«Enbegi bardyng ónbegi bar», dep dana halqymyz tegin aitpaghan ghoy. Adam boyyndaghy qúlshynys pen qajyrlyq tauday biyikke de shygharady, oilaghan múratqa da jetkizedi.

Últymyzdyng san qatparly tarihynda bir qolymen jarty әlemdi, bir qolymen besikti terbetken asyl analar erding tiregi, berekening úitqysy bola bilgen. Osynday san qyrly danalyghymen kópke ortaq baqyt jaratqan aq jaulyqty analar ortamyzda barshylyq.

Peyili qazaqtyng darhan dalasynday ken, meyirimi kýnning núrynday jyly Sәiipjamal apa kópke ýlgi bolarlyq naghyz abzal jandardyng biri. Eseli enbegimen ónegeli is tyndyrghan aq jaulyqty aqpeyil jan biyl seksenning sengirin baghyndyrdy.

Talaylaghan ystyq pen suyqty basynan ótkerip, ótkenge salauat, býginge shýkirlik aityp, ainalasyn nemere men shóberege toltyryp otyrghan abzal ananyng qútty shanyraghyna jolymyz týsken edi.

«Myng estigennen bir kórgen artyq» degendey, sonau balalyq shaqtyng qyzyghyna toymay, es bilgennen tartyp, esil kýnin eseli enbekpen ótkizgen asyl apanyng núrly didaryn kózben kórip, kónil tolqytar syr shertisudi kópten beri oilap jýrgen bolatynbyz.

Bizdi jyly jýzben qarsy alghan ardaqty ana ýige kirisimen-aq әngimening tiyegin aghytty. – Men 1943 jyly 10 aida QHR, Kýnes audany, Týrgen auyly, Qaraterek qystaghynda dýnie esigin ashtym. Áke-sheshem alysty boljay biletin óte kóregen jandar boldy. Sol ýshin de meni oqytugha barynsha kýshterin saldy. 1951 jyldan 1955 jylgha deyin Týrgen bastauysh mektebinde bilim aldym. 1955-1959 jyldar aralyghynda Kýnes audany 1 orta mektepti tamamdadym. 1960 jyldan, 1963 jyldar aralyghynda Qúlja qalasyndaghy Ile pedegogikalyq kolledjin ýzdik nәtiyjemen bitiridim. Ol kezdegi oqudyng shart-jaghdayyn qazirgi kezben salystyru mýmkin emes. Dese de, qyzyghy men shyjyghy mol sol kýnder qashanda kónilimnen óshken emes, - dep ótken kýnge terennen kóz jiberip, kýlimdegen núrly jýzinen әldebir saghynyshtyng lebi bilinip túrghanday boldy.

Joghary oqu ornyn ýzdik nәtiyjemen tamamdap, auylgha oralghan song mamandyq boyynsha júmysqa birden bel sheship kirisip ketedi. Ol kezde oqyghan adamdar sanauly, әsirese, qyz balalardyng joghary oqu oqyp, әr salada qyzmet isteui siyrek kezdesetin. Osynday qatyp qalghan kózqarastargha qaramastan ata-anasynyng airyqsha qoldau bildirgenine erekshe riza bolyp jýretin. Sol ýshin de artynan ergen qazaqtyng órimdey úl-qyzdaryn bilim nәrimen barynsha susyndatugha qúlshyndy. 1963 jyldan bastap búl kýnde әlemge әigili Narat qalashyghynyng mektebinde múghalim bolyp júmys jasaydy. IYә, ol kezdegi Narat qalashyghynyng beynesin qazirgi kýnmen salystyrugha mýldem kelmeytin edi. Qarasha halyq tolyghymen otyryqtasyp bolmaghan, tau saghalap, su jaghalap tirshilik kóretin edi. Ondaghy mektepting de materialdyq jaghdayy tolyghymen kemeldenbegen kez edi. Osynday qat-qabat qiynshylyqtargha qaramastan úrpaqqa bilim beru izgi isin ýzdiksiz jalghastyra berdi.

