26-BAPQA KEZ-KELGEN QAZAQ QARSY
Konstitusiyadaghy menshik qúqyghy jayly 26-bapqa ýkimet úsynghan ózgertuler jobasyna kez-kelgen qazaq azamaty qarsy. Qazaq tughan jerin óz әkesindey, sheshesindey kórgen. Qazaq ýshin jer eshqashan satylmaytyn kiyeli úghym. Qazaq poeziyasynda jer – tughan jer ejelden beri kele jatqan eng bir ayauly, ardaqty taqyryp. Soghan mysal retinde myna bir ólenimdi oqyrman nazaryna úsynudy jón sanadym.
Erenqabyrgha
Shaqyrasyng jýrekti,
Qay tústa edi sorabyn.
IYiskep kókjiyekti,
Ezu tartyp qoyamyn.
Abyrjyghan oy qaghyp,
Shertem deydi ne syryn?
Jýr asha almay sol gharyp,
Jýregimning esigin.
Úly tauym dәm tartyp,
Ketip baram boyyna.
Janylghandy anghartyp,
Týsir mening oiyma.
Ózim qonaq bolghan son,
IYmenermin az iship.
Sheshemdey bol sonda sen,
«Toyyp je, - dep, - tauysyp!»
Azan aityp túrsa shal,
Men búiyghyp erinsem.
Sәride oyat, malgha sal,
Ákemdey bol mening sen!
May aiynda maylyq bop,
Maujyrayyn kókekte.
Sary kýnde qalghyp kep,
Jyghylayyn tósekke.
Adam atsha tisteydi,
Qapy soqsa barmaghyn.
Alay-dýley týsterdi,
Kórsetip jýr armanym.
Túsynan jel keudenin,
Keulegeni sol shyghar:
Key tóbege belbeuin
Úmytady qoyshylar.
Men de úmytyp keteyin,
Ólenimdi tóbege.
Qasyna kel ekeuin:
Jel soq, janbyr sebele!
Ómir jazghan arnauyn,
Boyauym dep jýrippin.
Sol boyaugha barmaghyn,
Malyp alghan jigitpin!
Syndyr, synsyn mýiizim,
Mýiizsiz de kim edim?!
Sal azapqa kýndizim,
Sal azapqa týnegim!
Saghan qidym erkimdi,
Ey, kók dauyl, jalyndym.
Ketir mening keypimdi,
Búzba siqyn tauymnyn!
Ey, jebir qúrt, jalyndym,
Aq ta emes, kók te emes,
Tasyn tespe tauymnyn,
Meni mýji, meni tes.
Jalshymay jalghyz tamshyny,
Menin-aq jón ghoy ishkenim,
Ashtyq, zoryq sar suy
Buynyma týs menin.
Susyn bermey súraghan,
Jetimdey etip qaghyndy.
Qaghyr jyldar quaran,
Shóldetpe mening tauymdy!
Elirem atyng atalsa-aq,
Ayqaylaymyn: ei, ómir!
Jau shapqanday jastyq shaq,
Otqa kýidi nege bir?!
Áuezin tógip әninnin,
Kýiindi shertip taghy da,
Ey, jas taghdyr, jalyndym,
Oralshy mening tauyma!
Esirkeme meni artyq,
Men de kórem kýnimdi.
Keyde alamyn qúlatyp,
Keyde tuym tiguli!
Jabysyp
Shoqy, úshpadan,
Jyl sayyn bórtip shóp ósse.
Úly taudan ústaghan,
Mening qolym emes pe!
Serik Qypshaqbay
Abai.kz