«NOVOE VREMYa» NEGE MEMLEKETTIK TILDI MÚQATADY?
«Novoe vremya» – Pavlodarda shyghatyn orystildi tәuelsiz basylymdardyng biri, qúryltayshysy Sergey Struk degen iri kәsipker, redaktory Irina Lebedeva degen jurnalist.
Áubastan-aq gazet avtorlarynyng til jәne onomastika sayasattaryna qatysty materialdarynan redaksiyanyng ústanymy aiqyn angharylghan. Mәselen, «O pereiymenovaniyah y «sedalishnom myshleniiy» («NV» №26, 30.06. 2005 j.) atty jariyalanym avtory «Nu neymetsya pereiymenovatelyam! Kak budto svoiyh, mestnyh y prishlyh, nam malo, vot eshe iz Astany skuchaishie damy shlut pisima «s priyvetom» - hochu, mol, chtoby Pavlodar nazyvalsya Kereku! Vot hochet ona, y vse!»... degen syqyldy qiyampúrys, qisyq sózdermen Pavlodar atauyna baylanysty pikir bildirgen azamattardy keketip-múqatyp, mysqyldap, әjualaugha beyim ekenin kórsetti. Redaksiya múnday sayqymazaqtyqpen tynsa bir sәri, oqighanyng mәn-maghynasyn óz qalauyna qaray ózgertip, búra tartatyny taghy bar. Aytalyq, kezinde oblystyng búrynghy әkimi Qanat Bozymbaevqa iri kәsiporyndardyng qoldauymen bir tәuelsiz qazaq gazetin ashu jóninde úsynys jasaghan belgili jurnalist, jazushy Saylau Baybosyndy oblys әkimin oblystyq budjet esebinen kezekti qazaq gazetin ashpaghany ýshin kýstanalaghan qylyp kórsetti!.. Biraq ile S. Baybosynnyng ýzildi-kesildi talap etuimen redaksiya gazetting kelesi sanynda әlgi jazbany teristeytin maqala basugha mәjbýr boldy. Búdan sol jariyalanymnyng avtory, gazetting shtattan tys tilshisi Bulat Sharipov (shyn tegi Kaziyev) sabaq alatyn shyghar dep oilaghanbyz. Joq, olay bolmady.
«Kogo priglashait v sovetnikiy» atty jariyalanymda («NV» № 28 (1092) 28 shilde, 2016 jyl) Pavlodar oblysy tilderdi damytu jónindegi basqarmasynyng bólim basshysy Erjan Tókenovtyng «Til kerueni» jobasy qazaq tilining ayasyn keneytuge serpin berdi» atty maqalasyn («Ana tili» gazeti, 8 shilde, 2016 jyl) óz kózqarasyna sәikes talqylaghan. Mәselen, oblystyng jergilikti atqarushy organdaryndaghy shyghys qújattarynyng memlekettik tildegi ýlesining 99,9 payyzgha jetkenine narazylyghyn bildirip, múnysyn Elbasynyng saualdar qay tilde aitylsa, sol tilde jauap beriluge tiyisti degen sózderimen negizdeuge tyrysypty... Sonday-aq, ótken jyly Qazaqstan Respublikasy Mәdeniyet jәne sport ministrligining tapsyrysy shenberinde «Qazaqstannyng bolashaghy – qazaq tilinde» atty respublikalyq joba boyynsha Pavlodar oblysyna kelip, orystildi auditoriyalarmen kezdesuler ótkizgen belgili sayasatkerler Dos Kóshim men Aydos Sarymnyng sayasy is-әreketterin, azamattyq ústanymyn barynsha qara boyaumen kórsetti. Sóitip, «Y vot takih ludey gosudarstvennye organy priglashait v «sovetnikiy». Y netrudno predstaviti, chto ony mogut nasovetovati. Pechalino...» dep, maqalasyn qorytyndylaghan...
Aytpaqshy, ótken jyly jenisting 70 jyldyghyna oray oblys boyynsha 49 kóshening atauy ózgertilgen edi. Alayda, Erjan Tókenovtyng jariyalanymynda búl kórsetkish Pavlodar qalasy boyynsha delinip, jansaq jazylyp ketken eken. Bulat Sharipov múny da óz paydasyna jarata qoyypty...
Sóz sonynda aitarymyz, «Novoe vremyanyn» búl jolghy búra tarqanyna tózimdilik tanytu jón be, әlde redaksiya men avtorgha jauapkershilik jýkteu kerek pe? Qaysysy dúrys bolar eken?
Arman QANIY,
Pavlodar qalasy
Abai.kz