ەكولوگيالىق جاردەماقى تولەۋ ماسەلەلەرىن قاراستىرۋدى سۇرايمىن

«2009 جىلعى 24-26 قاراشادا شىعىس قازاقستان وبلىسى اباي اۋدانىنىڭ بارلىق 9 اۋىلدىق وكرۋگىندە، سونىڭ ىشىندە قۇندىزدى، كوكباي، كەڭگىرباي بي، توقتامىس، سارجال، مەدەۋ، قاسقابۇلاق، ارحات، قاراۋىل اۋىلدارىندا بولىپ سايلاۋشىلارمەن كەزدەسۋ وتكىزگەن كەزدە، اۋدان تۇرعىندارى تاراپىنان كوتەرىلگەن وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى - سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنداعى ۇزاق ۋاقىت يادرولىق سىناقتار جۇرگىزۋدىڭ سالدارىنان زارداپ شەككەن ازاماتتاردى الەۋمەتتiك قورعاۋدى جەتىلدىرۋ ماقساتىندا «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنداعى يادرولىق سىناقتاردىڭ سالدارىنان زارداپ شەككەن ازاماتتاردى الەۋمەتتىك قورعاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1992 جىلعى 18 جەلتوقسانداعى زاڭىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ ماسەلەسى.

ەكولوگيالىق جاردەماقى تولەۋ ماسەلەلەرىن قاراستىرۋدى سۇرايمىن

«2009 جىلعى 24-26 قاراشادا شىعىس قازاقستان وبلىسى اباي اۋدانىنىڭ بارلىق 9 اۋىلدىق وكرۋگىندە، سونىڭ ىشىندە قۇندىزدى، كوكباي، كەڭگىرباي بي، توقتامىس، سارجال، مەدەۋ، قاسقابۇلاق، ارحات، قاراۋىل اۋىلدارىندا بولىپ سايلاۋشىلارمەن كەزدەسۋ وتكىزگەن كەزدە، اۋدان تۇرعىندارى تاراپىنان كوتەرىلگەن وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى - سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنداعى ۇزاق ۋاقىت يادرولىق سىناقتار جۇرگىزۋدىڭ سالدارىنان زارداپ شەككەن ازاماتتاردى الەۋمەتتiك قورعاۋدى جەتىلدىرۋ ماقساتىندا «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنداعى يادرولىق سىناقتاردىڭ سالدارىنان زارداپ شەككەن ازاماتتاردى الەۋمەتتىك قورعاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1992 جىلعى 18 جەلتوقسانداعى زاڭىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ ماسەلەسى.

حات يەلەرى: «...اۋىل تۇرعىندارىنىڭ پوليگون زارداپتارىن جويۋ جونىندەگى ءوتىنىش-تىلەكتەرى قوعام كوڭىل اۋداراتىنداي جاعدايعا جەتتى دەپ ويلايمىز. ...1992 جىلعى 18 جەلتوقسانداعى «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنان زارداپ شەككەن ازاماتتاردى قورعاۋ» زاڭى پوليگون تۇرعىندارىنا كوپتەگەن جاقسىلىقتار اكەلدى... وسى زاڭ پوليگون تۇرعىندارىن تۇگەلدەي قورعاپ وتىرعان جوق. ...زاڭ بويىنشا 1949 جىلدىڭ 29 تامىزىنان 1963 جىلدىڭ 5 شىلدەسى ارالىعىندا 10 جىل تۇرعان ازاماتتار ەرلەر 50 جاستان، ايەلدەر 45 جاستان زەينەتكەرلىك تولەم الۋعا قۇقىلى دەگەن باپ بار. وسى باپتىڭ نەگىزىندە قازىر 1949-1953 جىلدىڭ 5 شىلدەسىنە دەيىن 5-اق جىل ىشىندە تۋعان ازاماتتار زەينەتكەرلىك تولەم الىپ وتىر جانە وسى ازاماتتاردىڭ كوبى قازىر قايتىس بولىپ تا كەتتى. ال، 1953 جىلدىڭ 6 شىلدەسىنەن باستاپ پوليگون جابىلعانعا دەيىن وسىندا تۋىپ تۇرعان ازاماتتار نەگە ەكولوگيالىق زيانسىز ايماقتاردىڭ زەينەتكەرلىك جاس مولشەرىمەن تەڭەستىرىلگەن: ەرلەر - 63, ايەلدەر - 58. وسى جاعداي دۇرىس پا؟

