Qayran ólen

Qayran óleng tau eding asqaq tóben,
Ketkeni-ay ensenning pәstep tómen.
Sharshadyn-au shatpaqbay shayyrlardan,
Daryn sanap ózdi-ózin әspettegen.

Han taghyna qimaytyn qiyndyndy,
Jәdiger eng altynnan siyng qúndy.
Qasiyetin ónerding qúndamaytyn,
Baqyr bastar baghandy tyiyn qyldy.

Túnyp aqqan túma eding tas laqtyrdy,
Bassap kirdi, keshti de lastap tyndy.
Appaq sýt eng kirshiksiz, pisire almay
Qapqaraghyp kýidirip qaspaq qyldy.

Qayran óleng jettin-au jan kesherge,
Qoljaulyq bop kóringen әumeserge.
Óstip jýrip qadiring mәngi ósherme,
Sony oilasam túnady zәr kesemde.

Qarmaghynan aiyryp әr nadannyn,
Qaytip seni qorgharmyn, daldalarmyn
Barady ýdep qarqyny qarqylyda,
Qalam ústap shulaghan qaraghalardyn.

Esh nәrseni ekshemey aqylgha sap,
Uaqyt keyde qadamyn qapyl basyp.
Zardaby búl zaty azghan zamananyn,
Qarghalardan shygharsa aqyn jasap.

Tәueldi etip kókiregi soqyrlargha,
Óshirmesin ey óleng otyndy Alla.
Taghdyryndy tapsyrdym amanattap,
Óresi ór,oyy zor oqyrmangha.

Qayyrly bol, adamdar! 

Ua adamdar armysyng fәniydegi,
Qúmyrysqanyng sekildi dәl iyleui.
Jer betinde jybyrlap jýrsinder me,
Kýning ýshin tyrbanyp dәn ýigeli.

Alatannan shapqylap tynym kórmey,
Qu tirlikting qazasyng týbin kórdey.
Baylyq ýshin týstinder bәsekege,
Biring asyp, birinnen birindi órley.

Dýniyeni әriyne, jighan payda,
Bayyghannyng qorasy qilanbay ma.
Tapqanynda dauym joq, talasym joq,
Qanaghat pen biraqta iman qayda.

Sauap isten sanasy qayyrylghan,
Qaybireuing shynynda bayydyng nәn.
Qúlqynynnyng qúdyghyn toltyra almay,
Qalyp bara jatyrsyng qayyrymnan.

Niyetinde bolsa eger shókim kesir,
Qiyamette qinalyp janyng shoshyr.
Bir sәt kóz sap qarashy jan-jaghyna,
Ne kýn kórip jýr eken jetim-jesir.

Talqanyndy basqadan qoryp anyq,
Toghúsharlyq shyrmaldyng toryna nyq.
Bes kýn jalghan dýniyede, jighanyndy,
Ketemin dep jýrsinbe kórine alyp.

Kim aramnan dýnie jiady eken,
Artyq baqty depti,-Alla zian etem.
Bar tapqanyng kóshkende baqy jaqqa,
Eki metir kórine siyama eken?.

Qúlaq týrgin sózime, әi, Adamdar!
Jaratqannan jetken búl ayandy anghar.
"Shayan bolyp shaghady qabirinde,
Tirliktegi mal-mýlking tayanghan bar"

Adaldap ish asyndy, shәiindi ishken,
Nәpsi boqtan arandy aiyr, kýshten.
Aqyrette bar kýnәng juylady,
Fәniydegi qylghan әr qayyrly ispen.

Qar ghúmyr

Aldamshy sәttik uaqytqa senip,
Biyikten sonau qalyqtap órip.
Anqau qar jerge qonaqtap jatyr,
Qonghanyn bilmey tabytqa kelip .

Erkining tartpay irkip tizginin,
Qaldyryp kóktegi qyrsyq syz kýnin.
Keluime әlde dәleldemek bop,
Jerdegi júrtqa kirshiksizdigin.

Búlttardan qauyzyn ashqanda týlep,
Pәktigine onyng aspan ghashyq edi.
Taghdyry endi tabangha týsip,
Jalynyp jatyr "baspandarshy" dep.

Kórkine kórgen qúlatyp jandy,
Túramyn dedi-au gýl atyp mәngi .
Pendeler onyng pәktigin qaytsin,
Ótedi taptap jylatyp qardy.

Tәlkekke basy týsken beyshara ,
Tappaydy au endi isterge shara.
Gúmyry qardyng ghajayyp eken ghoy,
Qalyqtap jerge týskenshe ghana.

Qazaq elin sýiemin!

Men tuyppyn Úighyrmennen Qazaqtan,
Mausymdaghy atqan shaqta ghajap tan.
Tegim úighyr bolghanymen shyndyghy
Tilim qazaq, búlaq syndy taza aqqan.

Mine osylay jaratylghan adammyn,
Eki júrtty tuys qylghan balanmyn.
Tәrtibinde er jetsemde әkemnin,
Bal tilinde óleng jazdym anamnyn.

