باتىس پەن شىعىس باسىلىمدارىنىڭ باستى تاقىرىبىنا اينالعان قازاقستاندىق وليگارحتاردىڭ بيزنەس باعىتى ءالى دە قىزۋ تالقىدا. گازەتىمىزدىڭ وتكەن نومەرىندە «ەۋرازيالىق ۇشتىكتىڭ» لوندون سوتىندا ENRC ديرەكتورلار كەڭەسىمەن تەرگەۋ جۇرگىزىپ جاتقانى تۋرالى «ENRC لوندونعا نەگە جاقپادى؟» اتتى ماقالا باسىلعان ەدى. بۇگىندە «ەۋرازيالىقتار» قاجەت بولسا قازاقستان كەڭىستىگىنەن ءبىرجولا كەتەمىز دەگەندى ايتىپ قالدى.

پاتوح شوديەۆ، اليدجان يبراگيموۆ جانە الەكساندر ماشكەۆيچ ENRC كورپوراتسياسىنان وزگە ەۋرازيا ساقتاندىرۋ كومپانياسى مەن ەۋرازيا بانكىنىڭ دە تولىق قوجايىندارى. جۋىردا وسى وليگارحتار «ەكسپرەسس ك» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا قاجەت بولسا، بيزنەس-اكتيۆتەرىن ساتىپ، ەلدەن كەتۋ قيىن ەمەس دەگەن ماسەلەنىڭ شەت جاعاسىن شىعاردى. «ەلدەن كەتەدى» دەگەنگە سەنۋ قيىن، ارينە. ويتكەنى ولاردىڭ بيزنەسى دە، بالا-شاعاسى مەن ءۇي-جايى لوندونعا كوشكەلى قاشان. ال قازاقستانداعى كاسىپكەرلىك وزىنەن-ءوزى ءجۇرىپ جاتىر، پايدانىڭ باسىم بولىگى وزدەرىندە. ەندەشە، ونى ساتۋىنا نە جورىق؟

باتىس پەن شىعىس باسىلىمدارىنىڭ باستى تاقىرىبىنا اينالعان قازاقستاندىق وليگارحتاردىڭ بيزنەس باعىتى ءالى دە قىزۋ تالقىدا. گازەتىمىزدىڭ وتكەن نومەرىندە «ەۋرازيالىق ۇشتىكتىڭ» لوندون سوتىندا ENRC ديرەكتورلار كەڭەسىمەن تەرگەۋ جۇرگىزىپ جاتقانى تۋرالى «ENRC لوندونعا نەگە جاقپادى؟» اتتى ماقالا باسىلعان ەدى. بۇگىندە «ەۋرازيالىقتار» قاجەت بولسا قازاقستان كەڭىستىگىنەن ءبىرجولا كەتەمىز دەگەندى ايتىپ قالدى.

پاتوح شوديەۆ، اليدجان يبراگيموۆ جانە الەكساندر ماشكەۆيچ ENRC كورپوراتسياسىنان وزگە ەۋرازيا ساقتاندىرۋ كومپانياسى مەن ەۋرازيا بانكىنىڭ دە تولىق قوجايىندارى. جۋىردا وسى وليگارحتار «ەكسپرەسس ك» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا قاجەت بولسا، بيزنەس-اكتيۆتەرىن ساتىپ، ەلدەن كەتۋ قيىن ەمەس دەگەن ماسەلەنىڭ شەت جاعاسىن شىعاردى. «ەلدەن كەتەدى» دەگەنگە سەنۋ قيىن، ارينە. ويتكەنى ولاردىڭ بيزنەسى دە، بالا-شاعاسى مەن ءۇي-جايى لوندونعا كوشكەلى قاشان. ال قازاقستانداعى كاسىپكەرلىك وزىنەن-ءوزى ءجۇرىپ جاتىر، پايدانىڭ باسىم بولىگى وزدەرىندە. ەندەشە، ونى ساتۋىنا نە جورىق؟
