Kópshilik qauym búl әnshining oryndau sheberligine qarap, «Uitny Hiuston» dese, endi biri qazaqtyng «Selin Diony» dep bagha beredi. Aqylyna kórki say, birbetkey әri er minezdi. Ol – halyqtyng ystyq yqylasyna bólenip jýrgen «Serper» syilyghynyng iyegeri Aqbota KERIMBEKOVA.

–Aqbota hanym, siz kez kelgen jurnalisterge súhbat beruge kelisim bere bermeydi ekensiz...

– Men negizi kesirli adam emespin. Biraq ómirde kónil-kýimen jýretin kezderim kóp bolady. Sol sebepten bolar, sol kónil qúrghyrgha baylanysty súhbattasudyng sәti týspeytin kezde jurnalister ózderinshe ton piship, әrtýrli pikir aityp jatady. Keyde kónil-kýiim bolyp túrsa, qolgha alghan tirlikti sonyna deyin dóngeletip tastaytyn sәtter bolady. Alayda pendemiz ghoy: otbasynda ózing – әiel, ózing – erkek bolghan son, qol tiymeytin jaghdaylar da kóp. Biraq eshkimge kesirligim joq, mýmkindiginshe súhbat beruge dayynmyn.

– Internet jelisinde sizdi «Qazaqtyng Selin Diony» degen pikirdi oqyghan edim. Bizde bireuding talantyn ózge bireumen salystyryp jatady ghoy. Siz osynday salystyrugha qalay qaraysyz?

– Árkim әrtýrli aitady: bireu Hiuston dese, endi biri Selin Diongha úqsatady. Biraq dәl solargha elikteu mýmkin emes: әrkimning óz baghyty, óz dauysy bar. Búl endi halyqtyng pikiri ghoy. Áriyne, ózim «Aqbota» bolyp qalugha tyrysamyn. Salystyru dúrys-aq: kez kelgen әnshi ónerge kelmey túryp, kishkentay kezinde aldynghy buyndaghy agha-әpkelerimizding keremet dauys iyirimderin, ólenderin tyndap, eliktep óskenimiz ras. Ózim bala kýnimnen Núrlan Ónerbaev pen Gýlmira Aqýrpekova siyaqty gitaramen sahnagha shyghyp әn aitudy armandaytynmyn. Osy agha-әpkelerim siyaqty gitaramen әn aitsam degen asqaq armanym oryndalyp, alghash sahnada gitaramen әn shyrqaghanmyn. Jaqsy adamdargha qarap boy týzep, ózindi ómirge de, ónerge de baulyghanyng jaqsy. Biraq bireuge qatty beyimdelu qajet emes, әr adamnyng óz qalyby bolghany dúrys.

– Reseydegi әnshiler óz repertuaryndaghy әnderdi kóp rette óz taghdyrymen baylanystyryp oryndaydy... Siz oryndaytyn әnderiniz jýrekke jaqyn, olarda qayghy men múng basym ghoy... Soghan qarap, Aqbota taghdyrly әnshi dep aitugha bola ma?

– IYә, әr әnshining ózining jýregine jaqyn baghyty bolady. Mening ishki jan-dýniyem lirikagha beyim. Sondyqtan meni әriptesterim liriyk, romantik әnshi deytini bar. Kóptegen sazgerler dauys ereksheligime qarap, múnly әnder úsynyp jatady. Biraq óz ómirimdi azapqa toly, qiyn taghdyrlymyn dep aitpaymyn. Alladan qorqamyn! Áke-sheshem tәrbie berip, joqshylyqty sezinip kórgen joqpyz. Qúday saqtasyn, auyrtpashylyq kórip, qinalmasam da, jýrekti auyrtatyn jaghdaylar kóp boldy. Nesine jasyrayyn, jýregim kóp jaralandy, kóp aldandym, әli de aldanyp kele jatyrmyn. Key әnderdi ómirime sәikestendirip jazdyrghanym da ras. Bәlkim, men oryndaghan әnder halyqtyng kónilinen shyqsa, tyndarmanym jylylyqqa jýregin jylytar dep oilaymyn. Óner adamynyng mindeti – kópshilikke oy tastau, quantu, talpyndyru.

– «Býgingi shou-bizneske mýlde kónilim tolmaydy. Qarnyndy ashytatyn dýniyeler óte kóp. Qolyma biylik tiyse, ónerdi darynsyzdardan tazartamyn» dep aitqanynyz bar. Birinshi kezekte tazartatyn darynsyzdardy atay alasyz ba?