Joghary oqu ornyn bitirip, mektep júmysyna alghash arlasqan kýnnen bastap Dәuletbek Toqqazyúlymen tanysyp, kóp ótpey túrmys qúrady. «Teng tenimen» dep qazaq tegin aitpasa kerek... Qúday qosqan qosaghy da kózi ashyq, kókiregi oyau, joghary oqu ornyn ýzdik nәtiyjemen bitirip, ózi sekildi mektepke múghalim bolyp júmys jasaydy. Ardaqty ana Narat qalashyghy mektebinde 1963 jyldan 1975 jylgha deyin enbek etedi. 1975 jyldan 1982 jylgha deyin Týrgen mektebinde qyzmet atqarghan. 1982 jyldan 1994 jylgha deyin ózining tughan jeri Qaraterek mektebinde oqytushy bolghan. 1994-1997 jyldar aralyghynda Qaraterek mektebining mengerushi qyzmetin atqarghan. 1997 jyly bastauysh mektep múghalimynyng joghary dәrejesi ataghyn alyp, pensiyagha shyqqan.

Ardaqty ananyng aituynsha ol jyldary dekret, demalys degen atymen joq. Tannyng atysy, kýnning batysy tek qana enbek bolatyn. «Ashy menen túshyny tatqan biler» degendey, mektepte oqushylargha bilim berip, әrtýrli júmystarymen ainalyssa, júmystan song ýiding sharuasy da jetip artylatyn edi. Óitkeni, kelin bolyp týsken jeri ýlken qara shanyraq edi. Ýy sharuasyn istep, ata-enege kelindik qyzmetin atqaryp, alghysyn aludy eshqashan úmyt qaldyrmaghan. Balalardyng da tapsyrmasyn oryndatyp, babyn taba bilgen ardaqty ananyng qajyrlyghyna qayran qalmasyna amal joq. IYә, osynday jan-jaqty iskerligining nәtiyjesinde san ret ýzdik oqytushy 8 mart qyzyl tushysy bolyp, marapat biyiginen kórinip, bala tәrbiyeleuding maytalman mamany bolyp syilanyp, danq tórinen oryn alghan qadirmendi ana atanyp, el alqauyna bólendi.

Sәiipjamal apa úrpaqtarynyng keleshegin oilap, 1999 jyly 11-shi aidyng 11-i kýni bir jola atamekenge qonys audarady. Sәiimjamal apany naghyz altyn qúrsaqty ana dep aitugha bolady. Bes úl, ýsh qyzdy ómirge әkelip, adam qataryna qosady. Ardaqty ananyng balalary búl kýnderi elimizding әr ónirinde, qoghamnnyng әr salasynda el ýshin qyzmet atqaryp jýr. Qazirgi kýnde 30-gha juyq nemere, 10-nan astam shóbere sýigen aq jaulyqty ananyng ómir joly men bereke úyalaghan qara shanyraghy әr qazaqqa ýlgi bolary anyq.

Sәiipjamal apa zeynetke shyqqan song da enbekqorlyghyn dýiim elge әigilep keledi. Tayauda ghana ólenderi men estelikterinen qúrastyrylghan «Ana Tilegi» atty kitaby jaryq kórdi. Aqyn Tynyshtyqbek Ábdikәkimúly bir sózinde: «Saraydaghy patshamyzdan, saydaghy qoyshymyzgha deyin aqyndyqqa talpynuymyz kerek», - degen edi. Aq niyetimen, pәk kónilimenen úrpaghynyng tileuin tilep, qolyna qalam alghan ardaqty ananyng adal jýregine teng keletin myna әlemde ne bar eken deshi?! Sәiipjamal apanyng 80-ge kelgen mereytoyy sýbeli janalyqtarmen dýiim júrtty quantuda. Ardaqty ananyng qos birdey quanyshyna qútty bolsyn aita otyryp, tek qana jaqsylyq, bayandy ghúmyr tileymiz.

Alash Túrsynәli

Abai.kz