Elimizde tatulyqty tu etken Qazaqstan halqy Assambleyasynyng әr ónirde bólimderi bar. Respublikamyzdyng týkpir týkpirindegi etnomәdeny birlestikterding basty maqsaty Assambleyanyng júmysyn jandandyryp, kóp últty elimizde dostyqty saqtau. Atyrau oblysy «Svetoch» slavyan etnomәdeny birlestigining tórayymy Raisa Bitkova Qazaqstan halqy Assambleyasynyng basty mindeti men elimizde alatyn orny jayy әngimelep berdi.

– Raisa hanym, eng aldymen Qazaqstan halqy Assambleyasynyng róli men manyzyna toqtalsanyz.

– Elimiz ýshin Qazaqstan halqy Assambleyasynyng dәrejesi eng ýlken mәrtebe degim keledi. Bizde әr últtyng ókili túrady. Jalpy Assambleyany  o basta qúrudaghy maqsattyng ózi aiqyn der edim. Onyng maqsaty - eng bastysy elimizdegi tynyshtyq pen dostyqty saqtau. Býginde bizding Atyrau oblysy boyynsha Dostyq ýiinde әr últtyng etnomәdeny birlestikteri tatulyqta qyzmet etip jatyr. Qazir ónirde jiyrmadan astam etnomәdeny birlestik qalypty júmys jýrgizude. Ár mәdeny ortalyq әr últtyng ókilinen qúralghanymen bizdi Qazaqstan degen ortaq Otan biriktiredi. Qalay aitsam eken... «Jer syilaghandy- halyq syilaydy, halyq syilaghandy- til syilady» deydi emes pe! Bizding slavyan etnomәdeny birlestigining de basty ústanymy- ózgelerdi syilau. Ózge últtyng mәdeniyeti men salt-dәstýrine syilastyqpen, qúrmetpen qarau.

– Etnomәdeny birlestiktikting basty maqsatyn atap ótseniz, sizderge jýktelgen mindetter qanday?

– Birlestigimizding eng basty maqsaty-Qazaqstandaghy jastarymyzdy patriottyq sezimge, patriottyq ústanymgha tәrbiyeleu. Bizding újymda әr týrli internasionaldy otbasylar bar. Odan bólek polyak, orys, ukraiyn, ózbek, qazaq degen sany basym últtardy bir-birinen bólmeu. Ol últtyng ókilderining salt-dәstýrin qadirleu. Odan bólek bizding birlestikting ekinshi maqsaty-analar institutyn damytyp, osy baghytta jastardy tәrbiyeleu. Nege osy baghytta asa mәn berdi desenizder, qazir jas úrpaqtyng otbasynda alghan tәrbiyesi eng qúndy tәrbiye. Ár balanyng adam bolyp qalyptasuy ýshin otbasynyng beretin ýlgi ónegesi kóp. Sondyqtanda biz ýshin sanaly úrpaq tәrbiyeleu algha qoyghan eng jogharghy mindetterimizding biri. Kishkentayynan ýlkendi syilaudy bilgen baladan, bolashaqta jaman adam shyqpaydy. Etnomәdeny birlestikting analar instituty tәrbiyege mәn beredi degendegi eng basty erekshelikter osylar. Biz jastargha qazirden bastap baghyt-baghdar berip ýiretpesek, erteng olar eshtene bilmeytin bolady. Zaman ózgerdi, ghalamtor keldi, qazirgi jastardyng kózi ashyq deymiz. Degenmen ruhany tәrbie eshqashan kóptik etpeydi. Bizdegi kelesi maqsat-jastargha óz dilin, dinin tanuda dúrys baghytty kórsetu. Óitkeni ózderiniz bilesizder qazir neshe týrli adamnyng sanasyn ulaytyn destruktivti aghymdar kóbeydi. Jastarymyzda oghan qatysty bilim joq. Kóbisi ghalamtordaghy teris aqparattargha aldanuda. Sondyqtan olardyng jat aghymnan aldyn alu ýshin óz dini, tili turaly naqty aqparatpen qamtyluyn qadaghalau. Olargha osy bastan jat aghymnyng ziyan túsyn týsindiru. Men mysaly qazaq últynyng salt-dәstýrlerin óte joghary baghalaymyn. Ár dәstýrding mәni men maghynasy bar. «Qúda  týsu», «syrgha salu», «qúrsaq kóteru», «túsau kesu», «betashar»  syndy dәstýrlerin qúrmetteymin. Meninshe bizdegi kóp últty bir-birimen biriktirip túrghan nәrse-ol әrbir últtyng bir-birining salt-dәstýrine degen qúrmeti. Óitkeni ózderiniz bilesizder, bizdegi әr etnomәdeny birlestikting maqsaty-óz últynyng salt-dәstýrin saqtay otyryp, qúndylyqtaryn dәriptey otyryp Qazaqstan elining damuyna, kórkengine septigin tiygizu. Ol degenimiz bizdegi әrbir últ ózining tilin saqtay otyryp qazaq tilining de jandanyp, ózge últtar arasynda mәrtebesining ósuine múryndyq bolu. Óz tilimizdi bilumen qatar, qazaq tiline de ýiretu. Óitkeni biz elimizding memlekettik tilin qúrmetteuimiz kerek.

