2016 jyldyng 30 qyrkýiegi kýni Elbasymyz Núrsúltan Nazarbaev jurnalisterge bergen súhbatynda "Óz qaramaghyndaghylargha mәdeniyetti qarym-qatynas jasay almaytyn basshylardy únatpaytynyn aitqan edi.

«Atyng  shyqpasa, jer órte» deydi qazekem. Almaty oblysy Úighyr audanynyng әkimining ataghy songhy eki aida býtin Respublikagha әigilendi. Jaqsylyq jasap, júrt auzyna ilikse, qanekey? Boqauyz tilimen, bylapyt sózimen dýiim júrttyng jaghasyn ústatty. Osylaysha el de, Elbasy da únatpaytyn qylyq kórsetti.

Álqissa, ýstimizdegi jyldyng 18 sәuirinde abai.kz saytynda «auzynan aq it kirip, kók it shyghyp jatqan» audiojazba jariyalandy. Almaty oblysynyng әkimi Amandyq Batalovqa qarata jazylghan maqalada dauys oblystaghy audan әkimderining biri ekendigi aitylghan. Kóp úzamay-aq dauystyng Úighyr audanynyng әkimi Alimjan Tohtasunovqa tiyesili ekendigin kópshilik angharyp ta ýlgerdi. Biraq әldekimderding aralasuy sayttaghy materialdyng úzaq túrmauyna yqpal etti. Dese de ertesi, yaghny 19 sәuir kýni «Qala men dala» gazetining http://www.dalanews.kz saytynda atalmysh audiojazba taghy da jaryq kórdi. Múnda dauys Úighyr audanynyng әkimine tiyesili ekendigi anyq kórsetildi. Artynsha-aq http://qamshy.kz saytynda da «Qyzmetkerin ayausyz boqtaghan adam Úighyr audanynyng әkimi me?» atty taqyrypta syn maqala jarq etti. Múnan song https://kaz.365info.kz sayty da búl dýniyeni kóshirip basty. Osylaysha ainalasy eki kýn ishinde sheneunikting júmys kezinde qaramaghyndaghylardy balaghattap jatqany jazylghan jazba әleumettik jelige tarap, qyzu pikirtalastyng astynda qaldy. Dәl osy uaqytta Úighyr audanynyng әkimi Alimjan Imtahunúly Tohtasunov densaulyghy syr berip, auruhanada jatyr degen aqparat estidik. Biraq 1 mamyr merekesinde audan ortalyghynda ótken is-sharada Alimjan Tohtasunov halyq aldyna shyghyp, el-júrtty qúttyqtap, eshbir ylyng bolmaghanday keyipte jýrdi.

Keyinnen, yaghny 24 mamyr kýni Vremya gazetining sayty biraz uaqyt búryn әleumettik jelilerding «kóshbasshy» maqalasy atanghan Tohtasunov turaly audiojazba qúzyrly oryndardyng tekserisinde rastalyp, әkimning óz erkimen júmystan ketkenin habarlaghan. Dәl osy saryndaghy «Akiym-matershinniyk?!» atty maqala «Jeltaya gazeta» https://taldysary.kz/1057-akim-materschinnik.html saytynda 25 mamyr kýni jaryq kórdi.

Múnan song 27 mamyrda QazAqparat ta «Qyzmetshilerine beyәdep sóilegen Úighyr audanynyng әkimi júmystan ketkeli jatyr» dep jar saldy. Onda  «Qazir Álimjan Tohtasunovtyng aryzy Preziydent әkimshiligining qarauynda jatyr. Búl jóninde  Almaty oblysy boyynsha Memlekettik qyzmet isteri jәne sybaylas jemqorlyqqa qarsy is-qimyl departamentining ókilderi mәlim etti. Sonday-aq departamenttegiler beyәdep sózge toly audiojazbadaghy dauys Úighyr audanynyng әkiminiki ekenin rastady», – delingen. «Audiojazbadaghy «boqauyz» әkim bop shyqty». Úighyr audanynyng basshysy óz erkimen júmystan ketpek» degen sýiinshi habar https://kaz.365info.kz saytynda basyldy. Tipti Qazaqstan últtyq telearnasynda da (http://kaztrk.kz/news/qogam/akimder-adepsizdigi-ushin-zhumystan-quyldy-88376) «Óz qyzmetkerlerimen dóreki sóilesken Úighyr audany әkimining sózderi әleumettik jelide tarap ketti. Kóp keshikpey Álimjan Toqtasynov әkimdik qyzmetten óz erkimen ketu turaly aryz jazdy», – dep jalpaq júrtqa jariya salyndy.

Osy uaqytqa deyin barlyq qol astyndaghy qyzmetkerlerin, tipti qarghaday qazaq qyzdaryn, anasynday mýgedek әieldi boqtaghany turasynda oblys basshylaryna birneshe mәrte aryz týsse de, Tohtasunovqa tyqyr tayanghan emes. Qayta ózin sol audannyng qojayynynday sezinip esirip ketken bolatyn.   Ákimning balaghatyna әbden toyyp, jigerleri qúm bola bastaghan memlekettik qyzmetkerler men audan túrghyndary әleumettik jelidegi әlekten song kishi Tohtasunovqa bir shara qoldanylar degen ýmitte edi. «Ákim júmystan óz erkimen ketti» degen aqparat taraghanda da kópting kónili ornyna týskendey boldy. Biraq búl quanysh úzaqqa sozylmady. Osydan eki apta búryn Alimjan Tohtasunov óz júmysyna qaytyp kelip, bәz bayaghysha qyzmetin atqara bastady. Tipti birer kýn sabyrmen sóilep, salqynqandyq tanytugha tyrysqanymen, birer kýnnen song әuenine qayta basypty. Taghy da bayaghy boqtyq, bylapyt. Dauysynyng әkimdik ghimaratynyng әr búryshyna jetip jatqanyn da sol mekemedegi qyzmetkerler jaghasyn ústap aityp jýr. Óz qyzmetkerlerin jerden alyp, jerge salyp, ata-tegin týp-túqiyanymen boqtap, boqauyz sózderin dogharmaghan әkimning búl qylyghyn qalay týsinemiz? Sonda respublika kólemindegi búqaralaq aqparat qúraldarynyng sózi jalghan bolghany ma? Álde jalghan aqparat berip, jýgensizdikti joymay otyrghan qúzyrly oryndar kinәli me? Qalay desek te «otqa salsa janbaytyn, sugha salsa batpaytyn» Tohtasunovtyng beyәdep qylyqtaryna kóz júma salu mýmkin emes ekeni aidan anyq.

Iliyas Aqbay

Abai.kz