Býginnen bastap biz, Abai.kz aqparattyq portalynyng újymy, sheteldik BAQ pen elimizdegi orys baspasózine, sonyng ishinde kz domenindegi orys tildi veb-sayttargha sholu jasap, aptasyna bir ret oqyrman nazaryna úsynyp otyrmaqshymyz. Múndaghy maqsat - myndaghan oqyrmanymyzdy – qandastarymyzdy, jana buyn jas úrpaqty,  auyldaghy qara orman aghayyndy  orys veb-sayttarynyng aqparattarynan qúlaghdar etu, qanday mәsele kóterip jatqanyn bildirip otyru. Onyng ýstine bir elding aqparattyq kenistiginde qatar ómir sýrip jatqanymyzben, orys tildi sayttardyng tútas últ mýddesinen syrt ainalyp túratyny bar. Búny da qazaq oqyrmany bile jýrui kerek. Sonday-aq, búl qazaq oqyrmanyna  qazaq jәne orys tilindegi sayttardy salystyryp otyru ýshin de kerek dep bilemiz.

Sonymen:

RATEL.KZ: AQSh-tyng Qazaqstandaghy elshisi George Krol myrzanyng Óskemendegi jylu elektr stansiyasyna saparynan «Amerikalyqtardyng Qazaqstandaghy qytaylargha kónili tolady» (Amerikansy ostalisi dovoliny kitaysamy v Kazahstane) degen taqyryppen qysqa maqala jazghan. «Elshini biyl paydalanugha berilgeli otyrghan №12 turboagregat qúrylysy júmystarynyng barysymen tanystyrdy. Búl – elding energetika salasyndaghy qúny 12 mlrd tengeni qamtyghan ýlken investisiyalyq joba. Amerikalyqtargha tiyesili Qazaqstannyng strategiyalyq kәsiporynyndaghy turboagregat qúrylysyn qytay medigerleri jýrgizip jatyr. Sondyqtan, stendter men taqtayshalargha qytaydyn iyreogliyfteri jazylghan». Búl jerde material avtory Anton Sergiyenko «iyreogliftar» dep qytay tilin aityp otyr. Al, suretterde ol jazulardyng eki tilde: orys jәne qytay tilinde jazylghan anyq kórinedi. Al, memlekettik til – qazaq tilinde sóz týgili, әrip tappaysyz...

Búdan ózge saytta ótken aptada Mәdeniyet jәne sport ministrining kadrlyq sayasatyn synaghan  «Mәdeniyetti basqaru qanshalyqty qiyn?» degen taqyryppen (Kak slojno rukovoditi kulituroy) bir material jaryq kórgen. Onda «Shamasy, bizding mәdeniyet ministrining kadrlyq sayasaty tyghyryqqa tirelgendey: Jambyl atyndaghy qazaq memlekettik filormaniyasynda taghy da jana basshy» dey kelip, úzaq jyldardan beri qazaq óneri qara shanyraqtarynyng biri – filormaniyany dәstýrli, klassikalyq muzyka ónerpazy emes, estrada әnshisining basqaruyna bergeli otyr» dep jazady. Material «Bir iydeya bar: ónerding qara shanyraghynyng diyrektoryn emes, mәdeniyet ministrin auystyru kerek...» dep ayaqtalady. Mәdeniyet jәne sport ministri tek qana kadrlyq sayasatta ghana emes, ministr bolyp taghayyndalghaly beri synnan kóz ashpay keledi.

INFORMBURO.KZ:  10 mausymda Qaraghandyda etonmәdeny ortalyqtardyng ókilderimen kezdesu barysynda ukrainalyq sayasatker Irina Foriondy «jýrgish әiel» dep ar-namysyna tiyetin sóz aitqan mәjilis deputaty Vladimir Bojkonyng ókinshti keyip tanytqan sózin jariyalaghan. «Irina Foriondy jýrgish dep ataghan Vladimir Bojko: Men qatty ketippin» (Vladimir Bojko, nazvavshiy Irinu Farion shalavoy: "Ya pogoryachilsya"). Onda deputat: «Men sәl qatty aityp jiberdim. Ony moyyndaymyn. Mýmkin, basqa sózben jetkizuim kerek pe edi. Men bәrin aittym» degen eken.

