Suretter internetten alyndy.

1991 jyl. Almaty.  Men únatqan boyjetkenning qúrbysy bir jigitten ayaghy auyr bolyp qalypty. Ayy-kýni jaqyndaghanda bir-aq aitqan ghoy. Keyinnen bosanyp, shekesi torsyqtay úl tudy. Al jigiti bolsa, oquyn bitirip, eline ketip qalghan. Ne isteu kerek?

      Áriyne,  qúrbymyzdy jigitining ýiine aparamyz dep sheshtik. Ontýstikting zany qatal. «Joldan bala tuyp alypty» degenshe, bir-eki kýn bolsa da sol ýide túrsyn, keyin dәm-túzdary jarasyp keter degen oy da bizdiki.

      Bir quanarlyghy, jigitting adresi bar eken. Krasnoyar ólkesi, «Baht» dey me, «Taht» dey me bir auyl, әiteuir. Almatydan Krasnoyargha úshaqpen úshtyq, Krasnoyardan Eniysey týsip kememen, keyin vezdehodpen jýrip otyrdyq, әri qaray qar jatyr, jol joq, it jekken shanamen, qoyshy әiteuir, bes kýn degende jettik-au ólip-talyp...

      Biz Almatydan shyqqanda jaz bolatyn, kelsek kәdimgi qys, 40 gradus bar-au! Tayga. Búghylar, búghynyng terisin kiygen adamdar. Manaydyng bәri nu orman, aghash, aghash taghy da aghash...

Suretter internetten alyndy.

1991 jyl. Almaty.  Men únatqan boyjetkenning qúrbysy bir jigitten ayaghy auyr bolyp qalypty. Ayy-kýni jaqyndaghanda bir-aq aitqan ghoy. Keyinnen bosanyp, shekesi torsyqtay úl tudy. Al jigiti bolsa, oquyn bitirip, eline ketip qalghan. Ne isteu kerek?

      Áriyne,  qúrbymyzdy jigitining ýiine aparamyz dep sheshtik. Ontýstikting zany qatal. «Joldan bala tuyp alypty» degenshe, bir-eki kýn bolsa da sol ýide túrsyn, keyin dәm-túzdary jarasyp keter degen oy da bizdiki.

      Bir quanarlyghy, jigitting adresi bar eken. Krasnoyar ólkesi, «Baht» dey me, «Taht» dey me bir auyl, әiteuir. Almatydan Krasnoyargha úshaqpen úshtyq, Krasnoyardan Eniysey týsip kememen, keyin vezdehodpen jýrip otyrdyq, әri qaray qar jatyr, jol joq, it jekken shanamen, qoyshy әiteuir, bes kýn degende jettik-au ólip-talyp...

      Biz Almatydan shyqqanda jaz bolatyn, kelsek kәdimgi qys, 40 gradus bar-au! Tayga. Búghylar, búghynyng terisin kiygen adamdar. Manaydyng bәri nu orman, aghash, aghash taghy da aghash...

      Bir uaqytta bala jylap qoya berdi. «Elin sezip kele jatyr-au», dedi shana aidap kele jatqan adam. Sezse seze bersin, bizge qúrbymyzdy qúrsaghyndaghy qúlynymen tastap ketken jigit kerek, kórsek týtip jeytindey bolyp kelemiz.

      Bir uaqytta bes-alty kýrke me, kiyiz ýy me, bir eldi mekenge keldik. «Balanyng әkesi osy ýide túrady», dedi janaghy kisi. Kirdik. Eshkim joq. Otyrdyq. Ortada ot janyp túr. Bir kezde bir ýlken kisi kirip keldi. Kele sap balany bas salyp, kóterip aldy da iyiskep, sýiip jatyr.

- Siz kim bolasyz? - dedim. Atasy bolamyn, - dedi.

- Biz kelemiz dep jedelhat salghan edik, aldynyz ba? - dep súradym. Rasiyamen aitqan dedi.

