Býgin QR Mәdeniyet jәne aqparat ministrligining keneytilgen alqa otyrysy ótti. Jiynda Mәdeniyet jәne aqparat ministri Aida Balaeva 2025 jylghy júmystyng baghyt-baghdaryna, maqsat-mindetterine toqtaldy.

«2025 jyl – iydeologiyalyq túrghyda erekshe atauly jyl», – dedi ministr.

Biyl birqatar atauly mereytoylar men mәdeny is-sharalar ótkiziledi. Olardyng qatarynda Qazaqstan halqy Assambleyasynyng 30 jyldyghy, Úly Jenisting 80 jyldyghy, Konstitusiyanyng 30 jyldyghy, Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylarynyng sezi bar. Sonymen qatar, Abay Qúnanbayúlynyng 180 jyldyghy, Shoqan Uәlihanovtyng 190 jyldyghy, Núrghisa Tilendiyevting 100 jyldyghy jәne basqa da kórnekti túlghalardyng mereytoylary atalyp ótpek.

Atalghan mereytoylyq әri manyzdy is-sharalarmen qatar, belgili túlghalardyng mereytoylaryn da joghary dengeyde ótkizu mindeti túr.

«Búl is-sharalargha qatysty keshendi jospar bekitildi. Degenmen atqarylar júmystar formalidy týrde ótpeui kerek. Ár is-sharanyng mәni men mazmúny, taghylymy tereng bolugha tiyis», – dedi Aida Balaeva.

Úly Jenisting 80 jyldyghy ayasynda auqymdy is-sharalar josparlanuda. Sonday-aq, «Batyrlargha taghzym» onlayn-platformasy iske qosylady. Portalgha 1 mln-gha juyq qazaqstandyq jauyngerding esimi boyynsha mәlimetter, sonday-aq jeke qújattary men fotosuretteri engizildi.

Aida Balaeva salany sifrlandyru mәselesine de jiti nazar audaru qajetin aitty. Sifrlandyru – mәdeniyet pen aqparat salasyndaghy tyng mýmkindikter alany.

Ministrlik mәdeny múralardy saqtau jәne qoljetimdi etu ýshin sifrlandyrudy basty mindetterding biri retinde qarastyrady. «E-museum» veb-portaly iske qosylyp, Qazaqstan muzeylerining virtualdy jelisi jasaqtalmaq. Búl joba tarihiy-mәdeny múralargha 3D-modelideu tehnologiyasyn qoldanu arqyly onlayn-qoljetimdilikti qamtamasyz etedi.

Kino salasyna qatysty ózekti mәseleler de údayy nazarda. Solardyng biri – «Qazaqfilimdi» damytu. Preziydent qol qoyghan zangha say, endi memlekettik qarjylandyrudyng keminde 30%-y «Qazaqfilimge» baghyttalady.

«Búl jerde erekshe atap ótkim keletini – memleketten bólinetin әr tiynnyng esebi, súrauy bar. Sondyqtan, búl qarajat saraptaudan ótken layyqty tuyndylargha ghana bólinedi», – dedi Aida Balaeva.

2024 jyly alghash ret últtyq mýddemizge, iydeologiyamyzgha say keletin basym taqyryptar bekitilip, jana formattaghy konkurs ótkizildi. Byltyr 16 últtyq filim prokatqa shyqsa, 2025 jyly 14 jana kinotuyndy jaryq kóredi.

Sonday-aq, animasiya salasyna erekshe kónil bólinip otyr. 2025 jyly 10 animasiyalyq joba jasalyp, balalargha arnalghan qazaqsha mulitfilimder óndirisi artady.

Telearnalardaghy serialdardyng da sapasy artyp keledi. 2024 jyly memlekettik tapsyrys ayasynda 41 serial dayyndalyp, kórsetildi.

Ministrlik últtyq kino men serialdardy shetelge eksporttau mәselesine de nazar audaryp, últtyq striming platformasyn iske qosudy josparlap otyr.

