IYә, songhy bir aidyng kóleminde auyldyq okrug әkimining qúzyretin taghy da ýsh baghyt boyynsha keneyte týsu turaly mәsele kóterip, Preziydent Ákimshiligining basshysy Oljas Bektenov myrzanyng atyna hattar jazyp jatqanymyzdan kózi qaraqty, sanasy sergek aghayyn habardar dep oilaymyn.

Preziydent Ákimshiligining basshysy Oljas Bektenov myrzanyng atyna jazghan sol úsynys-hattarym Ýkimet pen ýsh ministrlikke qayta-qayta baghyttala bergen son, Qazaqstan Respublikasy Preziydentining kómekshisi – Ótinishterdi qaraudy baqylau bólimining mengerushisi Qanatbek Jaysanbaev inimizding qabyldauyn súraghan bolatynbyz.

Ótken aptanyng sәrsenbi kýni sol Qanatbek Jaysanbaev myrzanyng ornyna Preziydentining Ákimshiligi Inspeksiyalyq-әdistemelik júmys sektorynyng mengerushisi Shynghys Andabekovtin qabyldauynda bolyp qayttyq.

Kezdesip, tanysqanda bildim, Shynghys Abdhadyrúly – menen tórt-bes jas ýlkendigi bar, agha jolyndaghy  azamat bolyp shyqty. Ózin Salyq Zimanov atamyzdyng shәkirtimin dep tanystyrdy. Preziydent Ákimshiliginde on shaqty jyldan beri qyzmet atqaryp keledi eken.

Qanatbek Jaysanbaev myrzanyng qabyldauyn qatty qalasaq ta, jasy ýlken aghany jәne «Preziydent Ákimshiligi» degen institutty syilap, Shynghys Andabekov aghamyzben quana-quana kezdesuge bardyq.

Beker obaly kәne, Shynghys Abdhadyrúly aghamyz barynsha dayyndalyp kelipti. Birden til tabysyp, emen-jarqyn, býkpesiz әngimelesip kettik. Mening 2022 jylghy 4 mamyrdan bergi Aqordagha jazghan hattarymnyng qashan qayda baghyttalghanyn, kimning qolyna tiygenin jipke tizgen marjanday etip, kestege týsirip alyp kelip kórsetti.

Ótken jyly jazghan eki hatymyz Preziydentke jetipti.

«Eski qyrmandy» sapyrmay-aq, býgingi taqyrybymyzgha oralsaq, auyldyq okrug әkimining qúzyretin keneytu turaly 4 mamyr kýni jazghan birinshi úsynys-hatymyz Preziyden Ákimshiligining basshysy Oljas Bektenov myrzanyng jәne onyng Preziydenti Ákimshiligi Basshysynyng birinshi orynbasary Timur Sýleymenovtyng óz qolyna tiyipti. Sosyn, ary qaray QR ÁRPK 65-babyna sәikes qarap, jauap beru ýshin Últtyq ekonomika ministrligine, Sauda jәne integrasiya ministrligine jәne Auyl sharuashylyghy ministrligine baghyttalypty.

Al, 16 mamyr kýni Aqordagha joldaghan ekinshi úsynys-hatymyz da aldymen Preziyden Ákimshiligining basshysy Oljas Bektenov myrzanyng jәne onyng birinshi orynbasary Timur Sýleymenovtyn, odan ary Preziydenti Ákimshiligi Basshysynyng orynbasary Ernar Baspaevtyn, odan qaytadan Preziydenti Ákimshiligi Basshysynyng birinshi orynbasary Timur Sýleymenovtyng aldynan ótip, ary qaray Qazaqstan Respublikasy Preziydentining janyndaghy Memlekettik basqaru akademiyasyna jóneltilipti...

Qysqasy, Preziydent Ákimshiligi auyldyq okrug әkimining qúzyretin taghy da ýsh baghyt boyynsha keneyte týsu turaly úsynysymyzben tolyq tanysypty.

Ol ýshin Qazaqstan Respublikasy Preziydentining kómekshisi – Qazaqstan Respublikasy Preziydenti Ákimshiligining Ótinishterdi qaraudy baqylau bólimining mengerushisi Jaysanbaev Qanatbek Baqytúly inimiz ben Onyng újymyna alghysym sheksiz.

***

Endi, sol sol ýsh ministrlikting jauaptary men kezdesuler turaly aitayyn.

