«Densaulyq saqtau» últtyq palatasy elimizdegi dәrigerlerding bilimin baghalau júmystaryn negizder boyynsha jýrgizu zandy dep sanaydy. Búl turaly jurnalisterge Palatanyng basqarma tóraghasy, medisina ghylymdarynyng doktory, professor  Qadyr  Omarov mәlimdedi. Onyng aituynsha,     Qa­zaqstanda medisina qyz­metker­le­rinin  mindetti týrde ser­tifiy­kat alu qajettigi «Halyq den­sau­lyghy jәne densaulyq saqtau jýiesi turaly» kodekste belgilengen. Sonymen qatar sala ma­man­darynyng bilimin jәne biligin baghalaudyng tәuelsiz jýiesin qalyptastyru mәselesi 2016-2019 jyldargha arnalghan «Den­saulyq» baghdarlamasynda da qaras­ty­rylghan. 
- Dәriger qauymynyng óz biliktiligin tәuelsiz úiymdarda rastauy býkil әlemde qalyp­tas­qan tәjiriybe. Biraq onyng tәrtibi, tólenetin aqy­sy da, әlbette әr elde ózgeshe. Shetel­derding kóbisinde búl qyz­met týrine liysen­ziya beriledi. Búl ýshin aqyny sol dәri­ger­lerding kәsiby qauym­dastyqtary tóleydi. Esesine, dәriger osynday qauymdastyqqa mýshe boluy mindetti jәne ol ýshin jýieli týrde jarna tólep túrady. Eger maman zan­gha tompaq әreketke barsa, bolmasa óreskel qate jiberse, onda onyng әreketi ýshin sol qauym­dastyq ta jauap beredi әri múnday dәriger klinikalyq tәjiriybemen aina­lysu qúqynan mýlde aiyryluy mýmkin. Jal­py, klinikalyq tәjiriybemen aina­lysu ýshin shetelderde de maman kóptegen dayyndyq satysynan ótip, tәjiriybe jiy­nap, biliktiligin dәleldeui tiyis. Sonda ghana adam emdeu qúqyna qol jetkize alady.  

Sheteldik tәjiriybe turaly aita kele, Qadyr Omarov AQSh-ta búl shamamen 3-4 myng dol­lar, Kanadada birinshi kezeng – 980 – 1470 dollar shamasynda; ekinshi kezeng – 2350 – 3525 dollar shamasynda ekenin jetkizdi.

- Qazaqstanda dәriger sertifika­tyn bes jylda bir janartuy tiyis. Aqysy 3 myng tengege juyq. Shetelde sertifiy­kattau, kategoriya beru degen úghym joq. Onda dәrigerler liysenziya boyynsha júmys isteydi. Biraq kórip otyrghandary­nyzday, liysenziya alu tәrtibi de әldeqayda qatan, oghan ie bolu ýshin tapsyrylatyn emtihan aqysy bizden jýzdegen, myndaghan ese qym­bat. Elimizde biyldan bastap mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyru engizilgennen keyin medisina maman­darynyng júmysyn differensialdy baghalau jýiesi engizilip, birte-birte bizde de liysenziyalau bolatynyna senimdimin. Búl mәsele tiyisti memlekettik baghdarla­malarda da kórinis tapqan. Al әzirge mediy­sinalyq sala qyzmetkerlerin bili­min jýieli jetildiruge, kәsiby biliktiligin arttyrugha yntalandyru ýshin kenestik kezennen qalghan kategoriya úghymy әli saqtalyp keledi. Ony alu-almau mәsele­sin әr dәriger óz erkimen sheshedi,- deydi Densaulyq saqtau últtyq palatasynyng jetekshisi.

Qazirgi tanda Qazaqstanda medisinalyq qyzmetkerlerge ýsh kategoriya taghayyndalady.   Ekinshi, birinshi jәne joghary. Kategoriyagha ótuge mýddeli maman biligin rastau ýshin emtihan tapsyrady. Onyng teoriyalyq bilimi jәne tәjiriybelik daghdylary tekserilip, tiyisti baghasy jazyl­ghan kuәlik beriledi. Osy kuәlik boyynsha ol qosymsha qújattaryn tapsyryp, qúzyr­ly memlekettik organ­nan kategoriyasyn alady. Kategoriya ýshin shamamen 11 myng tengeden 26 myng tengege deyin ay sayynghy jalaqysyna ýsteme tólenedi. Kategoriya alu-almau mәselesin maman óz yqtiyarymen sheshedi.

Densaulyq saqtau últtyq palatasynyng esebine sýiensek, bes jyl ishin­de kategoriya alghan mamandardyng jalaqysyna shamakmen  690 mynnan 1,5 mln ten­gege deyin ýstemaqy qosylady eken.  Al  ba­ghalaushy úiymnyng qyz­metine tólenetin púl 5 jyl ishinde maman­nyng ýstemaqy re­tinde alatyn ta­by­sy­nyng 1,7 payyzyn qúraydy. 

Qazaqstanda medisinalyq mamandar bilimin baghalau byltyrghy jyldan bastap bәsekelik ortagha shygharylghan bolatyn. Ázirge múnday baghalau jýrgizuge niyet bildirgen úiymdardyng arasynda tek bireui ghana tiyisti akkreditasiyadan sәtti ótken. Ol Densaulyq saqtaudy damytu ortalyghy janyndaghy Bilim jәne daghdylardy baghalau ortalyghy. Byltyr baghalau sharasy Álemdik Bank pen Qazaqstan Ýkimetining birlesken jobasy ayasynda qarjylandyryp, tegin jýrgizilgen eken. Al biyldan bastap emtihandardy úiymdastyru shyghyndary ortalyqtyng esebinen jabylatyndyqtan, shara aqyly negizge kóshirilgen.

Densaulyq saqtau palatasynyng ókilderi búl ótemaqynyng úiymdastyru shyghyndarynyng qúnynan aspaytynyn anyqtapty. Qadyr Omarovtyng aituynsha, tiyisti  qújattarda emtihan aqysyn tek qyzmetker emes, júmys berushi nemese basqa da zandy qarajat kózinen tóleuge bolatyny aitylghan. Onyng pikirinshe,  búl mәselege júmys berushilerdi tartu jaghyn qarastyru kerek.

Hadisha Serjanova

Abai.kz