Jýsipbek Aymauytov – 135

«Jýsipbek Aymauytov – Alashtyng miy edi. Aldymen ony atqany da sol sebepti: Alashty miynan aiyru».

Alash tarihyn zertteushilerding biri aitqan sóz.

                «Qazaq әdebiyetining bastauynda Jýsipbek Aymauytovtay alyp túr».

                                                                                     Qalihan Ysqaq,
                                                                                                    jazushy.

Kórnekti aqyn, jazushy, dramaturg, publisist, әdebiyet zertteushisi, aghartushy ghalym, pedagog, psiholog, synshy, audarmashy, qazaq әdebiyetin qalyptastyrushylardyng biri - Jýsipbek Aymauytov 1889 jyly 8 nauryzda Semey guberniyasyna qarasty Kereku uezining Qyzyltau bolysyndaghy  №1 auylynda (qazirgi Pavlodar oblysynyng Bayanauyl audanyndaghy Jýsipbek Aymauytov  atyndaghy auyl) dýniyege kelgen. Jergilikti adamdardyng aituyna qaraghanda, әkesining azan shaqyryp qoyylghan aty – Oimauyt eken. Jazushynyng ózi: «Men Siyr jylynyng ayaghynda (1890 jyldar) Qyzyltaudyng bauyryndaghy Qaranyng adyry degen jerde Dәndebay auylynda tusam kerek. Ruym – Sýiindik, sonyng ishinde – Kýlik. Aydabol men Kýlik bir tuysady. Aqyn Súltanmahmút Torayghyrov – Aydaboldan. Ekeumiz segizinshi atadan qosylamyz. Qazaqtyng foliklorshy publisiysi, shejireshi aqyny Mәshhýr-Jýsip Kópeyúlymen jetinshi atadan qosylamyz. Kereku uezi, Semey guberniyasy», - deydi.

1919 jyly Semeydegi múghalimder seminariyasyn bitirgen. Sonda Múhtar Omarhanúly Áuezov pen Qanysh (azan shyqyryp qoyghan aty – Abdulghani) Imantayúly Sәtbaevpen birge oqyghan. 1919-1920 jyldary Semey guberniyalyq Atqaru komiytetining bólim mengerushisi, «Kedey tany» gazetining redaktory bolyp qyzmet istegen. Sol jyly Orynbordaghy Qazaq Avtonomiyalyq Kenestik Sosialistik Respublikasy   Oqu-aghartu halyq komissarynyng orynbasary, «Enbek tuy» (qazirgi «Egemen Qazaqstan») gazetining redaktory, 1921 jyly Semey guberniyalyq oqu bólimining mengerushisi, «Qazaq tili» gazetining redaktory jәne jurnalister burosynyng hatshysy qyzmetin atqarghan.

1922-1923 jyldary Qarqaralydaghy qalalyq mektepte, 1923-1924 jyldary Orynbor halyq aghartu institutynda, 1924-1925 jyldary Tashkenttegi qazaq-qyrghyz halyq aghartu institutynda, 1925-1926 jyldary Orynbor әskery mektebinde dәris  bergen. Osy jyldardyng ishinde gazet-jurnal redaksiyalarynda qosymsha qyzmet atqarghan. Tashkenttegi «Aq jol» gazetining bólim mengerushisi, «Sәule», «Shanshar» әdeby jurnaldarynyng redaktory bolghan. Birqatar gazet-jurnaldargha әdebiy-kórkem shygharmalary men maqalalaryn bastyryp túrghan. 1926-1929 jyldary Shymkent pedagogikalyq tehnikumynda diyrektor bolyp qyzmet atqarghan.

1929 jyly sol kezdegi Qazaqstannyng astanasy – Qyzylordagha auysyp, «Enbekshi qazaq» (qazirgi «Egemen Qazaqstan») gazetinde qyzmet isteuge barghan. Biraq, kóp keshikpey jalagha úshyrap, 14 mamyr kýni GPU tarapynan tútqyndalghan. «Revolusiyagha qarsy jasyryn úiymnyng mýshesi» degen aiyp taghylyp, 1931 jyly 21 sәuirde Mәskeudegi Butyrka týrmesinde atylghan.  1988 jyly 4 qarashada Qazaq Kenestik Sosialistik Respublikasynyng Jogharghy soty ony tolyq aqtaghan.

