دۇيسەنبى كۇنى پرەزيدەنتتىڭ پارمەنىن ورىنداۋ ءۇشىن ۇكىمەت اۋىلدىق اۋماقتاردى دامىتۋدىڭ 2023-2027 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسىن بەكىتتى. قر پرەمەر-ءمينيسترى ءاليحان سمايىلوۆ قاۋلىعا قول قويدى. ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، 2023 جىلدىڭ باسىندا رەسپۋبليكادا 6 295 اۋىلدىق ەلدى مەكەن بار، وندا ەل حالقىنىڭ 38,2% نەمەسە 7,5 ملن ادام تۇرادى. اتالمىش جوبا ەل حالقىنىڭ ۇشتەن بىرىنە جۋىق ەل ازاماتتارىنىڭ تۇرمىس ورەسىن جوعارلاتۋعا باعىتتالعان.

تۇجىرىمدامانىڭ نەگىزگى ماقساتى – اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردىڭ الەۋمەتتىك، ينجەنەرلىك جانە كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ. جاڭا مەكتەپتەر مەن مەديتسينالىق نىساندار سالىپ، سۋمەن جانە ەلەكترمەن تولىق قامتاماسىز ەتۋ، كەڭ جولاقتى ينتەرنەت جانە عارىشتىق بايلانىس تارتۋ. سونىمەن بىرگە اۋىل تۇرعىندارىنىڭ مادەني ءومىرىن جانداندىرۋ ماقساتىندا كىتاپحانا، كلۋب، مۋزەي جانە كينوتەاتر، سپورت نىساندارى سالىنىپ، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارى اشىلادى. قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى كۇشەيتۋ ءۇشىن زاماناۋي ۋچاسكەلىك پوليتسيا پۋنكتتەرى سالىنىپ، اۋدان ورتالىقتارىندا بەينەباقىلاۋ جۇيەسىن ەنگىزىلىپ، اۋىلداردا جاياۋ جۇرگىنشىلەرمەن ورىسكە شىعاتىن مالعا دا قاۋىپسىز جاعداي جاسالادى.

توق ەتەرىن ايتقاندا تۇجىرىمدامانىڭ جەتپەك مەجەسى مىناۋ: تابىسى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنەن دە تومەن اۋىل حالقىنىڭ ۇلەسىن 5,8 پايىزعا دەيىن ازايتۋ، اۋىلدىق جەرلەردە جۇمىسسىزدىق دەڭگەيىن 4,2 پايىزعا ءتۇسىرۋ، اۋىلداردى سۋمەن 100 پايىز قامداۋ، ينتەرنەتپەن قامتۋ دەڭگەيىن 97 پايىزعا جەتكىزۋ، 95 پايىز ساپالى جولمەن قامتاماسىز ەتۋ، 655 دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانىن، 183 مەكتەپ، 100 سپورت عيماراتىن پايدالانۋعا بەرۋ، 650 مادەنيەت نىسانىن جوندەۋدەن وتكىزۋ كوزدەلگەن ەكەن. باستاماسى كوڭىلگە ءۇمىت ۇيالاتىپ، ارتى سۇيىلىپ كەتەتىن بيلىكتىڭ كەزەكتى ۋادەسىنىڭ ورىندالارىنا كۇمان كوپ.

بەس-اق جىلدا اۋىلدى «باقىتقا كەنەلدىرەتىن» تۇجىرىمداما «اۋىل – ەل بەسىگى» پروگرامماسى اياسىندا ىسكە اسپاق. اتالمىش جوبانىڭ قازاقستاندى 30 جىل باسقارعان نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تىكەلەي باستاماسى ەكەنى جۇرتقا ايان. تۇڭعىش پرەزيدەنت بيلىكتى توقاەۆقا تاپسىرۋدان ءبىر اي بۇرىن، اتاپ ايتقاندا، 2019 جىلى 27 اقپاندا «نۇر وتان» (قازىرگى امانات) پارتياسىنىڭ XVIII سەزىندە جوبانىنىڭ سالتاناتىن اسىرىپ، جاريالاعان بولاتىن. (ونىڭ الدىنداعى اياقسىز قالعان جوبالاردى ايتپاي-اق قويالىق). بۇل جوبانى – كەڭەس زامانىندا وداق بويىنشا الدىنعى ورىندا بولعان قازاقستان اۋىلشارۋاشىلىعىن «جەكەشەلەندىرۋ» دەگەن جەلەۋمەن تۋ تالاقاي ەتىپ، اۋىل حالقىن قالاعا بوستىرعان نازارباەۆتىڭ ءوز قاتەلىگىن جۋىپ-شايۋ ارەكەتى، سوڭعى «تۇياق سەرپەر باستاماسى» دەپ باعالاعان ءجون. بۇل جوبانى «قاڭتار وقيعاسىنا» دەيىن اسقار مامين قاداعالاپ، ورىنباسارى رومان سكليار اينالىسىپ كەلدى. كۇنى كەشە سول رومان ۇكىمەتباسى ءاليحان سمايلوۆتىڭ ورىنباسارى بولىپ قايتا سايلاندى. «نۇر وتاننىڭ» داۋىرىندە قولعا الىنعان جوبانىڭ ناتيجەسىز بولعانىن بۇگىنگى حالىقتىڭ مۇشكىل ءحالى كورسەتىپ تۇر. «اماناتتىڭ» داۋىرىندە اۋىل حالقىنىڭ شەكەسى قىزادى دەگەنگە سەنۋ قيىن.

جاڭا جاساقتالعان ۇكىمەتتىڭ العاشقى جۇمىسىن كوكتەمگى ناۋقان كەزىندە جانارماي باعاسىن قىمباتتاتۋدان باستاۋى – العا قويعان جوسپارىنا مۇلدە كەرەعار، تۇجىرىمدامانىڭ جۇزەگەن اسۋىنا وزدەرى جاساعان ءبىرىنشى كەدەرگى. جاڭا سايلانعان پارلامەنت تە اۋىلدىڭ تۇيكىلىنە بايلانىستى زاڭ جوباسىن ۇسىنىپ جاتقان جوق. اۋىل تۇرعىندارىنىڭ ەڭ باستى پرابلەماسى جەر ەكەنى بەلگىلى. جەردىڭ ءبارىن مونوپوليستەر يەلەنىپ العان. اۋىل حالقى جايىلىم مەن ەگىستىككە جەر تاپپاي وتىر. ودان باسقا تۇجىرىمدامادا ايتىلعان سالىناتىن، جاڭارتىلاتىن نىساندارعا، جولعا بولىنەتىن بيۋدجەت قاراجاتى ادەتتەگىدەي جەمقورلاردىڭ جەمساۋىنا كەتۋى مۇمكىن. جارناماسى جەر جارعان «جاڭا قازاقستان» بۇل باعىتتا تۇبەگەيلى رەفورماعا ءالى بارعان جوق. اۋىلدىڭ 30 جىلدان بەرى ارتتا قالۋىنا ەشقانداي ساياسي باعا بەرىلگەن جوق. ناتيجەسىز جوبالاردى تىقپالاپ، مەملەكەت قارجىسىن تالان-تاراجعا سالۋعا ابدەن ماشىقتانعان سىبايلاس توپتار جازالانعان جوق.

الداعى بەس جىلدا اۋىلدىڭ كوسەگەسى كوگەرەدى دەگەنگە كۇمان باسىم.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz