Memlekettik qyzmetke jas shendiler tobyn jasaqtaghannan góri jastardyng jigeri men kýshin júmsaytyn naqty jobalardy memlekettik taraptan qoldau men qarjylandyru әldeqayda tiyimdi, paydaly, nәtiyjeli bolar edi. Sonday jastyq jobalardyng biri - KVN.

KVN - jastardyng qyljaqtasyp ne qoghamdy әjualap, oilaryna kelgenin isteytin danghaza men dalbasa emes. Belgili bir formatqa, janrlargha baghynatyn tapqyrlyq pen ónerpazdyqtyng sahnasy. Onay oljagha da, júrttyng ezuin emin-erkin jyidyratyn eser qylyqqa da oryn az - kórermen ondaygha kóniljyqpastyq jasamaydy. Qysqasy, búl - eshbir memlekettik josparsyz, qyzmetsiz, diktatsyz, erkin óner men jastyq jigerli qabyletting qaynar kózin ashar mýmkindik pen tәrbiyening kózi.

KVN - kenestik dәuirdegi erkin oily jastyq ómirden payda bolghan, qasang kommunistik ómirdi ishinara bolsa da qyljaqtaudyng bir formaty edi. Búl ýshin onyng  «atasy» A.Maslyakovtyng jauapqa da tartylghany bar. Degenmen, orys mәdeniyeti men dilining kórinisi bolyp qalyptasqan búl ónerding qazaqy ortagha beyimdelui men onyn  qazaq jastarynyng tóltuma ómirine sinisui qayran qalarlyq jaghday.

Memlekettik qyzmetke jas shendiler tobyn jasaqtaghannan góri jastardyng jigeri men kýshin júmsaytyn naqty jobalardy memlekettik taraptan qoldau men qarjylandyru әldeqayda tiyimdi, paydaly, nәtiyjeli bolar edi. Sonday jastyq jobalardyng biri - KVN.

KVN - jastardyng qyljaqtasyp ne qoghamdy әjualap, oilaryna kelgenin isteytin danghaza men dalbasa emes. Belgili bir formatqa, janrlargha baghynatyn tapqyrlyq pen ónerpazdyqtyng sahnasy. Onay oljagha da, júrttyng ezuin emin-erkin jyidyratyn eser qylyqqa da oryn az - kórermen ondaygha kóniljyqpastyq jasamaydy. Qysqasy, búl - eshbir memlekettik josparsyz, qyzmetsiz, diktatsyz, erkin óner men jastyq jigerli qabyletting qaynar kózin ashar mýmkindik pen tәrbiyening kózi.

KVN - kenestik dәuirdegi erkin oily jastyq ómirden payda bolghan, qasang kommunistik ómirdi ishinara bolsa da qyljaqtaudyng bir formaty edi. Búl ýshin onyng  «atasy» A.Maslyakovtyng jauapqa da tartylghany bar. Degenmen, orys mәdeniyeti men dilining kórinisi bolyp qalyptasqan búl ónerding qazaqy ortagha beyimdelui men onyn  qazaq jastarynyng tóltuma ómirine sinisui qayran qalarlyq jaghday.

Desek te, bizding ortagha KSRO ydyraghaly ol onay sinisken әri júghysty bolghan óner emes, songhy 10-15 jyl kólemindegi qazaqstandyq KVN týlekterining orystildi úrpaghy da qazaqstandyq mektepti qalyptastyryp, otanshyldyq ýlgisin kórsetip ýlgerdi. Mәskeude talay jýldeli ónerin pash etti. Býginde olardyng deni estradalyq ortanyng gýli men júldyzyna ainaldy.

Orystildi kvnshilerdi qaray otyryp, alghashqy payda bola bastaghan qazaqtildi núsqagha tosyrqay qaraghan jaghdaylar az bolghan joq, kórermendi bylay qoyghanda, onyng qatysushylarynyng ózderi de orystildi núsqadan iymenshiktep, «onday bolu qayda?» degen synay bayqalatyn. Alayda, qazaqtildi kvnshilerding basy qasynda bolghan liyderlerding biri - Esen Eleuken, moyymastan ónerpaz da jaydary,tapqyr jastardy sonynan senimdi týrde erte bildi. Senim men qaysarlyq nәtiyjege jetkizbey qoya ma, býginde qazaq KVN-y jýzdegen oiynshylary men myndaghan kórermenin qalyptastyryp ýlgerdi.