Aqyn retinde jazghan ólenderining arasynan «Jazushylargha» degen ólenin bóle-jara ataugha bolady. Búl – 1916 jyldyng sonynda Tashkentte erli-zayypty Kólbay men Mәriyam Tógisovter qazaq tilinde shygharghan «Alash» gazetine  jazushylargha arnap jazylghan tilek-óleng sóz. Osy gazetting 1917 jylghy 8 aqpandaghy sanynda jariyalanghan. Sol jyly «Alash» gazetinde «Ne istep  jatyr» (16 aqpan), «Otaghasy» (24 aqpan), «Ah-ha-ha-hau» (mysqyl, 30 nauryz), «Úrshyq» (№19) dep atalatyn ólenderi jaryq kórgen.

Orys jazushysy, dramaturgy Maksim Gorikiyding (Aleksey Maksimovich Peshkov) әigili «Pesnya o Sokole» («Súnqar turaly jyr») ólenining qazaq tilindegi alghashqy audarmalarynyng biri – «Óleng súnqargha» («Jas qazaq» jurnaly, qazirgi «Jas Alash» gazeti, 1924 jyl, №4), orys tilindegi «Molodaya gvardiya» degen komsomol ólenining birinshi oryndy jenip alghan qazaq tilindegi audarmasy – «Jas әsker» («Leninshil jas» jurnaly, qazirgi «Jas Alash» gazeti, 1925 jyl, №1-2), «Túnghiyq týpsiz astynda» («Ólenmen jazylghan sóz», «Jas qazaq» jurnaly, 1924 jyl, №7-8), «Janyltpashtar» («Jas qazaq» jurnaly, №5-6) ólenderi baspa betin  kórgen.

Sonymen qatar «Alash» gazetinde  alghashqy kósemsóz tuyndylarynyng biri bolyp sanalatyn – «Qazaqtyng ózgeshe minezderi» (Múhtar Áuezovpen birigip jazghan, 30 nauryz 1917 jyl), «Aq jol»  gazetinde «Ámen Jýsipúly» (26 mausym 1921 jyl), «Zúlhbiyre» (14 qarasha 1924 jyl), «Para alu toqtala ma?» (22 qarasha 1924 jyl),  «Qazaqqa paydaly jas talap» (qogham qayratkerleri – Abdolla Baytasúly, Qoshke Kemengerovpen birigip jazghan, 11 jeltoqsan 1924 jyl), «Qara tanu men densaulyq» (1925 jyl, №2), «Ádebiyet mәselesi» (1 sәuir 1925 jyl), «Kórkem әdebiyetti saralau» (17 sәuir 1925 jyl), «Otyryqshylyqtyng payda, ziyany» (21 sәuir 1925 jyl), «Qazaq qyzy» (23 sәuir 1925 jyl), «Pәn sózderi qalay tabylady?» (1 mamyr 1925 jyl), «Leninshil jas» (qazirgi «Jas Alash») gazetinde «Maghjan Júmabaevtyng aqyndyghy turaly» (25 qantar 1923 jyl) maqalalary jaryq kórgen. Jýsipbek Aymauytov synshy retinde aqyn Maghjan Júmabaevtyng shygharmashylyghyn taldaghanda «Aqynnyng kim ekenine emes, aqyndyq kýshining nede ekenine ýnilu qajet», – dese, synshynyng búl pikiri jazushynyng qasan, túrpayy tújyrymymen ymyragha kele almaghanyn kórsetedi.

