23 mamyr – «Polisiya – balalardyng qorghaushysy» kýni. Búl kýn balalargha qúqyqtyq bilim beru, olardyng qauipsizdigin qamtamasyz etu jәne qoghamdaghy tәrtip normalaryn týsindiruge arnalghan.

Osyghan oray býgin Almaty mektepterinde «Polisiya – balalardyng qorghaushysy» taqyrybynda ish-sharalar ótkizildi. Biz Almaty qalasyndaghy mektepter úiymdastyrghan birqatar is-sharalargha qatysyp, úiymdastyrushylardyng pikirlerin toptastyrdyq.

Almaty qalasyndaghy mektepter men bilim beru mekemelerinde býgin «Qauipsiz marshrut» pen «Qauipsiz aula» siyaqty is-sharalar úiymdastyrylady. Sharagha uchaskelik polisiya qyzmetkerleri, ata-analar jәne eriktiler qatysty. Sonymen birge, býgin balalar arasynda futbol, kýres, shahmat siyaqty sport týrlerinen jarystar úiymdastyryldy. Qyzmettik itterding qatysuymen kórsetilimder ótkizildi.

Dina Janghazyqyzy Ojanova, Almaty qalasy Bostandyq audanyna qarasty №70 jalpy bilim beretin mektepting ústazy:

– Búl kýnning negizgi maqsaty – balalardyng qúqyqtaryn qorghau, olardyng qauipsizdigin qamtamasyz etu jәne polisiya qyzmetkerlerining balalargha qamqorlyghyn kórsetu. Sonymen qatar, balalar men jasóspirimderge qúqyqtyq tәrbie beru, olargha senimdi ortany qalyptastyru kózdeledi. Osy shara barysynda, mektebimizde audandyq dengeyde «Men - jas saqshy» kvest oiyn týrinde tanymdyq shara ótkizildi. Maqsaty – oqushylardyng qúqyqtyq sauattylyghyn qalyptastyru, otansýigishtikke, tәrtipke, jauapkershilikke tәrbiyeleu. Búl oiyn kvestinde «Zangerlik bilim», «Tәrtip saqshysy», «Qyraghylyq», «Sheshen saqshy», «Otangha adaldyq anty» beketterinen qúralady, әr beketting óz tapsyrmalary men oiyndaryn oinau arqyly balalar qúqyqtyq tәrbie men qoghamdyq jauapkershilikti sezinedi. Oiyn sonynda oqushy jeke qauipsizdigin saqtau maqsatynda habarlama-broshura qaghazdary taratylady.

Búl aksiyalar bilim beru mekemeleri ornalasqan audandarda – mektepter men balabaqsha manynda, sonday-aq túrghyn ýy aulalarynda ótkizildi. Oghan polisiya qyzmetkerleri, bilim beru úiymdarynyng ókilderi, ata-analar komiytetteri jәne jergilikti atqarushy organdar qatysty. Osy shara negizinde, aulada dúrys tәrtipting boluy, oqushylardy jaman әdetterden saqtau, qogham, mektep jәne otbasymen birlesken ortaq shara bolyp tabylady.

Erekshe bilim berudi qajet etetin balalargha psihologiyalyq, pedagogikalyq jәne qúqyqtyq qoldau kórsetilude. Mektebimizde inkluzivti bilim beru shenberinde olardyng qúqyghy saqtalyp, qatysatyn is-sharalar beyimdelgen týrde ótkiziledi. Deni sau jәne erekshe balany birge oqytu arqyly toleranttylyq pen qoldaudy damytu bolyp tabylady. Oqushylar bir-birin qabyldaugha ýirenedi. Arnayy qoldaudyng arqasynda erekshe balalar óz qabiletin tanytyp, qoghamgha paydasyn tiygizetin tolyqqandy azamat bolyp qalyptasuyna, olardyng oqugha, júmys isteuge, ómir sýruge tolyq qúqyly ekenin kórsetedi.

Is-sharanyng manyzdylyghy – balalardyng qúqyqtaryn qorghau mәdeniyetin qalyptastyru, olardy qauipsizdik erejelerine ýiretu, qúqyq qorghau organdaryna senim kýsheytu. Sonymen qatar, qoghamda balalargha degen jauapkershilikti arttyryp, olardyng amandyghy ýshin birlesip әreket etuge jol ashady. Oqushylardyng qogham aldyndaghy óz jauapkershiligin týsinip, jaman әdetterden aulaq bolugha, dúrys ómir sýruge, sәtti jazghy demalys ótkizuge shaqyrady.

Balausa Aymúhanbetqyzy Elshibay, Ál-Faraby atyndaghy №145 mektep-gimnaziya diyrektorynyng tәrbie júmysy jónindegi orynbasary:

– Býgingi is-sharanyng negizgi maqsaty – balalardyng qauipsizdigin qamtamasyz etu jәne búl baghyttaghy polisiya qyzmetining rólin aiqyndau. Is-shara barysynda qoghamdyq oryndarda, sonday-aq internet kenistiginde balalardy qorghaugha baghyttalghan týsindiru júmystary jýrgizildi. Qúqyq qorghau organdarynyng basty mindetterining biri – balalardyng ómiri men densaulyghyn qorghau ekenin kórsetu. Sonymen qatar, balalar men polisiya arasyndaghy senimdi nyghaytyp, balalargha tәrtip saqshylarynyng qorghanysh ekenin úghyndyru kózdelip otyr.

«Qauipsiz marshrut» jәne «Qauipsiz aula» aksiyalary – balalardyng jaraqat aluyn aldyn alugha baghyttalghan is-sharalar. Olar mektep manayynda, túrghyn ýy aulalarynda jәne qoghamdyq oryndarda úiymdastyryldy. Búl júmystargha qúqyq qorghau organdary, ata-analar komiyteti men mektep әkimshiligi birlesip atsalysty. Múnday sharalar balalardyng qauipsiz jýrip-túruyn qamtamasyz etuge baghyttalghan.

Erekshe bilim berudi qajet etetin balalargha mektep qabyrghasynda keshendi qoldau kórsetiledi. Búl qoldaugha psihologiyalyq, pedagogikalyq jәne әleumettik baghyttaghy qyzmetter kiredi. Arnayy bilim berudi qajet etetin oqushylargha jeke tiutorlar, logoped jәne defektolog mamandar kómektesedi. Sonymen qatar, mektepterde pandustar, liftter jәne arnayy sanitarlyq toraptarmen jabdyqtau siyaqty infraqúrylymdyq qoldau da qarastyrylghan.

Is-sharanyng taghy bir manyzdy baghyty – oqushylardyng jeke qauipsizdigin saqtau. Búl tek jolda jýru erejelerin saqtau ghana emes, sonymen qatar órt qauipsizdigi, kiyberkenistiktegi qauipsizdik, ekologiyalyq jәne medisinalyq qauipsizdik mәselelerin de qamtidy. Is-shara barysynda oqushylargha týrli tótenshe jaghdaylargha dayyn bolu joldary týsindiriledi. Basty maqsat – balalardyng qauipsizdik mәdeniyetin qalyptastyru jәne olardyng ómiri men densaulyghyn saqtau.

Oryndaghan: Tomiris Saythudja, Aqbópe Núrәli

Abai.kz