Bayqaysyz ba, basqa elderding bərinde minez bar. Jaghalasyp, jagha jyrtysyp, alysyp-júlysyp jatqan jahan əyteuir. Eshkim eshkimge esesin jibergisi joq. Məsele tipti ese jiberude emes shyghar. Məsele – ərkimning óz aqiqaty, óz pozisiyasy barlyghynda, bizdinshe.

Jəne sonysynda túra biledi. Búl pozisiya dúrys pa nemese búrys pa, manyzdy emes. Bastysy, ol – bar jəne nyq. 
 Solay. Basqa elderding bərinde minez bar. Tek biz ghana tym toleranttymyz nemese tym mədeniyettimiz. Solay kórinuge jəne solay syily bolugha tyrysqymyz keledi. Əlemning aldynda.
Biz Ukrainadaghy nemese Siriyadaghy qantógisting beybit týrde sheshiluin qalaymyz deymiz. Biraq, onyng qalay jəne qanday jolmen sheshilui kerektigin aitpaymyz. Nemese aita almaymyz...
Sebebi, jaltaqpyz. Ukrainadaghy qantógisti jasap otyrghan Resey, onyng ishinde Məskeu, onyng ishinde Kremli ekenin əlem əldeqashan aitqan. Ayyptaghan. Biraq, biz emes. Biz anda da, mynda da joqpyz. «Biz Ukrainadaghy jaghdaydyng beybit sheshiluin qalaymyz». Syrt kózge əyteuir aitylu ýshin aityla salghan dýnie siyaqty. 
Bardy bar, joqty joq dep aita almaytyn memleket qalay syily bolady? 
«Siriyadaghy qantógisting beybit sheshiluin qalaymyz». Syrtqy ister ministrligi osynday mәlimdeme jasaydy. Dúrys. Kim qalamaydy? Əlem əldeqashan aitqan: «Diktator (Bashar Asad) taghynan taymay, Siriyagha tynyshtyq joq».

Əlemning bizden bir ereksheligi Siriyadaghy jaghdaydyng beybit sheshiluin qalap qana otyrghan joq, sonyng jolyn, әdis-amalyn kórsetip otyr. 
Anyghy, əlem əste tolerantty emes. Tózgisi kelmeydi. Tóze almaydy. Kórse aitady. Kóne almaydy. 
Toleranttylyq. Qazaqshasy tózimdilik. Turasyn aitqanda kónbistik. Ýndemestik. Taghy ne? 
Toleranttylyqtyng taghy bir maghynasy minezsizdik siyaqty, bizdinshe. Minezsiz adam ghana emes, minezsiz memleketter de bolady. 
Olar bərine únaugha tyrysady. Eshkimning kóniline kelgisi kelmeydi. Tym sypayy. Tym qonaqjay. Fantaziyalyq, bylay qaraghanda mýldem utopiyalyq iydeyalardy ortagha tastaytyn da solar. Olar əlemdi auyzbirshilikke shaqyrady, shaqyrghysy keledi.
Alayda əlem realizmde ómir sýredi, ómir sýrgen de. Əuel bastan...
Al, toleranttylyq ózektiligi ólgen əldeqashan. Sebebi, tózuge bolmaytyn dýniyeler bar. Ondayda minez kerek,  dýnie býlinip ketse de. Biraq, biz bәribir de bәrine tózip kelemiz...

Duman BYQAY

Abai.kz