Preziydent Ákimshiligining basshysy Oljas Bektenov myrzanyng pәrmenimen bolsa kerek, Últtyq ekonomika viyse-ministri Bauyrjan Omarbekov pen Auyl sharuashylyghy viyse-ministri Baghlan Bekbauov meni jeke-jeke shaqyryp, mamandary men departament basshylaryn qatystyra otyryp kezdesu ótkizdi.

Eki viyse-ministr de auylda tughan, biylikting biraz baspaldaghynan ótken janyp túrghan jas jigitter eken. Qarapayym bolghanymen, óte joghary dengeyde kezdesu boldy. Emin-erkin pikirlestik, býkpesiz oy bólistik. Búl – óz aldyna bólek әngime.

Al, ýsh ministrlikting negizgi ústanymyn bildiretin – orlardyng bizding úsynys-hattarymyzgha bergen resimy jauaptary.

Birinshi, Auyl sharuashylyghy ministrligining jauaby.

Atalghan ministrlik «Agroónerkәsiptik keshendi damytu arqyly elimizding azyq-týlik qauipsizdigin qamtamasyz etu mәselesi әrqashan Ministrlikting baqylauynda...» dep bastap, «Býgingi tanda qabyldanghan sharalar ong nәtiyje berude. Mәselen, 2022 jylghy statistika derekteri boyynsha azyq-týlik ónimderin óndiru kólemi aqshalay týrde 2 914,4 mlrd. tengeni qúrady, búl 2021 jylmen salystyrghanda 3,9%-gha artyq.

Byltyrghy jyldyng qorytyndysy boyynsha auyl sharuashylyghynyng negizgi kapitalyna salynghan investisiyalardyng kólemi 6,7%-gha úlghayyp

854 mlrd. tengeni qúrady, azyq-týlik óndirisine qúiylghan investisiya 15,7%-gha artyp 140,6 mlrd. tengeni qúrady.

Búl rette, 2022 jyldyng qorytyndysy boyynsha auyl sharuashylyghynyng jalpy ónimining kólemi 9,1%-gha úlghayyp, 9,3 trln. tengeni qúraghanyn atap ótu qajet.» - dep, bir toqtapty.

Onda nege Preziydentimiz Qasym-Jomart Toqaev biylghy 19 sәuir kýni ótken elimizding әleumettik-ekonomikalyq damu mәseleleri jónindegi keneytilgen keneste «Auyl sharuashylyghy jәne óndiris salasynyng damuynda naqty nәtiyje joq. Elimizde óndiriletin tauardyng kólemi ishki súranysty qamtamasyz etuge jetpeydi. Importqa tәueldimiz» - deydi?!

«Árbir ministrdin, әkimning júmysy statistikamen, esep-qisappen emes, naqty nәtiyjemen ólshenetin bolady.»-degen bolatyn Qasym-Jomart Toqaev.

Demek, qansha sifrdy syqityp algha tartqanymyzben, naqty nәtiyjeni Preziydent te, júrt ta kórip otyrghan joq!

Atalghan ministrlik taghy da «Subsidiyalau jýiesin reformalaugha qatysty

Memleket basshysynyng tapsyrmasyna sәikes agroónerkәsiptik keshendi memlekettik qoldaudy jetildiru jónindegi júmys toby qúryldy, oghan salalyq qauymdastyqtar men odaqtardyn, agrobiznestin, ghylymnyn, mýddeli memlekettik jәne jergilikti atqarushy organdardyn, Qazaqstan Respublikasy Parlamenti Senaty men Mәjilisining deputattarynyng ókilderi kirdi.

Barlyghy júmys tobynyng 9 otyrysy ótkizildi, onda subsidiyalau jýiesin jetildiru tәsilderi talqylandy.

Qoldanystaghy subsidiyalau jýiesin reformalaudyng birneshe núsqalar dayyndaldy, olar júmys tobynyng otyrystarynda birneshe ret talqylandy.

Týbegeyli reformalaudyng barlyq úsynylghan núsqalaryn agrobiznes ókilderi qoldamady, fermerler qauymdastyghy qoldanystaghy subsidiyalau jýiesin saqtaudy talap etti...» - depti.

Mening úsynys-hattaryma berilgen jauaptardyng tóresi osy boldy!

Aldynghy bir maqalamda da aittym, býgin taghy qaytalaymyn, Áriyne, agrobiznes ókilderi men fermerler qauymdastyghy ýshin qazirgi qoldanystaghy subsidiyalau jýiesi «aqsha jasaudaghy» tabylmas mýmkindik.