Shymkenttegi pedagogikalyq tehnikumda  qyzmet istep jýrgen kezinde, dәliregi, 1927 jyly 20 mamyr men 15 qarashada qazaqtyng foliklorshy publisiysi, shejireshi aqyny Mәshhýr-Jýsip Kópeyúlyna  (1857 – 1931) «Mәshhýr agha!», «Qúrmetti Mәshhýr agha!» degen ataumen hat jazghan. Búl hattardy «Sosialistik Qazaqstan» (qazirgi «Egemen Qazaqstan») gazetining 1990 jylghy 1 mamyrdaghy sanynda filologiya ghylymynyng doktory  Sәrsenbi Dәuitov jariyalaghan.

Jýsipbek Aymauytov «Súltanmahmút Torayghyrúlynyng sózderin jinau nauqanyna atsalysyndar» («Enbekshil qazaq», qazirgi  «Egemen Qazaqstan» gazeti, 19 qarasha 1926 jyl), «Súltanmahmút Torayghyrúlynyng jinalghan sózderi» («Enbekshil qazaq», qazirgi  «Egemen Qazaqstan» gazeti, 18 qantar 1927 jyl) dep atalatyn Ashyq hattar jazghan. Onyng tolyq mәtinderi 1996-1999  jyldary jaryq kórgen bes tomdyq shygharmalar jinaghynyng besinshi tomynyng 233-237 betterinde jariyalanghan. 1933 jyly jaryq kórgen Súltanmahmút Torayghyrovtyng shygharmalar jinaghyna alghysóz jazghan.

1928 jyldyng qantar aiynda Shymkentte «Óz jayymnan maghlúmat» qoljazbasyn jazghan.  HH ghasyrdyng jiyrmasynshy jyldarynyng ayaghynda kenestik memleket, sayasi, mәdeniyet qayratkeri Smaghúl Sәduaqasov sol tústaghy qalam qayratkelerine birneshe súraqtar berip (anketa týrinde), olardyng ómiri, enbekteri turaly maghlúmattar jinaudy maqsat etipti. Solardyng birsypyrasy Múhtar Áuezovting arhiyvinde saqtalyp qalghan. Jýsipbek Aymauytov, Iliyas Jansýgirov, Sәbit Múqanov, Múhtar Áuezov ózining ómirbayandyq «Óz jayymnan maghlúmat» dep atalady) qoljazbalaryn bir kezde Smaghúl Sәduaqasovtyng zayyby Elizaveta Álihanqyzy Bókeyhanova Múhana tabys etken eken. Jýsipbek Aymauytovtyng qaytarghan jauabyn sol arhivten alyp, «Qazaq әdebiyeti» gazetining 1988 jylghy 23 jeltoqsandaghy sanynda jariyalaghan – ghalym Túrsyn Ákimov.

Aqyn retinde «Saryarqanyng sәlemi» (1917),  «Kóshu», «Úran» («Qazaghym, qaqtyqpa»),  «Jazushylargha», «Ne istep jatyr», «Otaghasy», «Ha-ha-ha-hau» (mysqyl), Úrshyq», «Kóshu», «Úran», «Enbekshilder úrany»,  «Jas әsker», «Jas kósemder marshy», «Túnghiyq týpsiz astynda» (ólenmen jazylghan sóz), «Jaman tymaq», «Núr kýii» («Kýili sóz»), «Ásker  marseliezasy» («Arghy atam -- er týrik»), «Vladimir Iliich Leninge» (joqtau), «Bayaghy jút Qoyanda», «Oqu, bilim», «Tyrna», «Úrshyq» (jengem syry), «Balgha», «Diyirmen», «Ket nadandyq eski zat», «Jәmila», «Tar ghalym», «Júmbaqtar», «Janyltpashtar», siyaqty ólender jazghany oqyrman qauymgha mәlim.

Jazushy retinde «Qartqoja» (Qyzylorda -- Tashkent, 1926), «Aqbilek» (Shymkent, 1928) romandary – qazaq últtyq әdebiyetining keng tynysty realistik romangha bet alghan túsynyng eleuli tuyndylary bolyp sanalady. «Qartqoja» romany 1996-1999 jyldary Múhtar Áuezov atyndaghy Ádebiyet jәne óner institutynyng qyzmetkerleri dayyndap, «Ghylym» baspasynan shyqqan jazushynyng bes tomdyq shygharmalar jinaghynyng birinshi tomyna engen (1996). Búl basylymnyng redaksiya alqasy: Serik Qirabaev (jauapty redaktor), Mýsilim Bazarbaev, Zәky Ahmetov, A.Hasenov, Baghybek Qúndaqbaev, Diqan Qamzabekúly (jauapty shygharushy).

