Batys pen shyghys basylymdarynyng basty taqyrybyna ainalghan qazaqstandyq oligarhtardyng biznes baghyty әli de qyzu talqyda. Gazetimizding ótken nomerinde «euraziyalyq ýshtiktin» London sotynda ENRC diyrektorlar kenesimen tergeu jýrgizip jatqany turaly «ENRC Londongha nege jaqpady?» atty maqala basylghan edi. Býginde «euraziyalyqtar» qajet bolsa Qazaqstan kenistiginen birjola ketemiz degendi aityp qaldy.

Patoh Shodiyev, Alidjan Ibragimov jәne Aleksandr Mashkevich ENRC korporasiyasynan ózge Euraziya saqtandyru kompaniyasy men Euraziya bankining de tolyq qojayyndary. Juyrda osy oligarhtar «Ekspress K» gazetine bergen súhbatynda qajet bolsa, biznes-aktivterin satyp, elden ketu qiyn emes degen mәselening shet jaghasyn shyghardy. «Elden ketedi» degenge senu qiyn, әriyne. Óitkeni olardyng biznesi de, bala-shaghasy men ýi-jayy Londongha kóshkeli qashan. Al Qazaqstandaghy kәsipkerlik ózinen-ózi jýrip jatyr, paydanyng basym bóligi ózderinde. Endeshe, ony satuyna ne joryq?

Batys pen shyghys basylymdarynyng basty taqyrybyna ainalghan qazaqstandyq oligarhtardyng biznes baghyty әli de qyzu talqyda. Gazetimizding ótken nomerinde «euraziyalyq ýshtiktin» London sotynda ENRC diyrektorlar kenesimen tergeu jýrgizip jatqany turaly «ENRC Londongha nege jaqpady?» atty maqala basylghan edi. Býginde «euraziyalyqtar» qajet bolsa Qazaqstan kenistiginen birjola ketemiz degendi aityp qaldy.