Eger, auyl әkimine men úsynghan qúzyretter berilse, olar otyz jyl boyy jep kelgen «mayshelpeginen» aiyrylady. Búl – bir.

Ekinshi jaghynan, eger, jaghday shynymen osylay bolsa, onda búl – «Agrobiznes ókilderi men fermerler qauymdastyghy sekildi belgili bir toptar Toqaev biyligine ekonomikalyq refoma jasatpay otyr ma?!» degen oy tughyzady.

Sonday-aq, atalghan ministrlikting Jer resurstaryn basqaru komiyteti «...auyldyq әkimdikterge jerdi bólu boyynsha qúzyret berilgen jaghdayda әkimdikterding shtat sanyn úlghaytugha jәne olardy qajetti qúral-jabdyqtarmen qamtamasyz etu ýshin budjetten qosymsha qarajat bóluge alyp keledi. Búl, óz kezeginde memlekettik qyzmetkerlerding shtat sanyn qysqartu sayasatyna sәikes kelmeydi.» - dep, jauap beripti bizge.

Búl da su keshpeytin syltau!

Jer resurstaryn basqaru komiyteti osy saladan bir jylda úrlanatyn memleket qarajatyna iygerilmey jatqan jerden týsetin paydany qosyp, ony auyldaghy janadan tolyqtyrylatyn memlekettik qyzmetkerlerge bólinetin qarajatpen salystyryp kórsin, qaysysy kóp bolyp shyghar eken?!

Oghan aparyp, auyldaghy 7,5 million túrghynnyng taghdyryn qosynyz!

«Ókinishke qaray, әkimder sony bile túra, aldaghy qiyndyqtardy uaqtyly baghamday almaydy. Jauapkershilikti ózine alyp, der kezinde sheshim qabyldaudan qashady» - degen joq pa Preziydet.

Eger, auyldyq okrug әkimine biz úsynghan qúzyretter berilse, әkimder batyl sheshim qabyldaudan da jәne onyng jauapkershiligin arqalaudan da  qashpaytyn bolady. Eng bastysy, halyqtyq baqylau kýsheyedi...

Sonymen birge, búl joba Preziydentting memlekettik basqarudy ortalyqsyzdandyru sayasatynyzdyng naqty jýzege asqandyghynyng bir aiqyn kórinisi bolady.

Ekinshi, Últtyq ekonomika ministrligining jauaby.

Atalghan ministrlik «...auyl sharuashylyghy maqsatyndaghy jerlerdi beru rәsimine ózgerister engizu jónindegi úsynystardy jәne subsidiyalau mәselelerin Qazaqstan Respublikasynyng Auyl sharuashylyghy ministrligi qaraytyn bolady» dey kelip, «Budjettik kodeksting 42-baby 2-tarmaghyna sәikes budjettik proseste respublikalyq budjetting auyldyq okrugter budjetterimen ózara qatynastaryna jol berilmeydi...» - depti.

Bizding uәjimiz mynau:

Auyldyq okrug әkimining qúzyretin taghy da ýsh baghyt boyynsha keneyte týsu – jergilikti jerdegi eski basqaru jýiesin ózgertu bolyp tabylady. Ol – Jana Qazaqstan qúru ýshin jasalyp jatqan jana qadam.

Jana Qazaqstan qúru ýshin Preziydent Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan Respublikasynyng Konstitusiyasynyng ýten bir bóligine ózgeris engizdi. Tipti, bir jylda eki mәrte  Konstitusiyalyq ózgeris jasady. Onyng qasynda, Budjettik kodeksting 42-baby 2-tarmaghyn ózgertu – týkke túrghysyz dýnie emes pe?!

 Ýshinshi, Sauda jәne integrasiya ministrligining jauaby.

Búl ministrlik oblystyn, respublikalyq manyzy bar qalanyn, astananyn, audannyn, oblystyq manyzy bar qalanyng jergilikti atqarushy organdary sauda sayasatyn jýrgizudi qamtamasyz etetinin jәne óz qúzyreti sheginde ishki sauda subektilerining qyzmetin retteudi jýzege asyratynyn aityp, «Osyghan baylanysty, ishki sauda mәseleleri boyynsha naqty úsynystarynyz bar bolghan jaghdayda, biz olardy qarastyrugha dayynbyz.» dep, qysqa qayyrypty.

Dúrys! Oghan aitar uәjimiz joq. Biraq, bizding auyldyq okrug әkimining qúzyretin keneytu turaly úsynysymyzdyng búl ministrlikke ne ýshin jiberilgenin týsinbedik.

