Dýisenbi kýni Preziydentting pәrmenin oryndau ýshin Ýkimet Auyldyq aumaqtardy damytudyng 2023-2027 jyldargha arnalghan tújyrymdamasyn bekitti. QR Premier-ministri Álihan Smayylov qaulygha qol qoydy. Últtyq statistika burosynyng mәlimeti boyynsha, 2023 jyldyng basynda respublikada 6 295 auyldyq eldi meken bar, onda el halqynyng 38,2% nemese 7,5 mln adam túrady. Atalmysh joba el halqynyng ýshten birine juyq el azamattarynyng túrmys óresin jogharlatugha baghyttalghan.

Tújyrymdamanyng negizgi maqsaty – auyldyq eldi mekenderding әleumettik, injenerlik jәne kólik infraqúrylymyn damytu. Jana mektepter men medisinalyq nysandar salyp, sumen jәne elektrmen tolyq qamtamasyz etu, keng jolaqty internet jәne gharyshtyq baylanys tartu. Sonymen birge auyl túrghyndarynyng mәdeny ómirin jandandyru maqsatynda kitaphana, klub, muzey jәne kinoteatr, sport nysandary salynyp, halyqqa qyzmet kórsetu ortalyqtary ashylady. Qoghamdyq qauipsizdikti kýsheytu ýshin zamanauy uchaskelik polisiya punktteri salynyp, audan ortalyqtarynda beynebaqylau jýiesin engizilip, auyldarda jayau jýrginshilermen óriske shyghatyn malgha da qauipsiz jaghday jasalady.

Toq eterin aitqanda tújyrymdamanyng jetpek mejesi mynau: Tabysy eng tómengi kýnkóris dengeyinen de tómen auyl halqynyng ýlesin 5,8 payyzgha deyin azaytu, auyldyq jerlerde júmyssyzdyq dengeyin 4,2 payyzgha týsiru, auyldardy sumen 100 payyz qamdau, internetpen qamtu dengeyin 97 payyzgha jetkizu, 95 payyz sapaly jolmen qamtamasyz etu, 655 densaulyq saqtau nysanyn, 183 mektep, 100 sport ghimaratyn paydalanugha beru, 650 mәdeniyet nysanyn jóndeuden ótkizu kózdelgen eken. Bastamasy kónilge ýmit úyalatyp, arty súiylyp ketetin biylikting kezekti uәdesining oryndalaryna kýman kóp.

Bes-aq jylda auyldy «baqytqa keneldiretin» tújyrymdama «Auyl – el besigi» programmasy ayasynda iske aspaq. Atalmysh jobanyng Qazaqstandy 30 jyl basqarghan Núrsúltan Nazarbaevtyng tikeley bastamasy ekeni júrtqa ayan. Túnghysh preziydent biylikti Toqaevqa tapsyrudan bir ay búryn, atap aitqanda, 2019 jyly 27 aqpanda «Núr Otan» (Qazirgi Amanat) partiyasynyng XVIII siezinde jobanynyng saltanatyn asyryp, jariyalaghan bolatyn. (Onyng aldyndaghy ayaqsyz qalghan jobalardy aitpay-aq qoyalyq). Búl jobany – Kenes zamanynda odaq boyynsha aldynghy orynda bolghan Qazaqstan auylsharuashylyghyn «jekeshelendiru» degen jeleumen tu talaqay etip, auyl halqyn qalagha bostyrghan Nazarbaevtyng óz qateligin juyp-shang әreketi, songhy «túyaq serper bastamasy» dep baghalaghan jón. Búl jobany «qantar oqighasyna» deyin Asqar Mamin qadaghalap, orynbasary Roman Sklyar ainalysyp keldi. Kýni keshe sol Roman ýkimetbasy Álihan Smaylovtyng orynbasary bolyp qayta saylandy. «Núr Otannyn» dәuirinde qolgha alynghan jobanyng nәtiyjesiz bolghanyn býgingi halyqtyng mýshkil hali kórsetip túr. «Amanattyn» dәuirinde auyl halqynyng shekesi qyzady degenge senu qiyn.

Jana jasaqtalghan Ýkimetting alghashqy júmysyn kóktemgi nauqan kezinde janarmay baghasyn qymbattatudan bastauy – algha qoyghan josparyna mýlde kereghar, tújyrymdamanyng jýzegen asuyna ózderi jasaghan birinshi kedergi. Jana saylanghan Parlament te auyldyng týikiline baylanysty zang jobasyn úsynyp jatqan joq. Auyl túrghyndarynyng eng basty prablemasy jer ekeni belgili. Jerding bәrin monopolister iyelenip alghan. Auyl halqy jayylym men egistikke jer tappay otyr. Odan basqa tújyrymdamada aitylghan salynatyn, janartylatyn nysandargha, jolgha bólinetin budjet qarajaty әdettegidey jemqorlardyng jemsauyna ketui mýmkin. Jarnamasy jer jarghan «Jana Qazaqstan» búl baghytta týbegeyli reformagha әli barghan joq. Auyldyng 30 jyldan beri artta qaluyna eshqanday sayasy bagha berilgen joq. Nәtiyjesiz jobalardy tyqpalap, memleket qarjysyn talan-tarajgha salugha әbden mashyqtanghan sybaylas toptar jazalanghan joq.

Aldaghy bes jylda auyldyng kósegesi kógeredi degenge kýman basym.

Esbol Ýsenúly

Abai.kz