– IYә, kónilim mýldem tolmaytyn darynsyzdargha nalitynym – shyndyq. Qazir olardyng atyn atap, týsin týstemey-aq qoyayyn. Tipti bala-shaghamyzgha deyin biledi: kimning ónerli ya kimning qarajayau ekenin. Songhy kezde qoldy bir siltep, sahnadan, ónerden ketip kalghym keledi. Býgingi kýni aitylatyn әnderding sapasy, maghynasy, mazmúny tym jenil. Álde halyqtyng talgham dengeyi tómen týsip ketti me dep oilaysyn. Degenmen, әrkimning óz pikiri, óz kózqarasy bar: onymen de sanasqyng keledi. Biraq, shyny kerek, ónerding qadiri ketti: qarap otyrsanyz, erikkenning bәri әnshi.

– Ónerdi qor qylyp jýrgender – әnshiler siyaqty aqshany qyryp tabamyz deytinder shyghar...

– Dәp solay bolsa, olar qatty qatelesedi. Búl mýlde qate úghym. Estradada jýrgen әnshilerding 80 payyzy darynsyzdar dep tolyqtay aita alamyn. Búl – mening jeke pikirim. Jalpy, óner – taza dýniye, kirshiksizdikti qajet etedi. Sondyqtan, adamgha Alla bergen talantpen shyqpaghan son, basqanyng bәri bos әureshilik.

Bizde óner salasyn zertteytin, BAQ arqyly oiyn aityp otyratyn synshy joq. Shyndyqty betke aitatyn sarapshy joq: tek kimning paydasy bar, kimning qolynan ne keledi – sonyng artynan jýrip, paydasyn kórip, sol adamgha jaghynyp qalsa – boldy. Ónerding boyyndaghy tektilik joghalyp, bólshektenip, úsaqtalyp barady. Búl da bir uaqytsha nәrse shyghar. Biraq shynayy óner, saf altyn bәribir daralanyp túrady. Talghampaz kórermen shynayy әnshisin tandap, óz kókeyinde iriktep alady.

– Qanday avtorlardyng әnin quana qabyldar ediniz jәne ne sebepti?

– Men avtorlardyng jaqsy әnderin tandaymyn. Kóbine Arman Dýisenov, Bauyrjan Óskenbek, Indira Elubaeva, Aygýl Bajanova jәne endi tanylyp kele jatqan jas sazger Ghazizhan Shekerbekovting biraz әnderin oryndap jýrmin. Biraq jan-jaqtan basqa da kóp úsynystar týsip jatyr. Basqa dýniyege talghamym kem bolsa da, әnge degen talabym óte joghary. Óitkeni әnshining mindeti – sapaly әndi oryndau. Qalghany – ekinshi orynda. Alayda aityp jatqan әnin ózge týgil, ózi de týsinbeytin әnshisymaqtar kóp.

– Óner adamdarynyng birazy sahnadan tys ómirde nege ózgeshe bolyp kórinedi? Mәselen, ózimizding Maqpal apamyz Jýnisova siyaqty tabighy bolmysty sahnada da saqtay bilu qanshalyqty qiyn?

– Árkimning sanasy әrtýrli. Sol sekildi әr әnshining týsinik-týisigi de әr aluan. Biz, qazaq, otyryp alyp, bireuding sәl kemshiligin kórsek, tiksinip qalatyn jaman qasiyetimiz bar. Aldymen adam óz boyynyng minin, bolmysyn týzetsin dep esepteymin. Al Maqpal әpkemizge keler bolsaq, ol men ýshin bagha jetpes dara túlgha, elding tarihynda qalatyn әnshilerimizding biri. Ómiri bolsyn, óneri bolsyn – aldynda basymdy iyemin, Maqpaldyng tabighilyghyna bәri jarasady. Tipti oqta-tektegi «tentek» minezi de – onyng tabighy túrpaty. Áleumettik jelilerde jýrgen Maqpal apam turaly sózding bәri onyng talanty aldynda týkke túrmaytyn byljyraq.

– Key súhbattarynyzda sayasatqa aralaspaytynynyzdy aityp qaldynyz... Biraq sol sayasat sizding tyndarmandarynyzdy ekonomikalyq túrghyda taqyrgha otyrghyzyp ketkeni sizge әser etpey me?