-   Balanyng әkesi qayda?

- Kelip qaluy kerek. Oghan da aitylghan dedi. Ol qayda? - dep edim, Mәskeude júmys isteydi dedi.

      Bir uaqytta adamdar jinala bastady. Kóbi qazaqtar. Balany kóterip, qúshaqtap, sýiip jatyr. Kónil biraz jaylanayyn dedi. Óitkeni bizdi qalay qarsy alady eken, qabylday ma dep alang kónilmen kelgenbiz ghoy. Manaydyng bәri orman, tayga, úrsa ne isteymiz, óltirip, anau aghashtyng týbine kóme salsa she? Kim izdep tabady seni?

      Bir jaqsysy bәri quanyshty, atasy nemeresin qúiryghynan, әtpishinen iyiskep, iyiskep qoyady...

      Búghy әkelindi. Soydy. Bәri qanyn sol boyda-aq shiykidey iship jatyr. Biz de tatyp kórdik. Dastarhan jayyldy. Balyqty shiykidey jeydi eken. Ony da jedik. «Qúda», «qúda», dep tórge otyrghyzyp, araqty qúiyp jatyr. Ishpesine qoymaydy. Bir uaqytta araqqa nan turap iship otyrghanymdy bilemin, ary jaghy este joq...

      Tanerteng túrsam, jas júbaylargha salynghan tósekte, shymyldyqtyng ishinde jatyrmyn. Kýieu jigit kelipti. Balany kóterip jýr. Quanghany týrinen kórinip túr. Eshtene degenimiz joq. Biz de quandyq. Toy toygha úlasyp, ýsh kýn ishtik.

Búl jaqta qaydan jýrsizder, qúda? - deymin ghoy, bir es jighanda ýlken kisiden sóz súrap.

Bizding әkelerimiz bayaghy újymdastyru, baylardy tәrkileu zamanynda osy jaqqa jer audarylghan eken. Kórsetken óz aghayyndary bolsa kerek. Sodan qatty renjip, kórmestey bolyp ketipti. Osy jerde aghash kesumen ómirin ótkizgen. Úrpaqtaryna da endi Qazaqstangha jolaushy bolmandar dep ósiyet tastaghan eken. Sonymen, jýrmiz, mine...

      «Aytpaqshy, sen jurnalistpin deding be? Mening әkem elge qansha ókpelep ketse de, Arqany saghynady eken, birneshe ret kóshpekshi de bolypty, biraq taghy da kózge týsip, sottalyp ketemin be dep qorqypty. Sonyng eldi, tughan jerdi saghynghanda jazghan bir óleni bar edi. Sony saghan bereyinshi. Oqy,  kerek bolsa qajetine jarat, biraq kimdiki ekenin aitpay-aq qoy», - dedi.

      Jaraydy,- dedim.

      Mine, sol ólen:

Saryarqa jerim, samal-au jelin,

Aydauda jýrip qayysty-au belim.

Bir kórip seni, ólsem de meyli,

Saghyndym seni, tughan jerim.

Saryarqa elim, saghyndym kerim,

Kózime bir ret kóriner me edin?

Qadirindi sening týsindim endi,

Ystyqsyng qanday, tughan elim!

Qús bolyp úshyp, bir barar ma edim,

Jýitkigen jelmen aralar ma edim.

Tughan elim-au, tughan jerim-au,

Shirkin-ay, saghan bir qarar ma edim?

Saryarqa jerim, samal-au jelin,

Qosh, aman bol, aghayyn dedim.

Armanym joq, aitarym joq,

Tek ózinnen búiyrsyn kebin....

      Aqyry elge qayttyq. Eki jas jiyrma jylday Mәskeude túryp, Astanagha kóship keldi. Taghy da toyladyq. Al bayaghyda biz aparghan bala qazir jiyrma ýshte. Shanhayda modeli bolyp júmys isteydi.

Astana

Abai.kz