Seysenbi, 29 Qazan 2024
Janalyqtar 2986 0 pikir 16 Qantar, 2010 saghat 07:30

Deputat Núrtay Sabiliyanovtyng Premier-Ministr K.Mәsimovke deputattyq

Ekologiyalyq jәrdemaqy tóleu mәselelerin qarastyrudy súraymyn

«2009 jylghy 24-26 qarashada Shyghys Qazaqstan oblysy Abay audanynyng barlyq 9 auyldyq okruginde, sonyng ishinde Qúndyzdy, Kókbay, Kengirbay bi, Toqtamys, Sarjal, Medeu, Qasqabúlaq, Arhat, Qarauyl auyldarynda bolyp saylaushylarmen kezdesu ótkizgen kezde, audan túrghyndary tarapynan kóterilgen ózekti mәselelerding biri - Semey yadrolyq synaq poligonyndaghy úzaq uaqyt yadrolyq synaqtar jýrgizuding saldarynan zardap shekken azamattardy әleumettik qorghaudy jetildiru maqsatynda «Semey yadrolyq synaq poligonyndaghy yadrolyq synaqtardyng saldarynan zardap shekken azamattardy әleumettik qorghau turaly» Qazaqstan Respublikasynyng 1992 jylghy 18 jeltoqsandaghy Zanyna ózgerister engizu mәselesi.

Ekologiyalyq jәrdemaqy tóleu mәselelerin qarastyrudy súraymyn

«2009 jylghy 24-26 qarashada Shyghys Qazaqstan oblysy Abay audanynyng barlyq 9 auyldyq okruginde, sonyng ishinde Qúndyzdy, Kókbay, Kengirbay bi, Toqtamys, Sarjal, Medeu, Qasqabúlaq, Arhat, Qarauyl auyldarynda bolyp saylaushylarmen kezdesu ótkizgen kezde, audan túrghyndary tarapynan kóterilgen ózekti mәselelerding biri - Semey yadrolyq synaq poligonyndaghy úzaq uaqyt yadrolyq synaqtar jýrgizuding saldarynan zardap shekken azamattardy әleumettik qorghaudy jetildiru maqsatynda «Semey yadrolyq synaq poligonyndaghy yadrolyq synaqtardyng saldarynan zardap shekken azamattardy әleumettik qorghau turaly» Qazaqstan Respublikasynyng 1992 jylghy 18 jeltoqsandaghy Zanyna ózgerister engizu mәselesi.

Hat iyeleri: «...auyl túrghyndarynyng poligon zardaptaryn joi jónindegi ótinish-tilekteri qogham kónil audaratynday jaghdaygha jetti dep oilaymyz. ...1992 jylghy 18 jeltoqsandaghy «Semey yadrolyq synaq poligonynan zardap shekken azamattardy qorghau» zany poligon túrghyndaryna kóptegen jaqsylyqtar әkeldi... osy zang poligon túrghyndaryn týgeldey qorghap otyrghan joq. ...zang boyynsha 1949 jyldyng 29 tamyzynan 1963 jyldyng 5 shildesi aralyghynda 10 jyl túrghan azamattar erler 50 jastan, әielder 45 jastan zeynetkerlik tólem alugha qúqyly degen bap bar. Osy baptyng negizinde qazir 1949-1953 jyldyng 5 shildesine deyin 5-aq jyl ishinde tughan azamattar zeynetkerlik tólem alyp otyr jәne osy azamattardyng kóbi qazir qaytys bolyp ta ketti. Al, 1953 jyldyng 6 shildesinen bastap poligon jabylghangha deyin osynda tuyp túrghan azamattar nege ekologiyalyq ziyansyz aimaqtardyng zeynetkerlik jas mólsherimen tenestirilgen: erler - 63, әielder - 58. Osy jaghday dúrys pa?

Qazirgi kezdegi bizding poligonnan zapa shegushi retinde talaptarymyzdy aitsaq, 1992 jylghy zandy qayta qarap, tolyqtyrular engizilse:

1. Tótenshe radiasiyalyq aimaqqa erekshe status berilip, qamqorlyqqa alynsa.

2. Sol berilgen status negizinde poligon túrghyndarynyng densaulyq saqtau júmystary jaqsartylsa, olar jatyp emdeletin emhana salynsa.

3. Pensiya jasyna ózgerister engizilse eken dep súraymyz. Qazirgi poligon aimaghynda túrghangha baylanysty pensiyagha shygharu jasy bizdi qanaghattandyrmaydy. 40 jyl poligon otynyng astynda túrghan adamdardyng 5-aq jyl ómir sýrgen adamdargha ghana jenildik jasalyp otyr, qalghan adamdardyng zeynetkerlik jasy poligonnyng tótenshe radiasiyalyq qaterli aimaghynda túrsaq ta basqa ekologiyalyq taza aimaqtarmen tenestirilip otyrghanyn dúrys dey almaymyz.», - dep jazghan.

Osyghan baylanysty Sizden Shyghys Qazaqstan oblysy Abay audany túrghyndarynyng ótinishteri boyynsha:

1. Semey yadrolyq synaq poligonyndaghy yadrolyq synaqtardyng saldarynan zardap shekken, tótenshe jәne eng joghary radiasiyalyq qauipti aimaqta túratyn azamattardyng zeynetkerlikke shyghu jasyn tómendetu;

2. «Qazaqstan Respublikasynda zeynetaqymen qamsyzdandyru turaly» Qazaqstan Respublikasynyng 1997 j. 20 mausymdaghy Zanynyng 9-baby 2-tarmaghyndaghy «keminde 10 jyl» degen sózderdi alyp tastau;

3. Tótenshe jәne eng joghary radiasiyalyq qauipti aimaqtarda túryp jatqan jәne  zeynetke shyqqan azamattardyng ýstemeaqy alu qúqyghyn shektemeu, ony tolyq kólemde jýzege asyru mәselesin, yaghny «Semey yadrolyq synaq poligonyndaghy yadrolyq synaqtardyng saldarynan zardap shekken azamattardy әleumettik qorghau turaly» Qazaqstan Respublikasynyng 1992 jylghy 18 jeltoqsandaghy Zanynyng 13-babyndaghy «1998 jylghy 1 qantargha deyin» degen sózderdi alyp tastau;

4. Ekologiyalyq jәrdemaqy tóleu mәselelerin qarastyrudy súraymyn.».

"Abay-aqparat"

0 pikir