«Aqbilek» romanynyng tolyq qoljazba núsqasy (búl Jýsipbek Aymauytovtyng baspagha tapsyrghan núsqasy bolyp  esepteledi) Iliyas Jansýgirovting tartpasynda saqtalypty. 1929 jyly 14 mamyrda  tútqyndalyp, 1931 jyly 21 sәuirde shúghyl týrde atylghan Jýsipbekting enbegi basqasha saqtaluy mýmkin emes-tin. Osy qoljazbany Fatima Ghabitova Qazaqstan Memlekettik Ortalyq arhiyvine tapsyrghan. Atalmysh romannyng tolyq núsqasy «Júldyz» jurnalynyng 1989 jylghy №6, 7, 8, 9 sandarynda Beysenbay Bayghaliyev pen Marat Hasanaevtyng әzirleuimen jaryq kórgen. Sonymen qatar sol jyly «Jazushy» baspasynan shyqqan bir tomdyq shygharmalaryna endi (roman núsqasyn әzirlegen – Hasen Ózdenbaev.

Jazushy, dramaturg, kinossenarist, filologiya ghylymynyng kandidaty  Shahimarden Qabiydenúly Qúsainov orys tiline tәrjimalaghan «Aqbilek» romany «Qazaq prozasynyng qazynasynan» seriyasymen 2007 jyly Almatydaghy «Rariytet» baspasynan jaryq kórgen. Ol sonday-aq, «Qartqoja» romanyn da orys tiline audarghan.

Qalamger Jýsipbek Aymauytov – roman janrynyng has sheberi ghana emes. Sonymen qatar ol oqyrman qauymgha «Kýnikeyding jazyghy», «Núr kýii» («Kýili sóz»)  povesterin, birqatar әngimeleri  men ertegilerin    úsynghan.

Tashkentte qyzmet istep jýrgende «Leninshil jas» gazeti, osy attas jurnal  jәne «Jas qazaq» jurnalynda (qazirgi «Jas Alash» gazeti) «Eles» atty satiralyq әngimesi («Jas qazaq» jurnaly,  1924 jyl, №5-6), «Janabaydyng janyndaghy tragediya» («Jas qazaq» jurnaly, 1924 jyl, №7-10), «Qara baqsy» («Leninshil jas» jurnaly, 1925 jyl, №7), «Ajdaha» («Jas qazaq» jurnaly, 1924 jyl, №5-6), «Jiydebaydyng bayandamasy» «Aq jol» gazeti men onyng  qosymshasy – «Sәule» әdeby jurnaly men «Qosshy» paraghynda «Jiydebaydyng bayandamasy» 7 jәne 16 aqpan 1925 jyl), «Jol ýstinde», Ámire Qashaubaevqa arnaghan «Ánshi» («Terme» jurnaly, 1925 jyl, №1), «Jarasymdy sýgiretter» (9 qazan 1924 jyl), «Kýmәjiyek» («Ámiyan», 12 qazan 1924 jyl), «Radio habarlary» (16 qazan 1924 jyl), «Kóshpeli Kójebay» (29 qazan 1924 jyl), «Eleusiz erler» («Aq jol» gazetining qosymshasy «Sәule» әdeby jurnaly, 1924 jyl, №6), «Qoyshy Tastamaq» (11 jeltoqsan 1924 jyl), «Tinikeydi ne oilandyrdy?» (29 jeltoqsan  1924 jyl), «Qily-qily zaman boldy, qaraghay basyn shortan shaldy» (1925 jyl), «Jana ómirge ayaq basty» (7 jәne 9 qantar 1925 jyl), «Delebesi qozghan jigit» (26 qantar 1925 jyl), «Sop-sop» («Aq jol» gazetining «Qosshy» paraghy, №1 – 4 nauryz 1925 jyl), «Qyrsyqty Sýley» (4-6 nauryz 1925 jyl), «Oraldan poyyz ótkende» (22 qarasha 1925 jyl) әngimeleri jariyalanghan.