Quanyshtysy sol - qazaq KVN-i býginde qalyptasu kezenin artqa tastap, qazaqy ortagha sinisu men iykemdelu kezeninen ótti. Ol qazaqy ortagha tәn jaydary tapqyrlar ordasyna ainaldy. Jәne de astanalyq jas elitany biriktirip, Qazylar alqasyn týzdi. Onyng ishinde jaydarmandardyng әr sózining tilge sәikestigi men tazalyghyn qatang talap etetin «Qazaqstan» telearnasy bas diyrektorynyng orynbasary Mәdy Manatbekting aralasuy da óz nәtiyjesin berude - tapqyrlar tildi búrmalap, kóringendi qyljaqqa ainaldyrudy doghardy. Últtyq arnada «Jaydarman» kórsetilimi tapqyrlyq pen jaydarylyq ónerdi qyzyqtaytyn milliondardyng túshynatyn baghdarlamasyna ainaldy. Aqyn Qalqaman Sarin men aitysker Aybek Qaliyevtin, әnshi-akter Erlan Malaevtyn, әigili boksshymyz Baqtiyar Artaevtyn, búrynghy mәjilismen-deputat kәzirgi Bilim viyse-ministri Múrat Ábenovting taghy basqa tarlandardyn  qazylyghy men janashyrlyghy basqa da astanalyq ziyaly qauymgha ýlgi bola bastady.

Býginde KVN-shilerding aldynghy legi estrada júldyzdaryna ainaldy, telearnalardyng kórigin qyzdyryp jýr. Juyrdaghy amerikalyq tәuelsiz saraptaushylardyng mәlimdeuine qaraghanda «Qazaqstan» últtyq telearnasynyng eng jogharghy reytingine ie kórsetim «Jaydarman» baghdarlamasy bolyp shyqty.  Jariya bolghan aqpargha qaraghanda, jaydary tapqyrlyq әzirshe eki jýz mynday jasty tartuda eken. M.Ábenovtyng juyrdaghy sózine qaraghanda, mektep oqushylary da tartylsa, bir milliongha deyin jas úrpaqtyng tapqyrlyghy «jaydarlana» týspek. Búl núr ýstine núr bolarlyq bastama bolar edi. Tilderi әrpil-tәrpil balalarymyz tәrtipke týsip, ana tiline degen qúrmeti artyp, sol arqyly júrt aldynda júldyz bolugha ynta bildirse nesi bar! Tildik ortanyng kórer kózge әleueti artyp keledi, jastarymyz ózining últtyq resurs ekenin birden bir sezinetin әzirge eldik joba osy deuge bolady. Almaty men Astana sekildi megapolisterdi bylay qoyghanda, sonau «Saghyz» auylynyng jastary da býginde óz keyipteri qalyptasqan sahna sheberleri bolyp jogharghy lekte óner kórsetude. Qaraghandylyq «Kýlki terapiyasy» jaydarmanshylary orystildilerdi bylay qoyghanda sheteldik studentterge qazaq tilin ýiretip, olardy jaydarmanshy dengeyine kóterip, tildik ortany keneytu ýlgisin kórsetip jýr. Eldegi múnshama kóp jastardy qamtyghan әri sapalyq nәtiyjege qol jetkizgen, kórsetkishteri qomaqty múnday jobany tabu qiyn. Astanadaghy «Jastar» sarayy osy «Jaydarmannyn» arqasynda ghana qazaq tilining týndigin ashyp otyr desek, artyq emes.

Degenmen, memleket tarapynan múnday jobalargha әli de tiyanaqty qoldau bayqalmaydy. Orystildi kvnshiler astanalyq ónerlerin «Qazaqstan» konsert zalyna ghana qoyady, sonda bizding jastarymyzdyng olardan óz elinde qaghaju kóretindey qanday sebep bar?! Kim kóringenge, batystyng búlghaqtaryna eliktegennen góri jetkinshekting kózayymy bolar, óz júldyzdarymyzdyng fabrikasyna ainalar KVN  mýmkindigin nege qarjylay da, basqalay da qoldamasqa?! Ázirge jogharghy oqu mekemelerining basshylaryna alghys aityp jәutendegen qazaq «Jaydarmany» jastarymyzdyng jaydary ómirin alansyz asqaqtatsa degimiz keledi.

Abai.kz