– Aytqynyz kelgeni, әr últ óz tilimen birge qazaq tilining damuyna da ýles qosady ma?

– Men múny nege aityp otyr deseniz? Biz Qazaqstanda túramyz, sondyqtan qazaq tilin biludi, ýirenudi azamattyq boryshymyz dep sanaymyn. Óitkeni búl sening tilin. Sening elinning tili. Birinshi qazaq tili memlekettik til. Ekinshi orys tili-ol dostyq tili. Bizding etnomәdeny birlestik «Svetoch» dep atalady. Ol qazaq tilinde «jaryq» degendi bildiredi. Jaryq degen atymyzgha layyq әr iste ashyq-jarqyn, shynayy júmys isteymiz degenning belgisi. Assambleyanyng maqsaty aiqyn ony bilesizder. Elimizdegi 100 den astam últtyng bir-birimen tatu-tәtti ómir sýruine kýsh salu. Kóbisi Assambleya dese merekelik sharalarda әr últtyng últtyq kiyimimen óner kórsetui dep sanaydy. Mýldem olay emes, Assambleya elimizdegi barlyq qoghamdyq-sayasi, ruhaniy-mәdeny is sharalardan bólek, audandyq, qalalyq, respublikalyq dengeyde ótetin barlyq is-sharalargha belsene aralasady. Assambleya birneshe baghyt boyynsha júmys isteydi. Bizde «Aqsaqaldar alqasy», «Analar kenesi», «Jastar qanaty» syndy Assambleyanyng úiymdary bar. Biz Atyrau oblystyq Assambleya filialymen tyghyz júmys isteymiz. Odan bólek mektep oqushylary men kolledj studentterine arnalghan taqyryptyq trening kezdesulerge Assambleya ókilderimen birge baryp, óz ýlesimizdi qosamyz. Jalpy qalamyzda ótken kez kelgen mәdeni, ruhani, tanymdyq, aqparattyq kezdesulerding barlyghynda belsendi qyzmet etip, bar bilgen týigen aqylymyzdy aityp jýrmiz.

– Etnomәdeny birlestik qashannan beri júmys istep keledi? Bayqaghanymyz, qazaq tilin jetik mengeripsiz, til ýirenude qiyndyq bolghan joq pa?

