بۇگىننەن باستاپ ءبىز، Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ۇجىمى، شەتەلدىك باق پەن ەلىمىزدەگى ورىس باسپاسوزىنە، سونىڭ ىشىندە kz دومەنىندەگى ورىس ءتىلدى ۆەب-سايتتارعا شولۋ جاساپ، اپتاسىنا ءبىر رەت وقىرمان نازارىنا ۇسىنىپ وتىرماقشىمىز. مۇنداعى ماقسات - مىڭداعان وقىرمانىمىزدى – قانداستارىمىزدى, جاڭا بۋىن جاس ۇرپاقتى،  اۋىلداعى قارا ورمان اعايىندى  ورىس ۆەب-سايتتارىنىڭ اقپاراتتارىنان قۇلاعدار ەتۋ، قانداي ماسەلە كوتەرىپ جاتقانىن ءبىلدىرىپ وتىرۋ. ونىڭ ۇستىنە ءبىر ەلدىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگىندە قاتار ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىمىزبەن، ورىس ءتىلدى سايتتاردىڭ تۇتاس ۇلت مۇددەسىنەن سىرت اينالىپ تۇراتىنى بار. بۇنى دا قازاق وقىرمانى بىلە ءجۇرۋى كەرەك. سونداي-اق، بۇل قازاق وقىرمانىنا  قازاق جانە ورىس تىلىندەگى سايتتاردى سالىستىرىپ وتىرۋ ءۇشىن دە كەرەك دەپ بىلەمىز.

سونىمەن:

RATEL.KZ: اقش-تىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى George Krol مىرزانىڭ وسكەمەندەگى جىلۋ ەلەكتر ستانتسياسىنا ساپارىنان «امەريكالىقتاردىڭ قازاقستانداعى قىتايلارعا كوڭىلى تولادى» (امەريكانتسى وستاليس دوۆولنى كيتايتسامي ۆ كازاحستانە) دەگەن تاقىرىپپەن قىسقا ماقالا جازعان. «ەلشىنى بيىل پايدالانۋعا بەرىلگەلى وتىرعان №12 تۋربواگرەگات قۇرىلىسى جۇمىستارىنىڭ بارىسىمەن تانىستىردى. بۇل – ەلدىڭ ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى قۇنى 12 ملرد تەڭگەنى قامتىعان ۇلكەن ينۆەستيتسيالىق جوبا. امەريكالىقتارعا تيەسىلى قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق كاسىپورىنىنداعى تۋربواگرەگات قۇرىلىسىن قىتاي مەدىگەرلەرى جۇرگىزىپ جاتىر. سوندىقتان، ستەندتەر مەن تاقتايشالارعا قىتايدىڭ يرەوگليفتەرى جازىلعان». بۇل جەردە ماتەريال اۆتورى انتون سەرگيەنكو «يرەوگليفتار» دەپ قىتاي ءتىلىن ايتىپ وتىر. ال، سۋرەتتەردە ول جازۋلاردىڭ ەكى تىلدە: ورىس جانە قىتاي تىلىندە جازىلعان انىق كورىنەدى. ال، مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق تىلىندە ءسوز تۇگىلى، ءارىپ تاپپايسىز...

بۇدان وزگە سايتتا وتكەن اپتادا مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترىنىڭ كادرلىق ساياساتىن سىناعان  «مادەنيەتتى باسقارۋ قانشالىقتى قيىن؟» دەگەن تاقىرىپپەن (كاك سلوجنو رۋكوۆوديت كۋلتۋروي) ءبىر ماتەريال جارىق كورگەن. وندا «شاماسى، ءبىزدىڭ مادەنيەت ءمينيسترىنىڭ كادرلىق ساياساتى تىعىرىققا تىرەلگەندەي: جامبىل اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك فيلورمانياسىندا تاعى دا جاڭا باسشى» دەي كەلىپ، ۇزاق جىلداردان بەرى قازاق ونەرى قارا شاڭىراقتارىنىڭ ءبىرى – فيلورمانيانى ءداستۇرلى، كلاسسيكالىق مۋزىكا ونەرپازى ەمەس، ەسترادا ءانشىسىنىڭ باسقارۋىنا بەرگەلى وتىر» دەپ جازادى. ماتەريال «ءبىر يدەيا بار: ونەردىڭ قارا شاڭىراعىنىڭ ديرەكتورىن ەمەس، مادەنيەت ءمينيسترىن اۋىستىرۋ كەرەك...» دەپ اياقتالادى. مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى تەك قانا كادرلىق ساياساتتا عانا ەمەس، مينيستر بولىپ تاعايىندالعالى بەرى سىننان كوز اشپاي كەلەدى.

INFORMBURO.KZ:  10 ماۋسىمدا قاراعاندىدا ەتونمادەني ورتالىقتاردىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەسۋ بارىسىندا ۋكراينالىق ساياساتكەر يرينا فوريوندى «جۇرگىش ايەل» دەپ ار-نامىسىنا تيەتىن ءسوز ايتقان ءماجىلىس دەپۋتاتى ۆلاديمير بوجكونىڭ وكىنشتى كەيىپ تانىتقان ءسوزىن جاريالاعان. «يرينا فوريوندى جۇرگىش دەپ اتاعان ۆلاديمير بوجكو: مەن قاتتى كەتىپپىن» (ۆلاديمير بوجكو، نازۆاۆشي يرينۋ فاريون شالاۆوي: "يا پوگورياچيلسيا"). وندا دەپۋتات: «مەن ءسال قاتتى ايتىپ جىبەردىم. ونى مويىندايمىن. مۇمكىن، باسقا سوزبەن جەتكىزۋىم كەرەك پە ەدى. مەن ءبارىن ايتتىم» دەگەن ەكەن.

