Ótkende bir tilshi mәtinin teksertuge jiberdi. Qúlaghy estimeytin balalargha dybys úlghaytqysh qondyrghysyn ornatypty, sujet sol jayly.

Mәtindi bylay bastaghan: "til mýkistigi men estu qabiletining nasharlyghy - emdelmeytin dert emes". Súrasam ol balalar sudyng syldyryn da, jelding uilin de estimeytin әri sóiley almaytyn jandar eken. Orystar "gluhonemoy" deushi me edi, sol. Men aldym, ol sóilemdi: "Sanyraulyq pen mylqaulyq -emdelmeytin dert emes" dep týzettim. Álgi jurnalist qyryqqa kelip qalghan jigit aghasy edi, menimen kelispedi. Jas balalar ghoy, olay aitugha bolmaydy dedi, men sanyraulyq pen mylqaulyq ol aurudyng aty dedim. Al tili mýkis adam sóiley alatyn adam, tek tili kekesh, tútyghyp qalady dedim. Al estu qabileti nashar degen azdap estiytin adamdargha layyq. Al búlar sanyrau ghoy, mylqau ghoy dedim.

Ol maghan morali oqyghysy keldi. Men endi qazaq atamyz әrbir aurudy bir sózben tanbalaghan ghoy, ony shúbatyp jaydaqtatqannan ne útamyz dep bolmadym. Aqyry mening núsqammen ol dýnie efirge ketti. Keshe de sonday bir jaghday boldy. Almaty oblysynda jetim balalargha arnap túrghyn ýy salynyp, balalar ýiinde tәrbiyelengen jetimderge berilgenin jazghanmyn. Sony osyndaghy bir jigitter "jetimderge arnalghan ýi" degeniniz ne súmdyq, "jastar ýii" dep ataghan dúrys dep pikir jazypty. Opyrmay-au men ol túrghyn ýy kesheni qanday atau alghanyn bilmeydi ekenmin. Bar bilerim jetim balalargha arnap salyndy, solargha berildi. Endi ony jetim balalargha salynghan ýy demegende ne deymin. Jetimderdi, jetim dep tabalap otyrghan eshkim joq. Ádebiyettegi "tabu" men "efemizmnen" azdap habardarmyz. Biraq jetim sózin shygharghan men emes, neshe jylghy tildik súryptaudan ótip bizge jetti emes pe?! Ony býgin qoldanu nege ersi kórinui tiyis. Jetim sózinen qútylu ýshin onda kishigirim leksikologiyalyq tónkeris jasau kerek shyghar. Jetim, sanyrau, mylqau, zaghip degenning barlyghynyng basqasha balamasyn tabayyq onda. Tek ol balamalar sizder aitqanday "ata-ana qamqorlyghynan aiyrylghan, estu mýshesi jetilmegen" degendey ashy ishektey shúbatylmauy kerek. Bir sóz tabynyzda úsynynyz, men qoldaugha dayarmyn. Orysshadan tikeley audaramyz dep keyde alystan oraghytyp ketetinimiz-ay...

Esbolat Aydabosyn

Facebook-tegi paraqshasynan