Qazaq tili – әrbir sózi filosofiya bolyp tabylatyn birinshi til. Basqalary әlemdi sipattaydy. Al qazaq tili onda qalay ómir sýru kerektigin ýiretedi.

Birinshi sóz – sabyr (shydamdylyq). Batysta búl shydamdylyq, jay ghana kýtu. Al qazaq tilinde búl bәri óz uaqytynda bolatynyn senimmen kýtu. Europalyq sóz shydaydy, sebebi ol solay isteuge mәjbýr. Qazaq uaqyt onyng jaghynda ekenin biletindikten shydaydy.

Ekinshi – aqyl (danalyq). Búl IQ emes. Búl algha qaray bilu qabileti. Batysta aqyldyng shapshandyghy baghalanady. Qazaqtar terendik pen kóregendikti baghalaydy.

Ýshinshisi – (tamaq). Tek tamaq emes, sizdi tamaqtandyrghan adamgha jәne sizge ómir syilaghan januargha degen qúrmet. Europalyq til funksionaldy týrde tamaqtanady. Qazaq – rizashylyqpen tamaqtanady.

Tórtinshisi – jol. Búl jol emes, taghdyr. «Jol bolsyn» — jay ghana «saparyng sәtti bolsyn» emes, «jol ózi ashylsyn» degen tilek.

Besinshi - tughan jer. Búl tek sizding tughan jeriniz emes. Búl sizdi dýniyege әkelgen jer. «Europalyq óz otanyn ózgerte alady. Qazaq oghan mәngilik baylanghan».

Altynshy - ómir. Qazaqtar: «Ómir - su siyaqty», - deydi. Ol aghady jәne ony shekteu mýmkin emes. Batys baqylaudy izdeydi. Qazaqtar qozghalysty qabyldaydy.

Jetinshisi - birlik. Birlik qana emes, birtútas bolu. «Birlik bolsa - tirlik bolady» - birlik bar jerde ómir bar.

Segizinshi - qúrmet. Tek moyyndau ghana emes, basqalardy ózinnen joghary qon mýmkindigi. Qazaq tili sipattamaydy, ol bilim beredi. Búl tek qarym-qatynas qúraly ghana emes, әlemmen ýilesimdi ómir sýruding joly.

Til sózderdi emes, qúndylyqtardy jetkizgende, ol múghalimge ainalady.

Kerimsal Júbatqanov,

tarih ghylymdarynyng kandidaty, S. Seyfullin atyndaghy Qazaq agrotehnikalyq zertteu uniyversiytetining dosenti

Abai.kz