– Bizding birlestik 2017 jyldyng 6 mausymynan bastap júmys isteydi. Al naqty etnomәdeny birlestik bolyp  sol jyly akkreditasiyadan óttik. Alghash júmys bastaghannan  beri biz jastarymyzdy ýsh topqa bólip, qazaq tilin ýirenu kursyn ashtyq. Balar kishi, orta, ýlken top bolyp bólinedi. Bizding etnomәdeny birlestikting ereksheligin aitqym keledi. Bizde internasionaldy otbasylar kóp. Jogharyda da atap óttim. Men ózim Qazaqstangha kelgen kezde bir auyz qazaqsha bilmedim. Reseyde tuyldym. Kenes ýkimeti kezinde Ukrainada bilim aldym. Auylgha júmyspen kelgen kezim esimde. Birde bir qazaq tilinde sóz bilmeymin. Biraq auyl halqy maghan jyly qabaq tanytyp, óz qyzynday qúshaq jaya qarsy aldy. Ózge últtyng qyzy dep ózegimnen teppedi. Sol ýshin qazaq halqyna basymdy iyemin. Qazaq halqy maghan birte-birte tildi ýiretti. Qazir men qazaq tilinde erkin óz oiymdy jetkize alatynymdy maqtan tútamyn. Óitkeni men qazaqtyng arasynda ózimdi bóten sanamaymyn. Sen olardy syilaysyn, olar seni syilaydy. Qazir men qazaq tilinde, ukrain tilinde, óz tilim  orys tilinde emin-erkin sóiley alamyn.

– Qazaqstan halqy Assambleyasynyng qoghamgha yqpaly qanday? Assambleya ne berdi dep oilaysyz?

– Ne berdi? Eng aldymen Assambleya bizge tynyshtyq berdi. Basqa elderdi alyp qarayyq, qaqtyghys bir-birimen teketires bolyp jatyr. Tipti keybir kórshi elderding ózinde tynyshtyq joq. Al bizde qalay? Halyq bir-birimen tatu, arazdyq degen joq. Beybit kýnning astynda ómir sýrip jatyrmyz. Búl bizdegi basty  baqyt der edim. Óitkeni  qazir elimizding tynyshtyghy eng bastysy bolyp túr. Júrtymyzdyng amandyghy bәrinen joghary degim keledi. Assambleya bizdi adamgershilikke ýiretip jatyr. Bizdi qazir beybitshilikti sýietin memleket retinde býkil әlem tanidy. Bir-birimizben qay últtyng ókili bolmasaq ta, bizdi tatulyq pen yntymaq, birlik pen dostyq biriktirude. Búl bizding memleketimizdegi maqtanyshpen aita alatyn ýlgi der edim. Óitkeni Assambleya arqyly deputattarymyz saylanyp olar da memleketimizding damuyna óz ýlesin qosuda. Osylaysha Qazaqstan halqy Assambleyasy ózining aiqyn maqsaty men josparyna say algha jyljyp keledi. Biz eng aldymen artymyzdan erip kele jatqan jastarymyzgha ýlgimiz. Biz óz mindetimizdi joghary dengeyde atqaru arqyly, bolashaq úrpaghymyzgha da mol múra qaldyra alamyz. Al ol múra kóp últty elimizding bir- birine degen syilastyghy. Men qazaqstandyqpyn dep quana aita alamyn. Osy jerde balalarym ómirge keldi, ósip ónip jatyrmyz. Nemerelerimizge de tәlim-tәrbie berip jatyrmyz. Eng bastysy úrpaqtar sabaqtastyghy bar. Al bizding bastaghan isimizdi әri qaray jalghastyratyn jastar ósip keledi. Últaralyq tatulyq ol bizding Qazaqstanda meken etetin әrbir últtyng basty qúndylyghy. Kóp últty halyqty bir shanyraqtyng astynda jinap, tatulyqty tu etken Qazaqstan halqy Assambleyasynyng elimiz ýshin de manyzy zor.  Al bizding mindetimiz Assambleyanyng qyzmetin әri qaray jýrgizip, algha qaray nyq senimmen qadam basu. Bizding etnomәdeny birlestik tatulyq pen dostyq jolynda qyzmet ete beretin bolady.

Abai.kz