Osydan biraz jyl búryn, aitqyshtardyng biri teledidardan «Bizde intelliygensiya joq» dep ózeurep edi. Sonda men «Osy da sóiley beredi eken» degenmin. Endi oilanyp qaldym. Shynynda bizde eshkim qalmaghan ba?! Bar dep, baqanday etip jýrgenimiz... kózinde jas, kónili mas, qol sýigendi ar kórmey, baqyttan basy ainalyp jýr.  Aqyn-jazushy men soghan tendes ziyalynyng  dengeyi biylikke qay rudan, kimning balasy shyqty, kimdiki qay jerde qalyp qaldy, ony qalay jolgha salu kerek degen syndy sharualarmen әlek. Al, búghan aralaspay qalghandary jaghdaylaryn týzep, kommersant әielderining esebinen arqalaryn kenge salyp, úl-qyzdaryn shetel asyryp, erterek asyrghandary qytay, arab, aghylshyn, týrik, shved t.t. syndy damyghan elding azamattarymen qúda bolyp, aiyna-jylyna shetelge tiygen qyzynyng arqasynda sonda baryp kelgenin maqtan tútyp, múryndaryn shýiirip, menmen basady.

Osydan biraz jyl búryn, aitqyshtardyng biri teledidardan «Bizde intelliygensiya joq» dep ózeurep edi. Sonda men «Osy da sóiley beredi eken» degenmin. Endi oilanyp qaldym. Shynynda bizde eshkim qalmaghan ba?! Bar dep, baqanday etip jýrgenimiz... kózinde jas, kónili mas, qol sýigendi ar kórmey, baqyttan basy ainalyp jýr.  Aqyn-jazushy men soghan tendes ziyalynyng  dengeyi biylikke qay rudan, kimning balasy shyqty, kimdiki qay jerde qalyp qaldy, ony qalay jolgha salu kerek degen syndy sharualarmen әlek. Al, búghan aralaspay qalghandary jaghdaylaryn týzep, kommersant әielderining esebinen arqalaryn kenge salyp, úl-qyzdaryn shetel asyryp, erterek asyrghandary qytay, arab, aghylshyn, týrik, shved t.t. syndy damyghan elding azamattarymen qúda bolyp, aiyna-jylyna shetelge tiygen qyzynyng arqasynda sonda baryp kelgenin maqtan tútyp, múryndaryn shýiirip, menmen basady.

Birde jasy jetpisti alqymdaghan bir ataqty myrzamyzdyng aldyna bardym. Egemen elimizding tәuelsizdik alghan jyldarynda mәrtebeli qyzmetter atqaryp, aqsaqal atanghan adamdy halyqpen qauyshtyryp, «Myrzagha» shygharmaq niyette edim. Myrzamyz ózi jayly biraz tolghady. Ángime otbasy jayyna auysqanda qyzynyng aghylshyngha tiygenin, aghylshyn kýieu balasy kelgende otbasynyng týgeldey aghylshyn tilinde sóileytinin maqtana aitty. Men: «kempiriniz de me?» dep súradym. «A, kak je, ol kisi de óte jaqsy sóileydi. Absolutno, bәrimiz, nemerelerge deyin» dep kósildi. Tang qaldym.  Sol aghylshyngha qyzymen qosylyp bәri tiyip alghanday. Elestetip kórinizshi, elimiz tәuelsizdik alghan jyldary eng ýlken qyzmetterde otyryp el basqarghan, qazir ózin «memlekettik dengeydegi adam» sanaytyn, auyldaghy kýlli aghayyn, rulastary «ol - bizding auyldan shyqqan» dep maqtanatyn, býginde bala-shaghasynyng bәrin kerek jerge qonjityp, ózi de taqtan týskisi kelmey, әli de bolsa syily otyrystarda aqsaqal bolyp aryndap jýrgen azamat, eli sonsha biyik dәrejege kótergen aq bas shal, qaydaghy bir oqytushy bolyp isteytin aghylshyn kýieu balasynyng aldynda aghylshynsha sóilegendi mәrtebe sanaydy. Sol kelgende aghylshynsha sóilep, aghylshynsha iship-jeydi. Búdan ótken beysharalyqty, búdan ótken qúlshylyqty basqa últtan izdeseng de tappassyn-au.

Jә, qoyshy, sodan myrzamyz kósilip jýrip bir kitap әkeldi. Álgi kitapty ózining rulas azamattary shygharypty. Ol bir tanymdyq dýnie bolar, shejire me dep qolyma aldym. Aqsaqalymyz kerek betin ashyp jiberip, baqyraytyp ózining sureti men aty-jónin qolymen núqydy. «Kórding be, mynalardyng bәrinen búryn meni jazyp qoyypty» dedi.  «Onda túrghan ne bar? Biraq, mynalarda úyat joq eken» dedim, maqtanghanyna qaray әdeyilep. «Nege?» dedi júlyp alghanday. «Sizden basqa osy ruda qazaq biletin qansha ziyaly, myqty erler ótti. Sonda ne, sizdi tiri bolghanynyz ýshin, basqalardan artyq syilay ma?» dedim. Osydan keyin-aq sózimiz jarasa qoymady. Ekeumiz de mәdeniyetti jandardyng sypayy sózderimen tistesip otyrmyz. «Gazetterinning sapasyn jaqsartu kerek»,  -  dedi. «Nege? Tómen dep oilaysyz ba?» deymin men. «Joq, biraq solidnyi, sovremennyy etip,Reseylik jyltyr jurnaldar siyaqty jyltyr qaghazben shygharsan, sonda qaltalylar da, myna bizdey kisiler de oqidy» dedi. Shydamay kettim. «Búl gazetti sizdeyler ýshin shygharyp jatqan joqpyz». «Onda kim ýshin? Syrtynda ataqtylar túr ghoy» dep tandana súrady. «Ol - qarapayym halyqtyng gazeti». Aq bas shal qarq-qarq kýlip qala berdi. Ózining últyn qorlap, ózgeni ózinen biyik qoyyp, bireuge qúl boludan arygha sanasy jetpeytin múnday sorlygha qalay ghana elding tizginin ústatyp, senip jýrgenbiz-ay...

Biybigýl  MÚHAMEDQAZY

«Myrza» gazeti, №12 (27).2009j.

(Eskertu - maqala «Myrza» gazetinde «Búl - halyqtyng gazeti» degen atpen berilgen)