Dramaturg retinde «Rәbigha» (1917 jyly jazylghan, 1926 jyly Mәskeude jeke kitapsha bolyp basylyp shyqqan), «Jebir bolys» («Mansapqorlar», 1916-1917 jyldary jazylghan, 1925 jyly Mәskeude jeke kitapsha bolyp basylyp shyqqan), «Qanapiya men Shәrbanu» (1917 jyly jazylghan, 1926 jyly Mәskeude jeke kitapsha bolyp basylyp shyqqan), «Sherniyaz» (1926), «Sylang qyz» (1920 jyly Orynborda, 1922 jyly Tashkentte  jeke kitapsha bolyp basylyp shyqqan) dep atalatyn piesalar jazghan. Al, «El qorghany»  atty  piesasy  1925 jyly Tashkentte 1500 taralymmen jeke kitapsha bolyp basylyp shyqqan. Aleksandr Sergeevich Pushkinnen audarghan «Skupoy rysari» («Sarang seri») men «Kamennyy gosti» («Tas meyman») shaghyn tragediyalary 1927 jyly Tashkentte jeke kitapsha bolyp basylyp shyqqan.

Synshy retinde «Abaydan songhy aqyndar» (1918, Múhtar Áuezovpen birigip jazghan), «Maghjannyng aqyndyghy turaly» (1923), «Audarma turaly», Maksim Gorikiyding shygharmashylyghyna arnaghan «Súnqar jyry» (1925) dep atalatyn enbekteri – avtordyng әdebiyet jónindegi, onyng erekshelikteri turaly, qalamger shygharmashylyghyn týsinuding prinsipteri jayly úghym-týsinigin, kózqarasyn kórsetetin eleuli tuyndylar. Sonymen qatar Jýsipbek Aymauytovtyn  teatr, muzyka, óner  tarihyna qatysty jazghandary da barshylyq.

Ghalym, pedagog, psiholog retinde ol «Tәrbiyege jetekshi» (Bala oqytushylargha, Orynbor, Qyrghyz memlekettik baspasy, 1924), «Psihologiya» (Qyzylorda – Tashkent, 1926 ), «Jan jýiesi jәne óner tandau» (Qazaqstan oqu komissariaty qasyndaghy bilim ordasy, Mәskeu, Qazaqstan memlekettik baspasynyng Kýnshyghys bólimi, 1926) ghylymi, oqu-әdistemelik enbekteri, «Sabaqtyng komplekstik jýiesining әdisteri» («Kompleksti oqytu joldary», múghalimderge, qaytalama kurstargha, tәrbie tehnikumdaryna kómek, Qyzylorda, Qazaq baspasy, 1929), «Jana auyl» (1930) atty zertteuler men oqulyqtardyng avtory ekenin bәrimiz jaqsy bilemiz. Osylardyng ishinen «Psihologiya» kitabyn Qyzylordada bastap, Tashkentte ayaqtaghan eken (1926).

Jýsipbek Aymauytovtyng audarmalary – qalamger shygharmashylyghynda eleuli oryn alady. Ol tәrjima tabighatyn tereng týsinip, audarma ónerining óristeuine sýbeli ýles qosqan airyqsha daryn iyesi. Álem klassikterining 30-gha tarta shygharmasyn kәsiby sheberlikpen audarghan. 1925 jyly qazaq oqyghandarynyng arasynda alghash bolyp «Audarma turaly» arnayy maqala jazghan. Qalamger-audarmashynyn  tili óte shúrayly da bay. Ol – týpnúsqa avtorlaryna tәn jeke stilidik erekshelikti barynsha saqtaugha úmtylghan. Búl talapty audarma jasau barysynda ústanatyn negizgi ólshemshart retinde tanyghan qalamger.

