Túraqty damu maqsattarynyng altynshy  maqsaty (TDM 6) – әlemdegi barlyq adamdargha taza su jәne sanitariyalyq qyzmetterge qoljetimdilikti qamtamasyz etu mәselesine arnalghan. Su-tirshilik kózi, al sanitariya – densaulyqtyng negizgi kepili.

Degenmen, әlemning kóptegen aimaqtarynda su resurstarynyng lastanuy, qoljetimdilikting bolmauy jәne sanitariya jaghdaylarynyng tómendigi halyqtyng ómir sýru sapasyna tikeley әserin tiygizude. Su – halqymyzdyng tirshiligining negizi. Onyng tiyimdi paydalanyluy men sanasyn qorghau elimizding túraqty damuy men bolashaghyna tikeley әser etedi. Biz su tapshylyghyna qarsy kýres jýrgizip, su infraqúrylymyn janghyrtugha bar kýshimizdi salu qajet dep esepteymin.Qazaqstan – klimattyq erekshelikter men agroónerkәsiptik damu saldarynan su tapshylyghyna úshyrau qaupi bar aimaqtardyng biri. Klimattyq ózgerister, tabighy apattar jәne su resurstaryna joghary súranys su kózderining azangyna әkelip, jana, keshendi sharalardy talap etedi. Sondyqtan da, su mәselesin sheshude zamanauy tehnologiyalardy engizu, su tazalau jәne ýnemdeu әdisterin damytu asa ózekti boluda.Preziydent Q.K.Toqaevtyng basshylyghymen qabyldanghan jana strategiyalar su infraqúrylymyn janghyrtu, su ýnemdeu tehnologiyalaryn engizu jәne su resurstaryn sanaly basqaru baghytynda iske asyryluda. Sonymen qatar, kórshi memlekettermen transkontiynentaldyq su resurstaryn basqaru mәselelerinde yntymaqtastyqty nyghaytu – ózekti baghyttardyng biri bolyp otyr. Búl sharalar Qazaqstannyng ekologiyalyq qauipsizdigin qamtamasyz etip, halyqtyng әl-auqatyn arttyrugha septigin tiygizedi.

TDM 6 maqsattaryna jetu ýshin elimiz kelesi sharalardy jýzege asyruy qajet:

1)Infraqúrylymdy janghyrtu: Su tazartu qondyrghylary men sanitariyalyq jýielerdi janartu, jana tehnologiyalardy engizu arqyly halyqqa taza su men sapaly sanitariya qyzmetin qamtamasyz etu.

2)Zannamalyq qoldau: Su resurstaryn qorghau men tiyimdi paydalanugha arnalghan zannamalardy jetildiru, ekologiyalyq standarttargha sәikestendiru.

3)Halyqty oqytu jәne aqparattandyru: Su men sanitariyanyng manyzdylyghy turaly aqparattyq nauqandar jýrgizu, gigiyena erejelerin nasihattau.

4)Halyqaralyq yntymaqtastyq: Álemdik tәjiriybe almasu, investisiya tartu jәne kópjaqty jobalardy jýzege asyru arqyly su mәselelerin sheshuge baghyttalghan baghdarlamalardy iske asyru.

Elimizle TDM 6 maqsattaryna jetu ýshin auqymdy jobalar jýzege asyryluda. Elding su resurstaryn tiyimdi paydalanu, su tazartu qondyrghylaryn janartu jәne auyldyq jerlerde sanitariyalyq jaghdaydy jaqsartu boyynsha atqarylyp jatqan júmystar halyqtyng ómir sýru sapasyn arttyrugha septigin tiygizedi. Sonymen qatar, memlekettik jәne jeke seriktestikter arasyndaghy yntymaqtastyq su mәselelerin keshendi sheshuge baghyttalghan.TDM 6 – taza su men sapaly sanitariya qyzmetterine qoljetimdilikti qamtamasyz etu arqyly halyqtyng densaulyghyn qorghau men túraqty damugha qol jetkizu mәselesine baghyttalghan manyzdy maqsat. Su men sanitariya salasyndaghy jetistikter ekonomikalyq ósuge, әleumettik әdilettilikke jәne ekologiyalyq túraqtylyqqa negiz bola alady. Árbir el men qogham óz ýlesin qosyp, halyqtyng ómir sýru sapasyn arttyrugha jәne tabighy resurstardy saqtaugha baghyttalghan sharalardy jýzege asyruy tiyis.

Temirbolat N.

әl-Faraby atyndaghy QazÚU Zang fakuliteti qylmystyq qúqyq, qylmystyq is jýrgizu jәne kriminalistika kafedrasynyng oqytushysy

Abai.kz