Kýndelikti ómirimizding ajyramas bir bóligine ainalghan әleumettik jelilerdegi ong jәne teris qúbylystar jóninde avtorlarymyzdyng biri arnayy jazyp edi. Sol orayda, qoghamdyq túlghalardyng da pikirin bilgen edik.

Tómende Ámirjan Qosanov myrzanyng pikirin jariyalap otyrmyz.

Ámirjan Qosanov, sayasatker:

«Zamanyng týlki bolsa, tazy bop shal» deydi atam qazaq. Beynelep aitsaq, qazirgi zaman - qolynda smartfony, ýstelinde noutbugy, sómkesinde plansheti bar... týlki. Sondyqtan tiyisti qúral-jabdyghy joq, bes qaruy say emes tazy ol týlkini eshqashan da shala almaydy.

Áleumettik jeli aldymen adamaralyq baylanystyng jana, zamangha sәikes tehnologiyalargha negizdelgen qúral bop qalyptasty. Ekeuara әngime, jekebastyq taqyryptar, túrmystyq dengeydegi talqylaular degendey. Uaqyt óte, әleumettik jelilerding qoghamdyq mәn-mazmúny men manyzy arta týsti. Sol tendensiyany moyyndaghan biylikting ózi qazir ghalamtordaghy jeke paraqshalardyng ózin «BAQ» dep baghalaugha mәjbýr boldy. Áleumettik jelining ózining ishki klassifikasiyasy bar. Mәselen, reseylik Mayl.ru, V kontakte, Odnoklassniky sekildi resurstary bizding elge erterek kelip, әp-sәtte tórge ozyp ketti. Bir bayqaghanym, olar jastar arasynda erekshe tanymal da súranysqa iye. Biraq ta olar mazmúndyq jaghynan sol bayaghy primitivti dengeyde qalghan siyaqty. Sonymen birge, Kremliding qazirgi anneksiyalyq sayasatynyng salqyny ol resurstarda ap-anyq seziledi. Ol da qalyptasa qoymaghan jastardyng ómirdi tanyp, azamattyq pozisiyasyn qalyptastyruyna teris, «vatalyq» әserin tiygizip jatyr. Al Feysbuk, Tvitter sekildi batystyq resurstar elge keshirek kelse de, tez arada tarap ketti. Reseylik jelilerden olardyng ereksheligi zor: Feysbuk pen Tvitter adamaralyq qatynastarmen qatar qoghamdyq jýkti arqalap keledi. Yaghni, búl ekeuinde elde bolyp jatqan әleumettik-ekonomikalyq, qoghamdyq-sayasi, ruhany mәseleler qyzu talqylanyp jatady. Olar sonysymen qyzyqty әri qúndy! Búl jelilerdin, osyndaghy qoghamdyq pikirding óz liyderleri bar. Keyde olardyng jelidegi dostary men oqyrmandarynyng sany ortanqol bir gazetting taralymynan asyp ketip jatady. Áriyne, olargha jazylghan barsha adam bir adamday posttardy oqidy, qoldaydy degen sóz emes. Biraq statistikanyng aty – statistika... Áleumettik jeli sonymen birge «trolling» sekildi qúbylysty dýniyege keltirdi. Onyng ózi óz aldyna bir әngime. Áleumettik jeliler – orasan zor, búryn-sondy bop kórmegen mýmkinditker ashuymen qatar sol jelilerdi paydalanushygha dәl sonday jauapkershilik jýkteydi. Óitkeni, әleumettik jelide әr avtor ózine redaktor әri senzor. Óz basym sol jelilerde el Konstitusiyasyna, Tәuelsizdigine, jer tútastyghyna qarsy aitylar pikrlerdi zanmen sheketudi qos qolymdy kóterip qoldaymyn. Biraq ol tyiymdar sóz bostandyghyna, elde bolyp jatqan ong jәne teris oqighalargha tәuelsiz, zang ayasynda oy bildiru qúqyn joqqa shygharmauy tiyis!

Abai.kz