Diktatormen dostyqtyng bodauy
Keshe Reseyding úshaq apatyn tergeu komiyteti «Vagner» atamany Prigojinnyng opat bolghanyn resmy týrde rastady. Osylaysha mausymnyng ayaghyna taman soghystyng el bilmeytin tústaryn jariya etip, Maskeuge «Ádilet joryghyn» jasaghan ózine bek senimdi ataman arada eki ay ótkende kókte ajal qúshty.
Resey basshysy Putin Prigojinnyng «24 saghattyq býliginen» keyin el aldyna shyghyp sóilegende onyng әreketin «satqyndyq», «arqadan pyshaq úru» dep baghalaghan edi. Sol kezde-aq Putinning ózine satqyndyqty, bas kóterudi keshirmeytin minezine qanyq Batystyng barlau orghandary Prigojiiying taghdyrynyng sheshilip qoyghanyn, ómirining úzaqqa barmaytynyn boljap qoyghan edi. Tipti, Amerika preziydenti Baydenning ózi: «Men ol bolsam (Prigojindi menzep) tamaq ishkende de óte saq bolar edim» degen edi. «Vagner» qolbasshylary mert bolghan úshaq apatynan keyin Amerikanyng atyn jasyrghan lauazymdy túlghalary úshaqtyng jarylghysh zattan әuede jarylghanyn, jasandy serikting reseyding әue qorghanys jýiesining tosyn qimyldaryn bayqamaghanyn aitqan edi. Qalay bolghanda da Prigojinnyng bir betkey diktatormen dostyghy men oilanbay ot basqan ospadarlyghy tarazygha týskende, qarsy jaqtyng onyng ólimin tandaghany anyq.
Mausym aiynyng basynda Ukraina tarabynyng jaulanghan jerlerin qaytaryp alu maqsatynda jappay qaytarma shabuylgha shyqqany belgili. Basynda Resey әskerining tas qamalyn búzyp, ilgerleu ýshin batys bergen tanklerdi aldygha salyp, shabuylgha shyqty. Biraq orys әskeri minalaghan jerlerden aitarlyqtay ilgeriley almady. Artynan taktikasyn ózgertip, alystan soqqy jasau men shabuyldy birge alyp jýrip, aitarlyqtay nәtiyjege jetti. Osynday soghystyng úrymtal túsynda Prigojin әskery býlik bastady. Onyng әreketining Putinning biyligi men aldynghy sheptegi orys әskerining shabuylyna aitarlyqtay soqqy bolghany anyq.
Bir apta búryn, úshaq apatynyng aldynda NATO Ukrainagha Amerikanyng joyghysh F16 úshaghyn beretin boldy. Aldymen Niyderlandy 42 dana, Daniya 19, jiyny 61 danasyn bermek. Aghylshyn tilin jetik biletin 10 úshqysh әlemdegi eng ozyq soghys úshaghyn mengeruge kirisip ketti. Qalghandary til kursynan ótude eken. Ukraina әue oghlandary 2024 kirgende Orys kógine shabuylgha shyqpaq.
Resey preziydenti Putin myrza eger NATO Ukrainagha F16 soghys úshaghyn berse, atom bombasyn qoldanatynyn aityp, qorqytyp kelgen edi. Batys taghyda onyng qúqayyn elemedi. Qyzyl syzyghyn attap ótti. Búl arada da Prigojinnyng súlbasy kórinedi. Onyng qysqa merzimdik býligi resey qorghanysynyng әlsizdigin, әskery elitasynyng alauyzdyghyn, Putin biyligining qyl ýstinde túrghanyn, uaqyt ótken sayyn oqshaulanyp bara jatqanyn aiday әlemge jariya etti. Bәrin baqylap otyrghan batys jagha qadamdargha baryp jatyr. Prigojinnyng ólimi de talay tartystargha jol ashary anyq.
Esbol Ýsenúly
Abai.kz