قازىرگى كەزدەگى ءبىزدىڭ پوليگوننان زاپا شەگۋشى رەتىندە تالاپتارىمىزدى ايتساق، 1992 جىلعى زاڭدى قايتا قاراپ، تولىقتىرۋلار ەنگىزىلسە:

1. توتەنشە رادياتسيالىق ايماققا ەرەكشە ستاتۋس بەرىلىپ، قامقورلىققا الىنسا.

2. سول بەرىلگەن ستاتۋس نەگىزىندە پوليگون تۇرعىندارىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇمىستارى جاقسارتىلسا، ولار جاتىپ ەمدەلەتىن ەمحانا سالىنسا.

3. پەنسيا جاسىنا وزگەرىستەر ەنگىزىلسە ەكەن دەپ سۇرايمىز. قازىرگى پوليگون ايماعىندا تۇرعانعا بايلانىستى پەنسياعا شىعارۋ جاسى ءبىزدى قاناعاتتاندىرمايدى. 40 جىل پوليگون وتىنىڭ استىندا تۇرعان ادامداردىڭ 5-اق جىل ءومىر سۇرگەن ادامدارعا عانا جەڭىلدىك جاسالىپ وتىر، قالعان ادامداردىڭ زەينەتكەرلىك جاسى پوليگوننىڭ توتەنشە رادياتسيالىق قاتەرلى ايماعىندا تۇرساق تا باسقا ەكولوگيالىق تازا ايماقتارمەن تەڭەستىرىلىپ وتىرعانىن دۇرىس دەي المايمىز.»، - دەپ جازعان.

وسىعان بايلانىستى سىزدەن شىعىس قازاقستان وبلىسى اباي اۋدانى تۇرعىندارىنىڭ وتىنىشتەرى بويىنشا:

1. سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنداعى يادرولىق سىناقتاردىڭ سالدارىنان زارداپ شەككەن، توتەنشە جانە ەڭ جوعارى رادياتسيالىق قاۋىپتى ايماقتا تۇراتىن ازاماتتاردىڭ زەينەتكەرلىككە شىعۋ جاسىن تومەندەتۋ;

2. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1997 ج. 20 ماۋسىمداعى زاڭىنىڭ 9-بابى 2-تارماعىنداعى «كەمiندە 10 جىل» دەگەن سوزدەردى الىپ تاستاۋ;

3. توتەنشە جانە ەڭ جوعارى رادياتسيالىق قاۋىپتى ايماقتاردا تۇرىپ جاتقان جانە  زەينەتكە شىققان ازاماتتاردىڭ ۇستەمەاقى الۋ قۇقىعىن شەكتەمەۋ، ونى تولىق كولەمدە جۇزەگە اسىرۋ ماسەلەسىن، ياعني «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنداعى يادرولىق سىناقتاردىڭ سالدارىنان زارداپ شەككەن ازاماتتاردى الەۋمەتتىك قورعاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1992 جىلعى 18 جەلتوقسانداعى زاڭىنىڭ 13-بابىنداعى «1998 جىلعى 1 قاڭتارعا دەيiن» دەگەن سوزدەردى الىپ تاستاۋ;

4. ەكولوگيالىق جاردەماقى تولەۋ ماسەلەلەرىن قاراستىرۋدى سۇرايمىن.».

"اباي-اقپارات"