Býgin Alashtyng asa kórnekti qayratkeri, jazushy-jurnalist, últ úranynyng avtory Mirjaqyp Dulatúlynyng tughan kýni, tura 140 jyl toldy. Bәrimiz aruaghyn terbetip, esimin atap eske alyp jatyrmyz, dúrys-aq.

Biraq bizdi myna bir jayt alandatyp otyr.

1917 jylghy II jalpy qazaq-qyrghyz qúryltayy jiynynan son, eldi býlinshilikten qorghau ýshin jer-jerde әskerge jigit jinau isi bastaldy. Mirjaqyp Dulatúly janynda ataqty zanger Aydarhan Túrlybayúly bar ekeui Qyzyljar manyndaghy Aqqúsaq degen jerde (Álty qajy Barlybay balasynyng qonysy) tótenshe jiyn ashady. 1918 jylghy shildede ótken búl jiynda el-júrtqa Alash iydeyasy týsindirilip, halyqty qorghau turaly sóz bolady.

107 jyl ótkende osy aumaqqa (Jambyl audanynyng Petrovka auylynyng many) memlekettik budjetke qol salmay, jekelegen kәsipkerlerdin, onda da Alash qayratkerlerining úrpaqtarynyng (Naghashybay Barlybaev, Erlan Satybaldiyevterdin) kómegimen memorialdyq keshen túrghyzylady.

Qazirgi zamanghy injenerlik-arhiytekturalyq talaptargha say jasalghan, biyiktigi 28 metr bolatyn enseli eskertkish 27 qyrkýiekte ashyluy tiyis bolghan, uaqyt jaqyndaghanda úiymdastyrushylar qasaqana qiratylghan, býlingen kýiine tap bolady.

Jagha ústatar búl soraqylyqty kim jasady? Vandalizmmen jaqsy dýniyeni býldirgenderding oiynda ne bar?

Keshendi jasaushylardyng aituynsha, Soltýstik Qazaqstan oblysynyng әkimdigi tehnika, krandar, júmysshylar jiberip, keshendi talqandaudy bastaghan. Úshar basyndaghy qyrannyng simvoldyq beynesin, ainalasyndaghy sham baghandaryn, memorialdyq taqtany syndyryp, búzyp ketedi.

Ne ýshin? Qanday maqsatta oryndaldy?

Oblys әkimi Ghauez Núrmúhambetov pen onyng aitqanyn eki etpeytin orynbasary Jýsip Júmaghúlov basqaratyn әkimdikting oiynsha, «Alash» partiyasyna, Alash Orda ýkimetine jәne onyng kósemderine 28 metrlik múnday keremet eskertkish ornatugha bolmaydy-mys. Soltýstik Qazaqstan Gazeti ras pa? Olar núsqau joghary jaqtan keldi dep aqtaluy da mýmkin.

Keshendi tolyq qiratugha dәtteri jetpegen siyaqty. Alashtyng asyl azamattarynyng aziz ruhy basty ma, әlde ózge bir sebep bar ma, oblys atqaminerleri mýldem joyyp jibere almapty.

Endi ne bolmaq?

Múqym qazaq elining aldynda qarabet bolmayyn dese, oblys әkimdigi jibergen kemshilikti týzep, eskertkishti qalpyna keltirui tiyis. Keshenning ashyluyn dúrystap úiymdastyryp, el-júrtqa pash etip, Mirjaqyp Dulatúlynday úly qayratkerge layyqty qúrmet pen taghzymdy iske asyruy kerek. QR Mәdeniyet jәne aqparat ministrligi ne deysizder?

Búl keshen tek Mirjaqypqa ghana qatysty emes, osy ólkege ghana tiyesili emes, Álihan, Ahmet, Jahansha, Múhamedjan, Smaghúl syndy tau túlghalargha qúrmet dep esepteledi. Búl jer Qazaqstannyng sakralidy kartasyna kirgenin jaza keteyik.

Qadyrly qauym, Búl jaghdaygha bey-jay qaramayyq. Oblys әkimdigi iyek astyndaghy qysta úmyttyryp, jyly jauyp qoya salmaqshy.

Zanghar Kәrimhan

Abai.kz