سونىمەن «ەكسپرەسس ك» گازەتىنە پاتوح شوديەۆ پەن اليدجان يبراگيموۆ سوڭعى كەزدەگى داۋلى جايتتارعا قاتىستى ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرگەن. «ەۋرازيا بانكىن ساتا المايدى دەپ ويلايسىز با؟ بۇل - بيزنەس ەمەس پە؟ ەگەر بىرەۋ ۇتىمدى نارىقتىق باعا ۇسىنسا - ساتا سالامىز. بىراق قازىر ەمەس، ويتكەنى ازىرگە جاقسى ۇسىنىس تۇسكەن جوق. «ەۋرازيا» ساقتاندىرۋ كومپانياسىن دا كەز كەلگەن ۋاقىتتا ساتۋعا بولادى. ول ءۇشىن بىرنەشە سەبەپ بولۋى كەرەك، ياعني تابىس نەمەسە قاجەتتىلىك، كەلەشەكتىڭ قامى دەگەن سياقتى. بۇگىندە مۇنداي قاجەتتىلىك جوق، ويتكەنى باعاسى تومەن، نارىق تا ءالسىز. ەگەر كىمدە-كىم ساتىپ الۋ تۋرالى ۇسىنىس تۇسىرسە، قاراستىرۋعا دايىنبىز»، - دەدى شوديەۆ مىرزا.
دەسە دە، قازاقستانداعى كاسىپ كوزى ولار ءۇشىن سونشالىقتى ماڭىزدى ەمەس سياقتى. بىراق ءداپ وسى قازاقستاندىق نارىقتىڭ ارقاسىندا وليگارح اتانعان مىرزالار لوندونداعى اكتيۆتەرىنەن ماڭىزدى ەشتەڭە جوق دەپ وتىر. ENRC اكتسيالارىن ساتۋ ءتىپتى ويىمىزعا دا كىرمەپتى دەيدى ولار. ENRC-داعى ۇلەس ساتىلمايدى دەپ كەسىپ ايتتى. «مىنە، قاراڭىز، - دەيدى ول سۇحباتىندا. - مىنە، لوندون قور بيرجاسىنداعى ENRC اكتسيالارىنىڭ كۋرسى. 2007 جىلى IPO ساتىلىمعا شىعارعاندا كومپانيا اكتسياسىنىڭ قۇنى - 5,4 فۋنت ستەرلينگ بولاتىن. ال 2008 جىلى ەڭ جوعارعى كۋرس تىركەلدى، ول 15 فۋنتتان استى. ءبىز سول كەزدە-اق ءوز ۇلەسىمىزدى ساتىپ، مول پايداعا كەنەلەر ەدىك. نەمەسە 2010 جىلدىڭ تامىز ايىندا اكتسيا 12 فۋنتقا شىقتى. بۇل كەزدە دە ءتيىمدى ساتۋعا بولار ەدى. سول سياقتى بىلتىرعى جىلى 7 فۋنت ستەرلينگ بولعاندا ساتساق تا، ۇستىنە قوسىلعان 2 فۋنت قىرۋار پايدا تۇسىرەر ەدى. بىراق ءبىز ساتقان جوقپىز. بۇل بيزنەستەن كەتپەگەنىمىز، ونىڭ ءبىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى ەكەنىن بىلدىرسە كەرەك»، - دەدى يبراگيموۆ مىرزا. ال ۇشتىكتىڭ ادۋىندىسى ماشكەۆيچ مىرزا ءتىپتى قىسقا قايىردى: «ءبارى تۇسىنىكتى. ءبىز قازاقستانداعى بيزنەستى ەشقاشان جاپپايمىز»، - دەدى ول. بۇعان دەيىن بەرگەن سۇحباتتارىنىڭ بىرىندە ول: «بۇل اقپارات شىندىققا سايكەس كەلمەيدى. اكتسيالارىمنىڭ پاكەتىن Glencore كومپانياسىنا ساتاتىنىم تۋرالى دا، جالپى اكتسيالارىمدى ساتاتىنىم تۋرالى