Atyrau oblysy aumaghyndaghy «Jyloy su» basshysy Ybyraev Baltabay kezekti demalysynan song 12-shildede ýirenshikti qyzmetine qayta oraldy. Rasynda da búl sýlikshe jabysqan orny boldy. Hosh! Aragha eki kýn salmay jatyp «tra-ha-ha» әnine qayta basty, yaghny ýirenshikti әdetin jәne qaytalady. Ol ne әdet deysinder me? Ol qaytadan ekologiyagha orasan zor zardabyn tiygizip, halyq densaulyghyna soghys jariyalady. 2017, shildening 14-júldyzynda GKNS-tegi su aidaytyn motor isten shyghyp, Baltabaydyng búiryghymen Qúlsary qalasynyng las sularyn tapa-taltýste qaytadan KRNU manyna aidap jiberildi. (Búl jóninde saghat 8:20 da arnayy týsirilgen beynetaspa bar).

Ybyraevtyng riyasyz sengen operator mashiniysi Rysqaly óz kezeginde bótelkesin qúshaqtaghan uday mas kýiinde ýiinde tyrayyp úiyqtap jatty. GKNS iyesiz qanyrap bos túrdy. Biraq, motordyng isten shyghuyna operator emes, maskýnem operatordy júmysqa alghan Baltabay kinәli. Múnday nókerleri bar Ybyraev Baltabay rasynda qas batyr boldy, әri eldi baltalauyn qoymaytyn boldy. Baltabay eshkimnen qoryqpaydy bolmasa biylik tútqasyn ústaghandarmen әmpey-jәmpәi, demek, rasynda da sybaylas, mafiya, klan! Baltabaydyng oiynsha halyq mal ma? Álde júrttyng bәrin sotpen qorqytyp ýirengen be? Baltabaydyng aldynghy ekologiyany búzghanyna aiyppúl tóledi me joq pa, ol jaghy әzirshe beymәlim.

Al shyndyghynda halyq bar nәrseden habardar boluy tiyis. Búnyng ózi halyqty mensinbegennen, halyqpen sanaspaghannan  tuyndap otyrghan jayttar. Las sular qala manyna aidalyp jatqan kýni qalalyq әkim, jergilikti polisiya, ÚQK, «Núr-Otan» sekildi oryndargha arnayy qonyraular shalyndy. Maqsat – zansyz, qasaqana aidalyp jatqan las sulardy el basqarushy túlghalardyng kózderine kórsetu. Sebebi, «kórgendi kót degen jenedi» degendey, Baltabay múnday nәrselerdi ertengi kýni eshuaqytta moyyndamaydy. Arnayy GKNS-ting ishine kirdik. 6 metrdey terendiktegi shahta las sudan lyq toly boldy. Baltabaydyng halyqta ala almay jýrgen kegi bar ma? Halyqpen ne ýshin eregesedi?

Jyloy halqyna jәne әkim-qaralaryna óz degenin istetetindey Baltabay kim edi sonsha, tym taltanday beretindey kimning shejiresi edi? Búlar mynanday bir qulyqty asa mengerip alghan. Mysaly, ekologiyagha búl qylyghy sebepti Baltabaydyng ýstinen shaghym týsireyik delik. Ekologiya Baltabaydyng jeke basyna emes, mekemesine zor aiyppúl salady. Búl jerde kimning nesi ketti? Ayyppúl Baltabaydyng bolmasa qyzmetkerlerining qaltasynan shyqpaydy. Ayyppúl mekemege ilinedi de, әiteuir bir kýni qútylady. Búl jerde ekologiyanyng qazynasynyng býiiri qampayady da «Jyloy su» mekemesining halyqtan jinalghan aqshasy men halyqqa tiyesili sudyng aqshasy qúrdymgha ketedi. Sonynda mekemening halyq iygiligine júmsauy tiyis qarjysy kemiydi de zardabyn qara halyq kóredi. Búl ýilese me?

Búl jerde qala manyn lastaugha búiryq bergen, pәtua shygharghan Baltabay ghoy, ne sebepti aiyppúl Baltabaydyng jeke ózine salynbaydy? Ne sebepti bireuding qyrsyghynan ózge bireuler japa shegu kerek? Áriyne, basshylardyng jeke basyna, jeke qaltasyna salmaq týspegesin búlar eldi sasytuyn qoymaydy. Sondyqtan da, bir emes, búl isti «Jyloy su» mekemesi qúrylghaly jylda qaytalap kele jatqan mekeme basshysy Ybyraev Baltabay zang aldynda qatang jazalansyn degen niyetimiz bar.

Túrar Shapqara

Abai.kz