سونداي-اق، سايت بوجكونىڭ سوزىنە ۋكراينانىڭ قازاقستانداعى ەلشىلىگى ءۇن قاتىپ، يرينا فوريون انا ءتىلىنىڭ قورعاۋشىسى. ونىڭ ارەكەتىنە سسسر كگب جوعارعى مەكتەبىنىڭ الدەبىر (بوجكونى ايتىپ وتىر. رەد.) بۇرىنعى ءبىتىرۋشىسى اۋىر ءسوز ايتتى دەپ مالىمدەگەنىن دە كەلتىرگەن.

اتالعان سايتتا جۋرناليست، ساياحاتشى اندرەي ميحايلوۆتىڭ «قىتاي جانە قازاقستان: ماڭگىلىك ىرگەلەس ەل» (كازاحستان ي كيتاي: ريادوم ناۆەك!) دەگەن تاقىرىپتاعى ماقالاسىن جاريالاعان. وندا اۆتور «مەنىڭشە، قازاقستاندىقتاردىڭ كورشى ەلدى قاۋىپ كورۋىنىڭ تۇبىندە ول ەلدى بىلمەيتىنى، تۇسىنبەيتىنى جاتقانداي» دەپ كەلىپ: «قازاقستاننىڭ مەكتەپ باعدارلاماسىنا قىتايتانۋ ارنايى كۋرسىن (تاريح، گەوگرافيا، ادەبيەت) ەنگىزۋ ورىندى بولار ەدى» دەپ، قىتاي ماسەلەسىندە ءوز ويىن ايتادى.

MATRITCA.KZ:   قازاقستانداعى التىن كەندەرىنىڭ ءبىرى قىتاي كومپانيالارى ساتىپ الۋى مۇمكىن ەكەنى تۋرالى جازدى. «قازاقستان التىن كەنىن قىتايلار ساتىپ الۋى مۇمكىن بە؟» (كازاحستانسكوە زولوتورۋدنوە مەستوروجدەنيە موگۋت كۋپيت كيتايتسى). ماقالادا «قازاقستاننىڭ التىن كەنىن قىتايلار ساتىپ الۋى مۇمكىن» (كازاحستانسكوە زولوتورۋدنوە مەستوروجدەنيە موگۋت كۋپيت كيتايتسى). وسىنداي تاقىرىپپەن جارىق كورگەن ماتەريالدا «قازىرگى كەزدە "كازتسينكا" كومپانياسىنىڭ ەنشىلەس ۇيىمى «Altyntau Kokshetau " جۇمىس ىستەپ جاتقان التىن كەننىڭ نەگىزگى ينۆەستورى شۆەتساريالىق « Glencore International AG» كومپانياسى. ال، بۇل كەندى قىتايدىڭ مەملەكەتتىك كورپوراتسياسى Shandong Gold Mining Cو جانە قىتايداعى ەڭ ءىرى التىن ءوندىرۋشى Zhongjin Gold Corp كومپانياسى ساتىپ الۋعا نيەتتى» ەكەنى، اتالعان كومپانيالاردىڭ قارجىلىق مۇمكىندىكتەرى، كەننىڭ ساتىلۋ سەبەپتەرى ايتىلادى.

جانە دە سايت استانا مەكتەپتەرىنىڭ بىرىندە پسيحيكالىق اۋرۋ ادام تاريح جانە قوعامدىق ءتارتىپ پانىنەن ساباق بەرىپ كەلگەنى انىقتالىپ، ول ادام جۇمىسىنان شىعارىلعانىن جازادى. الگى ادام 2014 جىلدىڭ 14 قىركۇيەگىندە مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ بۇيىرىعىمەن جۇمىسقا الىنعان ەكەن.

365INFO.KZ: قازاقستاننىڭ استىق ءوندىرۋ جانە ونى ەكسپورتتاۋ ماسەلەسىنە ساراپتاما جاساعان. «ەڭ ءىرى استىق ءوندىرۋشى ءارى ەكسپورتتاۋشى ەل  - قازاقستاننىڭ ىشكى نارىعىندا استىق تاپشىلىعى بار. ياعني، مينيسترلىك استىق ەكسپورتىنىڭ كولەمىن ازايتپايمىز دەپ وتىرسا، وتاندىق نان ونىمدەرىن وندىرۋشىلەر استىقتان تارشىلىق كورىپ وتىر» دەيدى ساراپتاما اۆتورى. ماتەريالدا رەسەيدە التاي ايماعى مىسالعا الىنىپ، ول جەردەگى نان ونىمدەرىن وندىرۋشىلەر 80 پايىزدان اسسا، بىزدە 36-38 پايىزدان اسپاعانىن كەلتىرەدى. جانە قازاقستانداعى نان استىقتىڭ ەڭ تومەنگى 4 سورتىنان جاسالاتىنىن دا جازادى. ساراپتامادا ۇكىمەت استىقتى سىرتقا ساتا بەرگەننەن گورى، ونى وڭدەپ، سول ارقىلى جۇمىس ورىندارىن اشىپ، نان ونىمدەرىن ساتسا، الدەقايدا ەكونوميكاعا ءتيىمدى بولار ەدى دەگەن وي ايتىلادى.

شولۋ جاساعان – نۇرا ماتاي

Abai.kz