اقپارات تا. تاعى ءبىر باسا ايتامىن: ENRC-دەگى اكتسيالار پاكەتىن ساتپاق جوسپارىم جوق. مەن بۇل بيزنەستىڭ (ENRC) نەگىزىن قالاۋعا بەلسەندى قاتىسقانىمدى ماقتانىش ەتەمىن جانە كومپانيامەن جۇمىسىمدى ارى قاراي جالعاستىراتىنىمدى مالىمدەيمىن. مەن ENRC-ءدى كەرەمەت كومپانيا دەپ ەسەپتەيمىن. ەڭ الدىمەن، مەن ونى قازاقستاندىق تابىستىڭ ۇلگىسى دەپ اتار ەدىم. كورپوراتسيانىڭ شەكسىز الەۋەتى بار! جانە بۇعان مەنىڭ تىكەلەي قاتىسىمنىڭ بارىنا ماقتانامىن. بۇل كومپانيادان كەتپەك ويىم دا جوق. بۇل، بىرىنشىدەن. ەكىنشىدەن، قازاقستان - مەنىڭ ءومىرىمنىڭ ءبىر بولىگى، وسىندا جۇمىس ىستەگەنىمە 20 جىل بولدى. رەسپۋبليكانىڭ تابىستارىنا مەنىڭ دە قاتىسىمنىڭ بارىن ماقتان ەتەمىن» دەپ كومپانيانىڭ ءوزى ءۇشىن ماڭىزى زور ەكەنىن اشىق بىلدىرگەن بولاتىن. ال وسى ۇشتىكتىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىمەن ءجيى ارازداسىپ، ۇجىمدىق تۇراقسىزدىقتى جاساپ وتىرعانىن الەم ساراپشىلارى تەرىس باعالاپ وتىر. ۇجىمنىڭ ءجيى اۋىسۋىن ماشكەۆيچ مىرزا بىلاي تۇسىندىرگەن ەدى: «ءبىزدىڭ ورتاق پىكىرىمىزشە، ENRC-ءدىڭ ديرەكتورلار كەڭەسى قاۋقارسىز بولدى. ونىڭ بۇرىنعى قۇرامداعى قىزمەتىنىڭ ناتيجەسى رەتىندە اكتسيالاردىڭ جەڭىلدىكپەن ساۋدالانعانىن، ءالى دە سولاي ساۋدالانىپ جاتقانىن ايتا الامىن. ENRC سياقتى الەۋەتى بار كومپانيا ءۇشىن مۇندايعا جول بەرۋگە بولمايدى. ENRC-ءدىڭ ديرەكتورلار كەڭەسى ءاربىر تاۋەلسىز ديرەكتور كومپانيانىڭ گۇلدەنۋىنە كوبىرەك پايدا اكەلەتىندەي قىسقارتىلىپ، قايتا قۇرىلىمدانۋعا ءتيىس. مەن بىرنەشە ايدان بەرى وسىنى ايتىپ كەلەمىن. جىل سايىنعى جالپى جينالىستان كەيىن كومپانيا ۇلىبريتانياداعى ۇجىمدىق باسقارۋدىڭ ۇزدىك تاجىريبەسىنە سايكەس كەلەتىن باسقارۋدى قامتاماسىز ەتە الاتىن ءتيىمدى قۇرىلىم قۇرۋ ماقساتىمەن ءوزىنىڭ ۇجىمدى باسقارۋىن مۇقيات زەرتتەي باستادى. ءبىز، كومپانيانىڭ قۇرىلتايشىلارى وسىنى تالاپ ەتەمىز. كومپانيا تالداۋدىڭ ناتيجەسىن قىركۇيەك ايىندا جاريالايدى. مەنى قابىلدانعان شەشىمدى تالقىلاۋ كەزىندە بريتاندىق باق-تا پايدا بولعان قاتەلىكتەر مەن قاتە تۇسىنىكتەرگە تولى پىكىرتالاستىڭ كوپ بولعانى عانا وكىندىرەدى. ەكى ديرەكتوردى جۇمىستان بوساتقانىما ەش وكىنبەيمىن»، - دەدى ول.

"تۇركىستان" گازەتى