭ استىق ەكسپورتىنىڭ جولىن كەسىپ، الەم حالقىن اشتان قىرماقشى بولدى» دەدى. ۋكرايناعا بولىسۋىن «تاۋەلسىزدىك پەن دەموكراتيانى قورعاۋ» دەپ ءتۇسىندىردى. «ۋكراينا – ماڭگى رەسەيدىڭ جەڭىس ولجاسى بولمايدى» دەپ نىق سەنىممەن ايتتى. ءسوز سوڭىندا ءبىر جارىم ميلليون ۋكراين بوسقىندارىن پانالاتقان پولشا بيلىگىمەن حالقىنا شىن جۇرەكتەن العىس ءبىلدىردى.

ءپۋتيننىڭ اتالمىش «ارناۋلى سوعىس وپەراتسياسى» مەن موبليزاتسياسىنان كەيىن، جانىن كۇيىتتەگەن ميلليونداعان ورىستاردىڭ قازاقستانعا اعىلىپ كەلگەنى بەلگىلى. كرەمل قوجايىنى ول تۋرالى ءتىس جارعان دا، قازاق ەلىن اۋزىنا العاندا جوق. پرەزيدەنت بايدەننىڭ كيەۆكە جاساعان سۋىت ساپارىندا شىركەۋگە بارىپ، سوعىستا مەرت بولعان بەيۋاز جاندارمەن قاھارمانداردىڭ رۋحىنا دۇعا باعىشتاعانى ءمالىم. «ءولى رازى بولماي، ءتىرى بايىمايتىنىن» پۋتينگە ەسكەرتۋگە ءتيىس ورىس پاتريحاتىنىڭ جولداۋعا ۇيىعانى سونشا، قول شاپالاقتاۋمەن بولدى.

كرەمل قوجايىنى ەلدىڭ كۇيى ەندى ەسىنە تۇسكەندەي «ازعىنداعان، سەنىمسىز باتىسقا» جاسىرعان بايلىقتارىنان ايىرىلعان ولليگارحتاردى اقشاسىن ەل اكەلىپ ءرۋستىڭ يگىلىگىنە جۇمساۋعا ۇندەدى. رەسەيدىڭ ءبىلىم جۇيەسىن، تەحنولوگيالىق الەۋەتىن رەفورمالاۋعا ات سالىسۋعا شاقىردى. ەۋروپا قاقپاسىنىڭ جابىلعانىن، قىتاي مەن قازاقستان شەكاراسىنان باسقا شىعار جولى قالماعانىن مويىندادى. «قىرىپ-جويعىش قارۋلاردى ازايتۋ كەلىسىمىنەن» كۇنى بۇرىن شىعاتىنىن ايتقاننان باسقا، ۋكرايناعا بەرىلەتىن جاڭا اسكەري كومەكتىڭ ءتىزىمىن ۇسىنعان بايدەن سياقتى الداعى كۇنگە ارنالعان ەشقانداي اسكەري-ستراتەگيالىق جوسپار كورسەتە المادى.

پولشادان ۋكرايناعا ەل قاتارلى پويىزعا وتىرىپ كەلگەن بايدەن ازاندا كيەۆتىڭ تەمىر جول ۆوكزالىنان شىعىپ، ۇرەي قۇشاعىنداعى ۋكراينا استاناسىندا ورىستىڭ اۋە شابۋىلىن ەلەمەي، قۇداسىنىڭ ۇيىنە كەلگەندەي ەركىن جۇرسە، ءپۋتيننىڭ كۇيى بەلگىلى. ونى قويىپ، ونىڭ گەنارالدارىنىڭ قيان كەسكى سوعىس ءجۇرىپ جاتقان ۇرىس مايدانىنا بارعانى تۋرالى اقپارات كەمدە-كەم. پۋتين سوڭعى كەزدە ۇشاقپەن جۇرۋدەن دە قورقىپ، بروندالعان پويىزبەن ساپارلايتىن بولعان. دەموكرات باسشى مەن ديكتاتور باسشىنىڭ قايسىسىنىڭ ءسوزىنىڭ شىندىققا، حالىققا جاقىن ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.

Abai.kz