Sonday-aq, sayt Bojkonyng sózine Ukrainanyng Qazaqstandaghy elshiligi ýn qatyp, Irina Forion ana tilining qorghaushysy. Onyng әreketine SSSR KGB jogharghy mektebining әldebir (Bojkony aityp otyr. Red.) búrynghy bitirushisi auyr sóz aitty dep mәlimdegenin de keltirgen.

Atalghan saytta jurnalist, sayahatshy Andrey Mihaylovtyng «Qytay jәne Qazaqstan: Mәngilik irgeles el» (Kazahstan y Kitay: ryadom navek!) degen taqyryptaghy maqalasyn jariyalaghan. Onda avtor «Meninshe, qazaqstandyqtardyng kórshi eldi qauip kóruining týbinde ol eldi bilmeytini, týsinbeytini jatqanday» dep kelip: «Qazaqstannyng mektep baghdarlamasyna qytaytanu arnayy kursyn (tariyh, geografiya, әdebiyet) engizu oryndy bolar edi» dep, qytay mәselesinde óz oiyn aitady.

MATRITCA.KZ:   Qazaqstandaghy altyn kenderining biri qytay kompaniyalary satyp aluy mýmkin ekeni turaly jazdy. «Qazaqstan altyn kenin qytaylar satyp aluy mýmkin be?» (Kazahstanskoe zolotorudnoe mestorojdenie mogut kupiti kitaysy). Maqalada «Qazaqstannyng altyn kenin qytaylar satyp aluy mýmkin» (Kazahstanskoe zolotorudnoe mestorojdenie mogut kupiti kitaysy). Osynday taqyryppen jaryq kórgen materialda «Qazirgi kezde "Kazsinka" kompaniyasynyng enshiles úiymy «Altyntau Kokshetau " júmys istep jatqan altyn kenning negizgi investory shvesariyalyq « Glencore International AG» kompaniyasy. Al, búl kendi qytaydyng memlekettik korporasiyasy Shandong Gold Mining Co jәne qytaydaghy eng iri altyn óndirushi Zhongjin Gold Corp kompaniyasy satyp alugha niyetti» ekeni, atalghan kompaniyalardyng qarjylyq mýmkindikteri, kenning satylu sebepteri aitylady.

Jәne de sayt Astana mektepterining birinde psihikalyq auru adam tarih jәne qoghamdyq tәrtip pәninen sabaq berip kelgeni anyqtalyp, ol adam júmysynan shygharylghanyn jazady. Álgi adam 2014 jyldyng 14 qyrkýieginde mektep diyrektorynyng búiyryghymen júmysqa alynghan eken.

365INFO.KZ: Qazaqstannyng astyq óndiru jәne ony eksporttau mәselesine saraptama jasaghan. «Eng iri astyq óndirushi әri eksporttaushy el  - Qazaqstannyng ishki naryghynda astyq tapshylyghy bar. Yaghni, ministrlik astyq eksportynyng kólemin azaytpaymyz dep otyrsa, otandyq nan ónimderin óndirushiler astyqtan tarshylyq kórip otyr» deydi saraptama avtory. Materialda Reseyde Altay aimaghy mysalgha alynyp, ol jerdegi nan ónimderin óndirushiler 80 payyzdan assa, bizde 36-38 payyzdan aspaghanyn keltiredi. Jәne Qazaqstandaghy nan astyqtyng eng tómengi 4 sortynan jasalatynyn da jazady. Saraptamada Ýkimet astyqty syrtqa sata bergennen góri, ony óndep, sol arqyly júmys oryndaryn ashyp, nan ónimderin satsa, әldeqayda ekonomikagha tiyimdi bolar edi degen oy aitylady.

Sholu jasaghan – Núra Matay

Abai.kz