Jýsipbek Aymauytov  shetel aqyn-jazushylarynan – Anry Rene Aliber Gy de Mopassan, Jan-Batist Poklen (Molier), Viktor Mary Gugo, Viliyam Shekspiyr, Djek London (Djon Griffit Cheyniy), Rabindranat Tagor, Konrad Berkovich, Stefan Sveyg, orys qalamgerlerinen – Nikolay Vasilievich Gogoli, Aleksandr Sergeevich Pushkiyn, Lev Nikolaevich Tolstoy, Maksim Gorikiy (Aleksey Maksimovich Peshkov), Vladimir Galaktionovich Korolenko, Anton Pavlovich Chehovtyng shygharmalaryn únatqan. Ol kelesi әdeby kórkem shygharmalardy qazaq tiline audarghan: orys aqyny, klassikalyq orys әdebiyetining negizin salushy Aleksandr Sergeevich Pushkinning «Skupoy rysari» («Sarang seri»), «Kamennyy gosti» («Tas meyman») shaghyn tragediyalaryn; orys jazushysy, dramaturg Nikolay Vasilievich Gogoliding «Revizor» («Baqylaushy») komediyasyn; orys jazushysy, dramaturg Maksim Gorikiyding (Aleksey Maksimovich Peshkov) әngimeleri men «Pesnya o Sokole» («Óleng súnqargha») ólenin; orys jazushysy Anton Pavlovich Chehovtyng «Komajnek» («Kýmәjiyek»), taghy basqa birqatar әngimelerin; Qyrghyzstannan shyqqan orys kenes keskindemeshisi Semen Afanasievich Chuykovtyng «Tau elindegi oqigha»;  amerikalyq jazushy, әskery jurnalist, qogham qayratkeri  Djek Londonnyng (Djon Griffit Cheyni) «Sila  silinyh» («Kýshtilerding kýshi»), «Neslyhannoe nashestviye» («Teniz, telegey attanys»); ýndining úly aqyny, jazushysy, sazger, suretshi, qogham qayratkeri, Nobeli syilyghynyng laureaty Rabindranat Tagordyng «Shubha» («Baljan»); fransuz jazushysy Ferdinand Dushenning «Tamilla» («Dәmeli»); fransuz jazushysy, aqyny, dramaturgy, sayasy jәne qogham qayratkeri, senator, Fransuz akademiyasynyng mýshesi Viktor Mary Gugonyng «Otverjennye» («Beysharalar»); fransuz jazushysy Anry Rene Aliber Gy de Mopassannyng «Na reke» («Su jýzinde»); fransuz jazushysy, dramaturgy, jurnaliysi Aleksandr Dumanyng birqatar tuyndylaryn; Rumyniyadan shyqqan amerikalyq novellist, ssenarist Konrad Berkovichting «Ákesi men balasy», «Zang bilmesting zary», «Órbiyke», «Múrda», «Múrdanyng ólimi», «Túqym»; parsylyq ústaz, aty әlemge әigili sufist  aqyn Jalalaladdin Rumiydin  (Mavlana Jalalaladdin Muhammad Balhy Rumi)  «Skazky Mully Irame» («Molda Iramiyding kitap jazugha qalay kiriskeni turaly»); orys ertegisi «Pәrenji» («Perde»); Qabarda ertegisi «Áyelder»;  «Internasional» әnúranyn; taghy basqa shygharmalardy qazaq tiline tәrjimalaghan.

