MAMYTBEKOVTING MAQAMY: «AQBAS – ALGhA BAS...»
Batys elderindegi siyaqty emes, qazaq elinde qazaqstandyqtardyng dastarhanyn kóz aldyna etsiz elestetu mýmkin emes. Sodan ba eken, basqa ministrlerge qaraghanda auyl sharuashylyghy ministrin qazaqstandyqtar kóbirek mazalaydy. Qazaqstandyqtar bolghanda da... kóbirek mazalaytyndar kóbinese búqaralyq aqparat qúraldarynyng ókilderi. Obaly ne kerek, bizdegi búl salanyng ministri Asyljan MAMYTBEKOV myrza eki kýnning birinde halyq kýnkili men jurnalister jebesine jii ilinip-aq jatady. Moyyndauymyz kerek, әl-әzir «shelektep qúighan janbyr» arasynan qúp-qúrghaq bolyp... aman-esen ótip kele jatqan ministrlerimizding biregeyi de osy kisi. Al endi býgingi әngime «әlqissasy» bylay:
Bizding elimizde ne kóp – qoghamdyq úiymdar men qauymdastyqtar kóp. Kóp bolghany dúrys, әriyne. Osynday «kópterdin» qataryna songhy jyldary PALATA degender de «bir býiirlep» kep qosyldy. Atauy әidik, al atqaratyn tirligi kóbinese kópshilikke beymaghúlym. Osynday palatalardyng biri – qazaqtyng Aqbas túqymdy iri qarasynyng Respublikalyq palatasy dep atalady. Kýlseniz de, kýlmeseniz de, óziniz bilesiz, qúrmetti oqyrman, biraq shyndyqtyng aty – shyndyq. Keshe ghana osynau palata mýshelerining jalpy jinalysy bolyp ótti. Jinalystyng ózi mal jaryqtyqqa qatysty bolghan song búl jinalysqa, әlbette, elimizding auyl sharuashylyghy ministri Asyljan Mamytbekov te qatysty. Jәy ghana qatysqan joq, «...qaydan shyqqanyn bilmeymin, bizding ishki rynogymyzdy import etter jaulap alypty degen әngimeler aitylyp jatyr, - dep naq-naq mәlimdeme jasady, - ashyghyn aitu kerek, bizde alys-jaqyn shet elderden tasymaldanyp jatqan mal eti joq, múny dúrys týsininizder. Biraq ras, importtalghan azyn-aulaq etter bar, alayda búlar et kýiinde satylmaydy, búlar – әrtýrli konserviler men shújyqtar jasaugha arnalghan. Al shújyq degenimiz et emes qoy...»
Al kerek bolsa! Auyl sharuashylyghy ministri Asyljan Mamytbekov osylaysha jap-jana janalyq ashty. Shújyq degenimiz et emes eken. Shújyq etten jasalmaydy eken. Al ol sonda neden jasalady? Múny biz bile almadyq - múny basqosugha qatysyp otyrghan mal salasynyng mamandary da bile almady. Ministrding aituyna qaraghanda, sonday-aq, bizding elimizde et degeniniz shamadan tys kóbeyip ketken kórinedi, sondyqtan da «artyq etterimizdi» eksporttap jatqan kórinemiz. Mәselen, bizding bir kompaniyamyz (kompaniya atauyn ministr ashyp aitpady) mәskeulik bir kәsiporynmen kelisim-shart jasasypty – jaqynda ghana. Sol kelisim-shart boyynsha osynau kompaniya ay sayyn túp-tura bir myng tonna etti eksportqa shygharyp jatqan kórinedi. «Búl degeniniz – bir jylda on eki myng tonna et degen sóz, - dedi ministr, - osydan ýsh jyl búrynghy 130 myng bas shamasyndaghy iri qara malymyz býgingi kýni 217 myng basqa jetti...»
Oypyrmay, ә! Eki jyldyng ishinde eki esege deyin ósip ketken bizdegi mal basy osynshama kóp bolsa, onda nege «konserviler men sosiskalardy» (ministrding óz sózi) importtalghan etterden jasap, tútynushylarymyzdy «jarylqap» jýrmiz? Mәselening osy jeri onsha-múnsha migha qona qoymaydy. Migha qona qoymaytyn múnday mәselelerdi... ministr myrza da tarqatyp aityp bere almady.
Áytse de, osynau basqosudaghy bizding jәne bir tang qalghanymyz – Palata jinalysy... qazekenning iri qara malyna arnalyp shygharylghan «AQBAS – ALGhA BAS!» dep atalatyn jap-jana әnmen ayaqtaldy. Basqosudyng bir útqan jeri de osy boldy. Bizding oiymyzsha.
Marat MADALIMOV.
Abai.kz