– Shyny kerek, mening sayasattan habarym joq. Habardar bolghym kelmeydi. Sebebi bizding elde jazylghan zang bar bolsa da, oghan baghyna qoyghan eshkim joq. Osydan 5–6 jyl búryn ónerdi tazalayyq dep, basymyzdy qosyp, mәsele kótergenimizde, eki ortada shybyn óledi demekshi, ónerden shettelip qalghan bolatynmyn. Qansha jýgirip, qanshama tyryssaq ta, sol kezderi kelisim bergen әriptesterim jan-jaqqa tarap ketkende, jaghamdy ústaghanmyn. Óner adamdarynyng basyn qosyp, kelisimge kelu degen óte qiyn. Ázirge qol siltep qoydym: tu syrtymda tirep qoyghan eshkimim joq, jalghyz ózim ne istey alamyn?

Jastargha syn aitsan, taghy da bәlege qalasyn. Aqyrynda jek kórinishti bolyp, jeksúryn atanasyn. Býginde aqyl túrmaq, biruge jaqsylyq jasasang da, bәlege qalasyn. Qorqatynym – balalarymnyn, óskeleng úrpaqtyng taghdyry qalay bolmaq? Adamnan meyirim ydyrap, bәri «robotqa» ainalyp ketkendey: iman joq, ótirik kýle qarap, syrtynnan ghaybattaydy. Ayta bersen, sayasatqa tireletin múnday sóz kóp qoy...

– Biylghy jyldan bastap әnshiler óz óneri ýshin salyq tóleytini sizdi qanshalyqty mazalap jýr?

– Endi ne isteymiz? Aytqan eken – aqyry salyq tóleuge tura keledi. Ýkimetting jaghdayy qiyn eken... Aytyp otyrmyn ghoy, telearna bolsyn, jurnalister bolsyn – bәri bizge qarap otyr. Ánshiler bolmasa, bәri taqyr kedey bolatyn týri bar... Endi, mine, ýkimetting jaghdayyn oilayyq dep, salyq tóleudi bastaymyz...

– Sizding suret salatyn qyrynyzdy, biliyardty myqty oinaytynynyzdy kópshilik qauym bile bermeydi eken....

– Onyng bәri balalyqpen, jastyqpen keyin qaldy... Qazirgi bar uayymym – ýsh úlyma dúrys tәrbie berip, aman-esen ósirip, óz úyalaryna qondyru.

– Siz bir súhbatynyzda әnshi bolmasam, kóp balaly ana, ya әskery adam bolamyn degen ekensiz. «Oryndalmay» qalghan osy eki tandauynyzdy taldap berinizshi?!

– Shyndyghy sol – jarym jaqsy bolsa, nege kóp balaly ana bolmasqa?... Áskery adam bolamyn dep armandaghanym da ras. Mendegi «әskery adam» degen úghym – kezindegi milisiya ghoy. Biraq býgingi «polisiya» bolghym kelmeydi...

Búiyrtsa, әli jaspyn, «Aqbotam» dep, mening janymdy týsinetin er-azamat kezdesse, әli de 5–6 bala tabugha mýmkindigim bar... (kýldi). Ras, kóp balaly ana boludy armandaymyn. Kishkene jaghdayymdy rettep alsam, 2–3 balany asyrap alu da oiymda bar. Biraz qiynshylyqty kórip, endi esimdi jinap jatyrmyn. Boyjetken kezimde, bay bolsam, 4–5 qabatty zәulim ýy salyp, balalar asyrap alamyn degen ýlken armanym boldy. Búiyrtsa, oghan da qol jetkizermin.

– Aldaghy uaqytta ótetin preziydenttik saylauda dauys beruge barasyz ba?

– Áriyne, baramyn! Elbasymen birge kókeyimde jýrgen bir-eki azamat bar. Sol azamattar preziydenttik saylaugha týsip jatsa, birine dauysymdy beremin. Elbasymyz da halqyna talay jaqsylyq jasady. Oilaysyng keyde: elbasymyz halyqtyng qamyn oilap, sharshaghan shyghar... Bir patsha bayaghyda aitqan eken: «Bala tәrbiyeleuden, el basqaru qiyn» dep. Baqytty shyghar deymin: az jasqa kelgen joq, eldi kórkeytti, qanshama mýmkindikter jasady. Degenmen, endi el basyna jastau adamnyng keletin kezi boldy... Bir elding basyn biriktirip, el basqaru – onay emes.

– Aqbota hanym, ashyq әngimenizge kóp rahmet! Bala ósirem degen armandarynyz oryndalsyn!

Súhbattasqan – Jansaya ERTAY.

Abai.kz

Derekkóz: «Obshestvennaya pozisiya» gazeti (proekt «DAT» №09 (280) ot 05 marta 2015 g.)

Týpnúsqadaghy taqyryp:Aqbota KERIMBEKOVA: Ónerding boyyndaghy TEKTILIK joghalyp barady.