Osylardyng ishinen Semen Afanasievich Chuykovtyng «Tau ishindegi oqigha» shygharmasy 1925 jyly Tashkentte jeke kitapsha bolyp shyqqan. «Turkestanskaya pravda» gazetinen audarghan «Aq múrtynan kýldi» («Aq jol» gazeti, 22 qazan 1924 jyl); Anry Rene Aliber Gy de Mopassannyng «Su jýzinde»  shygharmasy («Aq jol» gazetining qosymshasy – «Sәule» әdeby jurnaly, 1924 jyl, №5);  Djek Londonnyng «Kýshtilerding kýshi» («Leninshil jas» jurnaly, 1925 jyl, №6-7) jariyalanghan. Al, «Pәrenji» atty orys ertegisining audarmasyn 1927 jylghy 10 mamyrda Shymkentte jazghan eken. Búl tuyndy «Áyel tendigi» (qazirgi «Qazaqstan әielderi») jurnalynyng 1927 jylghy №6 sanynda jaryq kórgen.

Tashkenttegi qazaq studentterine arnap «Maghjan Júmabaevtyng aqyndyghy turaly» bayandama jasaghan. Búl bayandamanyng tolyq mәtini Jýsipbek Aymauytovtyng 1996-1999 jyldary Almatydaghy «Ghylym» baspasynan shyqqan bes tomdyq shygharmalar jinaghy besinshi tomynyng 144-145 betterinde jariyalanghan.

1926-1929 jyldary Jýsipbek Aymauytovtyng Shymkenttegi pedagogikalyq tehnikumda diyrektor bolyp qyzmet istegenin jogharyda tilge tiyek ettik. Ol qalanyng eski ortalyghyndaghy Qoshqarata ózenine jaqyn mandaghy Kreger kóshesi, №8 mekenjayyndaghy bir qabatty ýide túrghan eken. Ókinishke oray, búl ýy 2000 jyldardyng basynda  búzylyp, ornyna kópqabatty túrghyn ýy salynyp  ketken. Osylaysha ony muzeyge ainaldyru júmystary ayaqsyz qalghan.

Bir júbanarlyq jayt, Pavlodar oblystyq qazaq muzykalyq drama teatryna,  Astana, Almaty, Semey, Pavlodar, Kókshetau qalalaryndaghy kóshelerge Jýsipbek Aymauytovtyng esimi berilgen. Kerekudegi  oblystyq teatr ghimaratynyng aldyna eskertkishi, al Súltanmahmút Torayghyrov atyndaghy Pavlodar memlekettik uniyversiyteti ghimaratynyn  aldyna keudemýsini ornatylghan. Egemen elimizding ýshinshi megapoliysinde Jýsipbek Aymauytov atyndaghy kóshe, mektep, kolledj bar.  Qaladaghy №64 mektep-gimnaziyasy men Ózbekәli Jәnibekov atyndaghy Ontýstik Qazaqstan  memlekettik pedagogikalyq uniyversiytetining qúramyndaghy pedagogikalyq kolledjge onyng esimi berilgen. Jýsipbek Aymauytov  turaly 1994 jyly «Qazaqtelefilim» studiyasy «Alash turaly sóz», 2009 jyly Shәken Aymanov atyndaghy «Qazaqfilim» studiyasy «Alashorda» atty derekti filimder týsirgen. Rejisseri – Qalila Umarov. Jazushy jayly Gerolid Beliger «Aymauytov aishyqtary», Serik Qirabaev «Kórkem shygharma sheberi» dep atalatyn enbekter jazghan.

Býginde  Jýsipbek Aymauytovtyng dýniyege kelgenine 135 jyl tolady. Qalamger «Aqbilek» romanyn, «Pәrenji» («Perde») atty orys ertegisining audarmasyn bizding Shymkentte jazghan eken. Búdan bólek biyl bir ghasyrlyq mereytoyyn atap ótkeli otyrghan oblystyq «Ontustik Qazaqstan» gazetining júmysyna da etene aralasqan bolsa kerek. Al, әzirge olardyng bәrin zerttep, zerdeleudi aldaghy uaqyttyng enshisine qaldyra túrayyq.

Ábdisattar Álip,

jurnalist, aqyn, audarmashy, Qazaqstan Jurnalister jәne Halyqaralyq Jazushylar odaqtarynyng mýshesi, respublikalyq «Shymkentim, shyraylym!» әdebiy-kórkem alimanaghynyng Bas diyrektory – Bas redaktory.

Shymkent qalasy.

Abai.kz