 Kórip otyrsyzdar, ýsh ministrlikting de jauaby ózderi ýshin, әriyne, dúrys jәne oryndy. Olar jogharghy jaqtan bir pәrmen berilmese, syzylyp qoyghan  shenberden shyghyp, «IYә, osylay jasau kerek!» dep aita almaydy.

Jogharydan baghyttalghan ótinish-hat bolghan son, oghan mnistrlikter mindetti týrde óz qúzyretteri sheginde jauap beruleri kerek qoy. Jauap beru ýshin jauap berip qana qoymay, olardyng biraz shyndyqtyng betin ashyp jauap bergenderine qatty riza boldym. Ásirese, Auyl sharuashylyghy viyse-ministri Erbol Tasjýrekovtyng «Týbegeyli reformalaudyng barlyq úsynylghan núsqalaryn agrobiznes ókilderi qoldamady, fermerler qauymdastyghy qoldanystaghy subsidiyalau jýiesin saqtaudy talap etti...» degen jauabyna!

 Sonymen, mening endigi jerde ministrliktermen búl mәsele turaly sharuam tәmәm! Olardyng ústanymy belgili boldy. Resimy jauaptyng syrtyndaghy auyzeki әngimede men kezdesken ýsh organnyng jauapty túlghalary da, mamandary dja búl ózgeriske qarsy emes ekendikterin ashyq aitty. Tipti, búl saladaghy jemqorlyq turaly әngimeni estisen, tóbe shashyng tik túrady. Bir traktorgha seksen qansha mәrte subsidiya alghan baqyrdy estigende, óz úsynysymnyng oryndy ekenine kózim әbden jetti. Al, joq mal men egin ýshin subsidiya alyp kelgenderde esep joq...

Endi ol týiede jýgim joq. Ministrlikterdi aitam. Qalghan әngimening bәri Preziydent Ákimshiligining qúzyrynda, onyng basshysy Oljas Bektenov myrzanyng dәrgeyide qaldy.

Keshe ghana Týrkistan tórinde ótken Últtyq qúryltayda Preziydentimiz «Shyn mәninde, biz aityp jýrgen Ádiletti Qazaqstandy Adal azamattar qúrady.» - dedi.

Dau joq, sol adal azamattyng bireui – Oljas Bektnov myrza dep bilemin.

Eger, Oljas Abayúly adal azamat bolmasa, Qasym-Jomart Kemelúly Ol jigitti mynaday asa jauapty qyzmetke taghayyndamaghan bolar edi.

Auyldyq okrug әkimining qúzyretin taghy da ýsh baghyt boyynsha keneyte týsu turaly mening atalghan úsynysymdy Preziydent Ákimshiligining basshysy Oljas Bektenov myrza qaytadan Óz nazaryna alyp, ony Preziydentke jetkizedi degen senimdemin!

Menshe, Preziydentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyng 2023 jylghy 19 sәuir kýni elimizding әleumettik-ekonomikalyq damu mәseleleri jónindegi keneytilgen keneste aitqan týitkildi mәselelerdi Preziydent әkimshiligi men Memlekettik hatshy may shammen qarap, ony boldyrmauu ýshin tiyisti zandar men nomartivtik qújattargha batyl ózgertuler men tolyqtyrular engizuge sózsiz yqpal etuleri kerek!

Esterinizde bolsa, 2019 jyly 12 mausym kýni úlyqtau rәsiminen keyin sóz sóilegen Qazaqstan Respublikasynyng saylanghan preziydenti Qasym-Jomart Toqaev Ózining ON MINDETIN ortagha qoyghan bolatyn (https://kznews.kz/basty/qasym-zhomart-toqaev-prezident-retinde-atady-10-mindetin/. )

Alla qalasa, auyldyq okrug әkimining qúzyretin taghy da ýsh baghyt boyynsha keneytu jobasy zandastyrylsa, ol – Preziydentting sol ON MINDETININ, kem degende, SEGIZIN sheshuge jol ashady!

Áytpese, biz auyl men auyl sharuashylyghyn damytugha bólgen memleket qarajatyn, Qasym-Jomart Kemelúly aitqanday, taghy da keybir pysyqaylardyng jemi qylamyz. Tipti júrt Preziydent әkimshiligin agrobiznes ókilderi men fermerler qauymdastyghynyng sybaylasy dep baghalauy mýmkin...

Foto:kyzmet.gov.kz

Auyt Múqiybek

Abai.kz