Sýleymenov pen Dosjan kim? Diyachenko kim?
Qazaqstan Jazushylar Odaghy basqarmasynyng tóraghasy Ú.Esdәuletten týsken: Memleket Basshysynyng tapsyrmasyna sәikes QR Mәdeniyet jәne sport ministrligi joldaghan «Tarihy túlghalar» tizimderining jobasy qaralyp, Preziydent әkimshiligi basshysy tapsyrysymen 2019 jyldyng jeltoqsanynda bekitilgen bolatyn. Búl tizimde bizding tanymal jazushymyz Dýkenbay Dosjannyng (1942-2013) da esimi bar.
Belgili jazushy óz shygharmalarynda kóbine tarihy jәne osy zamannyng ózekti de basty taqyryptary ayasynda keleli oy qozghaydy. Sonymen qatar shagharmalary oqyrman qauym tarapynan erekshe yqylas pen sýiispenshilikke bólenip, qoldan-qolgha tiymeytin, baghaly tuyndylargha ainaldy. Sol ýshin Dýkenbay Dosjan – Qazaqstannyng oqyrmany eng kóp jazushysy atandy.
Qazaqstan men qazaq halqynyng danqyn ózining jauhar tuyndylary arqyly әlemge әigili etken talantty da otanshyl úly túlgha – jazushy Dýkenbay Dosjannyng esimin mәngi este qaldyru azamattyq boryshymyz dep sanaymyz», - degen hatyna tómendegidey jauap alyp quanyp edik.
«Almaty qalasy mәslihatynyng kezekten tys IV sessiyasynyng 2021 jylghy 30- sәuirdegi №33 jәne Almaty qalasy әkimdigining 2021 jylghy 4- mamyrdaghy №2\259 birlesken sheshimi men qaulysy negizinde Alatau audany «Mәdeniyet» shaghynaudanyndaghy 35- kóshege kórnekti jazushy Dýkenbay Dosjannyng esimi berildi.
Qazaqstan Respublikasy Ákimshilik rәsimdik-prosestik kodeksining 91- babyna sәikes berilgen jauapqa kelәspegen jaghdayda shaghym jasaugha qúqylysyz», - degen hatty Qazaqstan Jazushylar Odaghy basqarmasynyng tóraghasy Ú.Esdauletting atyna Almaty qalasy әkimining apparaty basshysynyng orynbasary Q.Suhambekov degen joldapty. Hatty oryndaghan G.Ámir. 2022j. 29.04. №3T-2022-01931078.
Sodan óz kózimmen kósheni kóru ýshin janyma qyzymdy alyp Almatynyng kýn batysyna qaray shyqtym. «Mәdeniyet» shaghynaudany degen Almatydaghy Burynday, Kókózek degen auyldarmen shekaralas, Rayymbek Batyr kóshesinen eseptegende 20 shaqyrym jerdegi auyl eken.
Eng bolmasa sonsha jerdegi auyldan bir esi dúrys kóshe bolsa ghoy, bas-ayaghy 400 metrlik túiyq kóshe. Janynda ataqty Asqar Sýleymenovke de dәl sonday kóshe bergen, dәl sonday 400 metr. Auyldy kóligimmen sharlap shyqtym. Atyn da, zatyn bilmeytin bireulerding atasyna, rulastaryna auyldy qaq jaryp ýlken-ýlken kóshelerdi qiypty... Eng qiyny ýsh-aq ýige «D.Dosjan kóshesi», -dep ýy nómirimen jazylghan taqta qystyrypty. Onyng ózin mazaqtaghanday dәrethananyng esigine qystyryp qoyghan ghoy. Qyzymyz ekeumiz myna súmdyqty kórip jylay-jylay qayttyq...
- Balam, әkeng ómirinde de eshkimmen aralaspay túiyq jýrushi edi, búiyrghany osy shyghar dedim...
Qalalyq әkimshilikke shyghyp, onomastika salasyn qadaghalaytyn Qalymbetov Baqyt degen azamatty sýiregendey etip sol auylgha aparyp kórsettim. Ol kisi úyalghannan dәrethana iyesin izdep taba almady...
«Auyl bolsa da, dúrys kóshe bermedinizder ma, tegi qalanyng ishinen súramay-aq qoyalyq» degenime «Mәslihat deputattarynyng sheshkeni ghoy» dep mingirledi.
Al, osy keshe ghana Almatynyng qaq ortasynan «Sergey Diyachenko» kóshesi degendi kórip, ishim qan jylady...
«Ózining jauhar tuyndylary arqyly әlemge әigili etken talantty da otanshyl úly túlgha», Últ joqshysy, qazaq tarihynyng pioneri atanghan, 11 roman, jýz әngime jazghan Dýkenbay Dosjan kim? Asssambleyada ghana qyzmet etip, deputattyqtan basqa qazaq halqyna enbek sinirmegen Diyachenko kim? Al, qazaq әdebiyetining maqtanyshy, atyna say Asqar Sýleymenov kim 400 metrlik kósheni әreng qighan?
Dosjan men Sýleymenovtyng aiyby – kitap oqymaytyn mәslihat deputattaryn tanymaghandyghy. Ekeui de últynyng ertenin oilaghan, qalamynan basqamen júmysy joq enbektorylar edi. Taghdyrlaryn deputattar osylay sheshipti.
Sәule Dosjanova
Abai.kz