Búdan bólek, kinoprokatqa shyghatyn otandyq jәne sheteldik filimderding mazmúnyna baylanysty prokattau kuәligin beru boyynsha zannamany kýsheytu júmystary jýrgizilude.

Kino salasyn búdan әri kezen-kezenmen jetildiru júmystary jalghasady.

Býginde jalpy mәdeniyet salasynda 8 myngha tarta mәdeniyet úiymynda 58 mynnan astam adam qyzmet etedi. Byltyr teatrlarda ótken 16 myngha juyq is-sharagha 3 mln-gha juyq kórermen kelse, muzeylerde úiymdastarylghan is-sharagha 2 mln-nan asa adam qatysqan.

Búl rette ministr mәdeny úiymdarda ótetin kommersiyalyq is-sharalardyng da mazmúnyna mәn beru kerek ekenin aitty.

«Óitkeni kiyeli sahna – talgham men taghylymnyng ordasy. Sol sebepti de mәrtebeli ónerding qadir-qasiyetin týsirmey, bәrimiz de jauapkershilikpen qaraugha tiyispiz. Mәdeniyet oshaqtary sayasy lozungtar men úrandardan ada bolyp, naghyz ónerding keng qanat jangyna jaghday jasauy kerek», – dedi Aida Balaeva.

Sonymen qatar, ministr el ishinde alauyzdyq tughyzyp, dini, etnosaralyq arazdyqty qozdyru faktilerin boldyrmau ýshin jauapkershilikti kýsheytu kerek ekenin de atap ótti. Qazirgi kezde elimizde 18 konfessiyany bildiretin 4 myngha juyq tirkelgen diny birlestik bar. Sondyqtan, qoghamnyng ruhany mәselelerin sheshude búl salada da birlese júmys isteu oryndy.

Sonday-aq etnomәdeny birlestikterdi granttyq qoldau etnosaralyq kelisim men birlikti damytugha yqpal etedi. Aida Balaeva osy mәselening qúqyqtyq qamtamasyz etiluin pysyqtau qajetin aitty.

Jalghan aqparatpen kýresu jәne aqparattyq kenistikting qauipsizdigin arttyru ýshin «Mass-media turaly» jana zang qabyldandy. Ótken jyly onlayn-platformalarda zannamany búzghan 67 mynnan astam fakti anyqtalyp, 18 mynnan astam material joyyldy. Ministrlik jurnalisterding biliktiligin arttyru, media sauattylyqty kóteru jәne faktcheking boyynsha treningter úiymdastyrudy qolgha aldy.

2025 jyly Ortalyq Aziya mediaforumy ótedi, onda media salasynyng ózekti mәseleleri talqylanbaq.

Taghy bir manyzdy baghyt – kreativti industriyalardy damytu. Memleket basshysy tayauda kreativti industriyalardy qoldau jәne damytu mәseleleri boyynsha zangha qol qoydy. Endi kreativti industriyalardy damytu qory júmysyn bastaydy. Ár ónirde kreativti habtar ashyluda. Býginde respublika boyynsha 12 kreativti ortalyq júmys isteydi, al 2025 jyly taghy 8 ortalyq ashu josparlanghan.

Ministrlik mәdeniyet salasyndaghy infraqúrylymdy janghyrtu júmystaryn jalghastyruda. 2024 jyly el ónirlerinde mәdeniyet nysandaryna qatysty 255 jóndeu jәne 45 qúrylys júmystary ayaqtaldy.

Últtyq muzey, Múhtar Áuezov atyndaghy drama teatry, Nataliya Sas atyndaghy teatr jәne basqa da mәdeniyet nysandarynda jóndeu júmystary jýrgizilude.

Sóz sonynda, ministr 2025 jylgha arnalghan auqymdy josparlardy iske asyruda barlyq sala mamandaryn, qoghamdyq kenester men jurnalisterdi belsendi qatysugha shaqyrdy.

«Halyqtyng birligin nyghaytyp, elimizding túraqty damytu –barshamyzgha ortaq mýdde. Endeshe, ortaq maqsat jolynda birlese qyzmet ete bereyik», – dedi Aida Balaeva.

Abai.kz