ÚBT "TEST-ShOU" ATALATYN BOLYPTY...
2050 jyl eken, Ana tilim tiri jýr eken, bir kýni bir bútaqqa ilingen kýii túr eken... Kenet qazaq tili salbyraaap túrdy da, auyr kýrsinip, jerge qúlap týsti, qazaq tilim, Ana tilim qyp-qyzyl bolyp, súlap týsti... Dereu «Jedel jәrdem» kelip alyp ketti, «nosilkany ústa!» degen shala qazaq dәrigerler kenep kótergishimen alyp ketti...
Til reanimasiyada jatty, sol kýni kýn kýrsinip, kýngirttenip batty. Halyq Assambleyasynyn meken–jayyna jinalghan orys tili men ózbek tili tilder aldyna shyghyp: « O, dostas tilder! Qazaq tiline shabuyl toqtar emes, ol óleyin dep jatyr, sonda da joqtar emes! Auruhanada hәl ýstinde jatqan Qazaq tili bauyrymyzgha baryp, kónil aityp shyghayyq! Kónilin kótereyik!» – dedi. Ony qyrghyz, әzirbayjan, ukrayn jәne basqa da etnos tilderi qoshtay ketti.
– Búl kimning tili? – dep súrady bir kezde bauyrmal sheshen tili.
– Qazaq tili deymin, sonyng kýiin oilap, uayym jeymin...
– Jogha, tildin iyesi kim deymin?
– Bir ministrdin...
– Oibay–au, sonda qalay?
– Bilim ministri Últtyq birynghay testileuge dayyndyq súraqtarynan Ana tilin alyp tastapty. Sodan onyng tili ókpelep, qashyp ketken deydi. Onyng ornyna Ayan degen oryssha sóileytin әielding tili men «Jalanash kelinshek» degen úyatsyz filim týsirgen Bermek degen balanyn, bas súqpaytyn jeri joq Qúrtas degen inishektiing tilderi jýr deydi... Endi bolashaq studentter «kónildi» jýredi eken! «Test shou» dep atalatyn kórinedi...
Shynynda, 2050 jyl eken, Ana tilim әli tiri jýr eken... Bilim ministri Býirekten Siraqov tanerteng túrsa, auzynda tili joq. «Bir japaraq qaghazgha: «Men sizge qatty ókpeledim. Keshir, endi saghan oralmaymyn!» dep jazyp ketipti. Tili joq, ministr qalay sóiley alsyn? Sharq úryp, tiline izdeu jariyalady. Onyng ýstine preziydent shaqyryp jatyr eken, ólәәә, endi qalay sóilemek? Auzyn basyp otyra bermek pe? Al, reanimasiyadaghy tilingen tilim jylap jatty, ózge dostas tilder «Qazaq tili bauyrym, aldyng ashyq bolsyn!» dep onyng jaghadayyn súrap jatty...
Múhtar Sherim
Abai.kz