Ala jibin attamaytyn bótennin,
Egiz últtyng qúlynshaghy ekenmin.
Jaman adam bolmaytynym aqiqat,
Tәrbiyesin tel emgen song eki eldin.

Úighyr elim kinәlamas óz úlyn,
Ózge tilde órdighoy dep sezimin.
Meni ózine ghashyq etti o bastan,
Qazaghymnyng nәrli nәrli tili-sózinin.
Singen asyl anashymnyng sýtimen,
Qara ólenning quattanyp qútymen.
Qayyralmay kónilimning qalauyn,
Aqyndyqtyng shybyrqysyn tútyp em.

Dýbirine endimdaghy jyr kóshtin,
Qazaghymnyng shayyry bop ýn qostym.
Dep-júrtym au qaydan kelip mingestin,
Ala qoydy bóle qyrqyp jýrmessin.

Meyli jaryp búl dýrmekte tu alman,
Tek bolsa eken shyndyghymdy úghar jan.
Qazaqylyq qaynap jatyr qanymda,
Tamyrymdy qara ólenmen suarghan.

Tәlim alyp ónegennen jýz órim,
Taghdyrymnyng qisyq jolyn týzedim.
Mahabbata; jabyrqaghan janymnyn,
Taghy tapty sennen tughan qyz emin.

Dombyraday anam salghan tiyegin,
Besigimnen meni baptap sýiedin.
Sondyqtanda seni sheksiz sýiemin,
Qasiyetti qazaq eli-kiyelim.

Jarkent jayly jyr

Arqas taugha shalqayghan berip jonyn,
Ór ósekti marqayghan emip tegin.
Úly jibek jolynda gýlge oranghan,
Jarkentimdi bauyrym kórippe edin?

Órnektelgen kilemdey jýz oymen,
Kelbetine kózimdi sýzeyin men.
Somdau ýshin beynesin qiyalyna,
Sóz marjanyn óleng ghyp tizeyin men.

Tughan jeri әrkimning mekke bilse,
Asyghatyn minәjat etse bilse.
Jyrlap saghan kóreyin Jarkentimdi,
Qúdireti tilimning jetkeninshe.

Berekeli,beyildi,pesheneli
Jerúiyghy bolady desedi ony.
Ár elde joq, men bilsem әlemde joq,
Taqtayday ten, týp týzu kósheleri.
Múny aituym әueli kerektegi,
Samal jelmen jelbirep jelekteri.
Qatar-qatar tizilgen kóshe boylap,
Sapqa qoyghan sarbazday terekteri.

Kók boyaugha malynghan tegis tóri,
Bau-baghynan sarqylmas jemis keni.
Uyljyp bir piskende alma-órigi,
Adam týgil tapsantar perishteni.

Tәnti qylar tarihy, daralyghy,
Zamangha say týrlenip,janaruy.
Sheksiz-shetsiz shalqyghan kók tenizdey,
Irgesinde jayqalghan dala aruy.

Kórmegen de,bilmegen búryn kisi,
Tanday qaghar ónerding tyng ýlgisi.
Ghasyr jasap keledi qúshaghynda,
Hassheberding qaldyrghan tuyndysy.

Sekildi bir kózine jarq etken ot,
Jәdigerler jauharday әr kentte joq
Jazghan edi tamsanyp aqyn dosym,
Meshitterding meshiti Jarkentte dep.

Shuaq tókken jyp-jyly janarlary,
Adamdary ghajayyp,adamdary.
Batyl halyq shetinen,aqyn halyq,
Sóilegende tilining tamar nәri.

Jatyrqau joq,jattyq joq nazarynda,
Jýrekterin bólegen taza núrgha.
Qatar ústap tirshilik, qúlshylyghyn,
Qaza etpeydi bes uaqyt namazynda.

Imandy da,ibaly osy júrttyn,
Kónilining qashanda hoshyn úqqyn.
Birin-biri qúdaday qúrmetteytin,
Besigi búl bauyrlas otyz últtyn.

Sansyz oidy sapyryp sanamdaghy,
Maqtay berip qaytemin qalamdy әri.
Keremetin,shalqyghan bereketin,
Ózing kelip kórsenshi odandaghy.

Jetkize almas keyipin qúrghaq tilim,
Týsirmeyin bos bylghap qúnyn.
Jarkent mening jýregim,
Al jýrekting bilesing ghoy bәrinen qymbattyghyn.

Búlaq

Jýz jylma әlde bolar bәlkim jýz ghasyr,
Búl búlaqtyng aqqaly.
Tolqyndary tulap salyp kýndi asyr,
Qonyrauyn qaqqaly.

Dәuir ótti dauyl ótti san týrli,
Qara jerdi soqqylap.
Arqyraghan talay ózen sarqyldy,
Ol tartylghan joq biraq.

Suyn ishti babalary babamnyn
Meyir shólin qandyryp.
Keledi әli qanshama myng adamnyn,
Tirlik otyn jandyryp.

Synghyrlatyp búzbay ýnin yrghaghyn,
Sol búlaqtyng dausynday.
Aqsa shirkin menindaghy jyrlarym,
Ghúmyr boyy tausylmay.

Túrdaqyn Sadyr

Abai.kz