Dýisenbi, 28 Qazan 2024
1253 0 pikir 27 Mamyr, 2023 saghat 13:00

Qazaqtyng din ruhaniyaty dәstýrli qúndylyqtargha týp negiz!

Álemdi tamsandyryp otyrghan qazaq elidedegi diny ahualdyng túraqtylyghy – ishki jәne syrtqy qauipsizdikterdin, birlik pen tatulyqtyng jemisi, beybitshilikten artyq qúndylyq, tynyshtyqtan artyq rahat bolmaytynyn әrbir әrbir kózi ashyq jan baghamday alady. Otanymyz osylaysha ónege núryn shashyp,  – ózinen ýlgi alatyn ózge júrttardyng da  beybitshilikte, kelisimmen ómir sýrgenin qalaydy. Shynayy mәdeniyetting kez kelgen nanym-senimge negizdelip, al atalghan , nanym-senimning týp qazyghy dinge baryp tireletini әrkimge ayan dýniye. Adamzat balasy imanday úiyghan barsha dinderding beybitsýigishtik, izgilik qasiyetterge baghyshtalatyn qúndylyghyn iygi maqsattargha paydalanu baghytynda elimizde naqty qadamdardyng jasalynyp jatuy, týptep kelgende– aitugha auyz barmaytyn nәubetterden el túrghyndaryn aman-sau alyp qaludyng birden-bir joly ekendigi qogham mýshelerine aiqyn týsinikti bola týsude.

Tәuelsizdikke endi ghana qol jetkizgen Qazaqstan egemendigining alghashqy jyldaryndaghy negizgi maqsat – elimizdi mekendegen kópúltty jәne kópkonfessiyaly halyqtardyng tәuelsizdik tuy astynda ózara yntymaqty әri baqytty ómir sýruin qamtamasyz etuge ótte mýddeli bolghany jasyryn emes. Osy baghytta júrgizilgen júmystar, әsirese, diniy ústanym salasyndaghy syndarly sayasat qúlashyn kenge jayyp, dәl qazir ghalamdyq jasampazdyq pen túraqtylyqty bayandy etu ýshin әlemdik jәne dәstýrli dinderding ózara әrekettesuining qazaqstandyq ýlgisin qalyptastyryp otyr.

Kópúltty ónirlerde oryn alyp otyrghan dinaralyq kelisim men últaralyq tatulyqtyng osy keng qanat jangy negizinde imandylyqtyng qasiyetti ordasyna aina bilgen Qazaqstandy qazirgi tanda kýlli әlem moyyndady desek, aqiqattan esh alshaq ketpeymiz. Osylaysha, jas memlekettegi syndarly sayasattyng arqasynda din elimizdegi birlikting ruhany tiregi bolyp, halyqtyng yntymaghy men tynyshtyghy ýshin qyzmet etetin ózining tabighy mindetin atqargha aldy. Qazaq biyligining osynday kóregen sayasatynyng nәtiyjesinde elimiz osynday ruhany biyikterge qol jetkize bildi.

Sonyng nәtiyjesinde Qazaqstanda kópúltty jәne kópkonfessiyaly diny mýddesi ortaq 18 konfessiyanyng ókilderi beybit qatar ómir sýrip, elimizding núrly bolashaghy ýshin enbek etuge molynan ong yqpal ettik. Aytary   joq elimizdegi tәlimderi men ústanymdary bólek dinder әr týrli senimdegi etnikalyq toptar men әr qily әleumettik jaghdaydaghy adamdardy qamtidy.olardyng bәri bólip jarylmay, otandastar degen ortaq ataumen bir shanyraqtyng astynda tatu-tәtti ómir sýrip jatyr.

Jalpy din – memleket pen qoghamdaghy, últtar men etnikalyq toptardy ortaq iydeyalar men qúndylyqtar tóniregine toptastyratyn nanym-senim bolumen birge, eger sәl mýlt ketsen, janghan ottay tez laulaytyn әleumettik alauyzdyqtar men dildik aiyrmashylyqtargha týrtki bolatyn beretin nәzik talma tús. Dәl osynday alauyzdyqtardyng oryn alu sebebining biri, el túrghyndary arasynda qalyptasqan diny sauatsyzdyqtan tuyndaytyny bәrimiz jaqsy bilemiz. Sol sebepti naqty bir  memleket pen ondaghy qoghamgha jýktelgen mindetterding biri dinge qyzyghushylyq tanytqan toptyng basym bóligi bolyp tabylatyn jastargha dúrys baghyt-baghdar berip, olardyng boyynda últtyq sana men diny dýniyetanymdyq aqmqat qaghidattardy qalyptastyru bolyp tabylady

Qazyrgi tanda әlem elderinde din men onyng qúndylyqtarynyng halyq pen qogham ómirindegi ornynyng manyzy artyp otyrghanyn kórip otyrmyz. Din memleketting negizin qúraushy eng manyzdy faktordyng biri bolghandyqtan, ishki túraqtylyqtyng da kepili.

Tughan elimizde qazaq qoghamy ruhanilyqqa erekshe jaqyn, ol halyqtyng dinge degen yqylasynan da kórinedi. Ortaq Otanymyzdaghy  memleket qúraushy qazaq halqynyng ata dini islam bolyp tabylatyndyghyn býkil әlem biledi. Memleket azamattary bolyp tabylatyn elimizdegi ózge últ ókilderining de basym kópshiligi islam dinin ústanady. Sondyqtan halyq ýshin manyzdy bolghan nәrse memleket ýshin de manyzdy.

Últymyz ghasyrlar boyy dindi ruhanilyqtyng negizi sanap keldi. Qazaqtyng qasterli ruhany qúndylyqtary qashanda aiqyn ornyqqan din qaghidalarymen ýndesip jatty. Ata dinimiz – islamdaghy adamgershilik, syilastyq, ózara qúrmet, kelisim, imandylyq, bilimge qúshtarlyq, enbekqorlyq, otansýigishtik, t.b. kóptegen qúndylyqtar men qasiyetter últymyzdyng bolmysynda búrynnan bar minezdermen astasyp, ruhany qúndylyqtardyng qaytalanbas keshenin qúraghan bolatyn. Demek, qazaqtyng din ruhaniyaty dәstýrli qúndylyqtargha týp negiz bolyp qalanyp myqtap sanamyzda tanbalanghan.

Ábil-Serik Áliakbar

Abai.kz

0 pikir