«Eng qiyny - bizde qúndylyqtar turaly úghymdarymyzdyng meylinshe shatasuy bolyp túr. Otanshyldyq degende ózimiz onsha elige qoymaymyz. «Qazaqstandyq otanshyldyq» degende basqalardy selt etkize almaymyz. Kóp sebepterding biri әri biregeyi – biz satqyndardy satqyn dep bilmeymiz. Bizde «Otan satqyny» degen atymen joq. Aynalang antalaghan jau, sóite túra, bir satqyn shyqpaghan netken tap-taza patriottar eli búl ózi?

Eger satqyndar satqyndyghynyng jazasyn almasa, әshkerlenbese, olargha halyqtyng óshpendiligi oyanbasa, otanshyldyqtyng qadir-qasiyetin qalay baghalap, nemen salystyryp týsine alady?»

Marqúm Aytan Nýsipqan aghamyz kózi tirisinde osylay dep egilip jazypty. IYә, bizde «Otan qorghaushylar» kýni bar, «Úly Otan soghysy» deytin úghym bar, «Núr Otan» degen partiya bar, «Jas Otan» degen onyng qanaty bar, «Otan» ordeni bar... Tek «Otan satqyny» joq. Bolmaghany da jaqsy. Degenmen myna mәselelerge eriksiz nazar audarasyn.

1)    Tәuelsiz Qazaqstanda nan jep jatqanyna 20 jyldan assada, ýlkenderding eshqaysysyna memleketti tildi bilu mindet emes.

Biraq 6 jastaghy qazaq balasy mektep tabaldyryghyn attay sala, tipti balabaqshadan orys tilin ýirenuge mәjbýr.

2)    Marchenko jaryqtyq qazaqtyng býkil qazynasyn qolyna ústap otyryp, «Qazaq tilin ýirenbeymin, keregi joq» dep shamyrqanghan bolatyn. Qazaq tilin biludi Preziydentting ózinen talap etetin bizding zang bankirge kelgende jaq ashpaghan.

Al Kerekude túratyn Ruza Beysenbaytegi avtobusta, dýkende, bankte memlekettik tildi talap etkeni ýshin Sottan kóz ashpay jýr.

3)    Aqyly tolysqan, kópti kórgen qaraghandylyq shal-kempir jiylyp, «de-fakto Sovet Odaghy joq, de-ire ol әli ómir sýrip keledi» dep dauryqty. Olargha bir pogondynyng baryp, basu aitqanyn estigen joqpyz.

Sol uaqytqa shamalas Astanada túratyn qalyng bala-shagha qol ústasqan kýiinde qolynda biyligi bar agha-әpekelerine baryp, baspanalarynyng ózderine qaluyn súraghysy keldi. Olardy dittegen jerine jetpesten «Erekshe әskerlerimiz» tarpa bas saldy. Jylatty, eniretti, qol-ayaghyn qayyryp, mashinagha tyqty.

4)    Tarazda túratyn Taychiybekov degen bireu «qazaqtyng 80 payyzy Reseyge qosyludy qalaydy, biz Reseyding guberniyasy boluymyz kerek» dep memleket qúrushy últtyng atynan sóilep, el tәuelsizdigine syzat týsiretin qanqularyn barlyq jerde, belgili aqparat qúraldarynda aityp jýr. Bizding qúzyrly oryndar bolsa tis jarghan joq.

Al elimizge tanymal jurnalist, ózin ózi aqtaytyn túnghysh qazaq baspasózin jasaghan «Júldyzdar otbasy» jurnalynyng redaktory Jarylqap Qalybay: «Tarihta Gitler degen fashist bolghan. Ony býgingi úrpaq bilui kerek. HH ghasyr qasiretin qaytalaugha tiyisti emespiz» dep taygha tanba basqanday jazyp edi. Qazaq biyligi tayly-túyaghy qalmay, Jarylqapty «kórge tyghugha» kirisip ketti.

5)    Sóitip, Jirnovskiy men Liomnovqa «ne ottap otyrsyn?!» dep bir auyz sóz aitpaghan, «Anyz adam» jurnaly «Staliyn» men «Goloshekindi» jazghanda, «Qazaqty qynaday qyryp, qanyn suday ishken jauyzdardy nege jazdyn?!» dep til qatpaghan, Taychiybekov deytin «el búzardyn» esin jighyza almaghan,  «Aughan soghysynyng ardagerleri» panfilovshylar parkine jinaldy. Áskeriyler Sovet odaghynyng kiyimin kiyip, alghashqy sanyn «Elbasy – Núrsúltan Nazarbaevtan» bastaghan «Anyz adam» jurnalyn mylqtyq dýmine orap, qylyshtyng jýzine salyp, otqa jaqty. Bir saqshy baryp, «qoy» degen joq.

Al «Proton» zymyrany toqtatylsyn, «Geptilige qarsymyz» dep qalyng qazaqtyng janayqayyn jetkizgen Múhtar Tayjan bastaghan az sandy azamattar týrmening esigin «tozdyryp», sottyng «ayyppúlyn» tóleumen keledi.

Sonda biz qay «Otanda» ómir sýrip jatyrmyz? Memleketqúrushy últtyng - qazaqtyng mәselesin kótergen adam «jau» bolady da, Tәuelsizdikke «týkirgen» adam – kinәsiz bolatyn búl qanday el?

Siz ne deysiz?  

Eldos Esengeldiyev

Abai.kz