Patoh Shodiyev, Alidjan Ibragimov jәne Aleksandr Mashkevich ENRC korporasiyasynan ózge Euraziya saqtandyru kompaniyasy men Euraziya bankining de tolyq qojayyndary. Juyrda osy oligarhtar «Ekspress K» gazetine bergen súhbatynda qajet bolsa, biznes-aktivterin satyp, elden ketu qiyn emes degen mәselening shet jaghasyn shyghardy. «Elden ketedi» degenge senu qiyn, әriyne. Óitkeni olardyng biznesi de, bala-shaghasy men ýi-jayy Londongha kóshkeli qashan. Al Qazaqstandaghy kәsipkerlik ózinen-ózi jýrip jatyr, paydanyng basym bóligi ózderinde. Endeshe, ony satuyna ne joryq?
Sonymen «Ekspress K» gazetine Patoh Shodiyev pen Alidjan Ibragimov songhy kezdegi dauly jayttargha qatysty óz pikirlerin bildirgen. «Euraziya bankin sata almaydy dep oilaysyz ba? Búl - biznes emes pe? Eger bireu útymdy naryqtyq bagha úsynsa - sata salamyz. Biraq qazir emes, óitkeni әzirge jaqsy úsynys týsken joq. «Euraziya» saqtandyru kompaniyasyn da kez kelgen uaqytta satugha bolady. Ol ýshin birneshe sebep boluy kerek, yaghny tabys nemese qajettilik, keleshekting qamy degen siyaqty. Býginde múnday qajettilik joq, óitkeni baghasy tómen, naryq ta әlsiz. Eger kimde-kim satyp alu turaly úsynys týsirse, qarastyrugha dayynbyz», - dedi Shodiyev myrza.
Dese de, Qazaqstandaghy kәsip kózi olar ýshin sonshalyqty manyzdy emes siyaqty. Biraq dәp osy qazaqstandyq naryqtyng arqasynda oligarh atanghan myrzalar Londondaghy aktivterinen manyzdy eshtene joq dep otyr. ENRC aksiyalaryn satu tipti oiymyzgha da kirmepti deydi olar. ENRC-daghy ýles satylmaydy dep kesip aitty. «Mine, qaranyz, - deydi ol súhbatynda. - Mine, London qor birjasyndaghy ENRC aksiyalarynyng kursy. 2007 jyly IPO satylymgha shygharghanda kompaniya aksiyasynyng qúny - 5,4 funt sterling bolatyn. Al 2008 jyly eng jogharghy kurs tirkeldi, ol 15 funttan asty. Biz sol kezde-aq óz ýlesimizdi satyp, mol paydagha keneler edik. Nemese 2010 jyldyng tamyz aiynda aksiya 12 funtqa shyqty. Búl kezde de tiyimdi satugha bolar edi. Sol siyaqty byltyrghy jyly 7 funt sterling bolghanda satsaq ta, ýstine qosylghan 2 funt qyruar payda týsirer edi. Biraq biz satqan joqpyz. Búl biznesten ketpegenimiz, onyng biz ýshin óte manyzdy ekenin bildirse kerek», - dedi Ibragimov myrza. Al ýshtikting aduyndysy Mashkevich myrza tipti qysqa qayyrdy: «Bәri týsinikti. Biz Qazaqstandaghy biznesti eshqashan jappaymyz», - dedi ol. Búghan deyin bergen súhbattarynyng birinde ol: «Búl aqparat shyndyqqa sәikes kelmeydi. Aksiyalarymnyng paketin Glencore kompaniyasyna satatynym turaly da, jalpy aksiyalarymdy satatynym turaly aqparat ta. Taghy bir basa aitamyn: ENRC-degi aksiyalar paketin satpaq josparym joq. Men búl biznesting (ENRC) negizin qalaugha belsendi qatysqanymdy maqtanysh etemin jәne kompaniyamen júmysymdy ary qaray jalghastyratynymdy mәlimdeymin. Men ENRC-di keremet kompaniya dep esepteymin. Eng aldymen, men ony qazaqstandyq tabystyng ýlgisi dep atar edim. Korporasiyanyng sheksiz әleueti bar! Jәne búghan mening tikeley qatysymnyng baryna maqtanamyn. Búl kompaniyadan ketpek oiym da joq. Búl, birinshiden. Ekinshiden, Qazaqstan - mening ómirimning bir bóligi, osynda júmys istegenime 20 jyl boldy. Respublikanyng tabystaryna mening de qatysymnyng baryn maqtan etemin» dep kompaniyanyng ózi ýshin manyzy zor ekenin ashyq bildirgen bolatyn. Al osy ýshtikting diyrektorlar kenesimen jii arazdasyp, újymdyq túraqsyzdyqty jasap otyrghanyn әlem sarapshylary teris baghalap otyr. Újymnyng jii auysuyn Mashkevich myrza bylay týsindirgen edi: «Bizding ortaq pikirimizshe, ENRC-ding diyrektorlar kenesi qauqarsyz boldy. Onyng búrynghy qúramdaghy qyzmetining nәtiyjesi retinde aksiyalardyng jenildikpen saudalanghanyn, әli de solay saudalanyp jatqanyn aita alamyn. ENRC siyaqty әleueti bar kompaniya ýshin múndaygha jol beruge bolmaydy. ENRC-ding diyrektorlar kenesi әrbir tәuelsiz diyrektor kompaniyanyng gýldenuine kóbirek payda әkeletindey qysqartylyp, qayta qúrylymdanugha tiyis. Men birneshe aidan beri osyny aityp kelemin. Jyl sayynghy jalpy jinalystan keyin kompaniya Úlybritaniyadaghy újymdyq basqarudyng ýzdik tәjiriybesine sәikes keletin basqarudy qamtamasyz ete alatyn tiyimdi qúrylym qúru maqsatymen ózining újymdy basqaruyn múqiyat zerttey bastady. Biz, kompaniyanyng qúryltayshylary osyny talap etemiz. Kompaniya taldaudyng nәtiyjesin qyrkýiek aiynda jariyalaydy. Meni qabyldanghan sheshimdi talqylau kezinde britandyq BAQ-ta payda bolghan qatelikter men qate týsinikterge toly pikirtalastyng kóp bolghany ghana ókindiredi. Eki diyrektordy júmystan bosatqanyma esh ókinbeymin», - dedi ol.

"Týrkistan" gazeti