Shirikbay shishkәr
(әngime)
Ol tuylghanda júrttyng bәri qatty quandy. «Kóz tiymesin» dep atyn Shirikbay qoydy. Bireuler Apalon qoyayyq degen (so kezde bireu kosmysqa úshqan). Oghan eshkim kónbedi. «Ey, Apalonyndy qoy, Shirikbay dúrys» dedi. Taghy bireuler: «Qoy baghyp, kóten jeydi, Qoyshybay qoyayyq dedi (Taghy bireuler – 45, bireuler – Tabighat, bireuler – Jýzbay, bireuler – Marat, bireuler – Alpamys qoyayyq degen). Qatty talas boldy.
Jabylyp jýrip besikke saldy. Júrttyng bәri sonda «túshtyma» jedi. «Túshtymanyn» ishinde neshe týrli tәtti-pәtti: aq kәmpiyt, iriys, toqash, tompaq kýlshe, meyiz, órik, jiyde t.b. nәrseler boldy. Keyin Stәlindegi Bayzaq kelip әkuin kesti. Oghan tez jazylsyn dep kýl septi. Mektepke bardy. Betinde qaly bar apay «partagha bir bala bir qyz bolyp otyryndar» dedi. Taghy olar 11 peromen jazu jazdy. «Kiyriliysә» әripterin ýirendi. Ynqyldap jýrip oqyp ketti. Ýtirdi biraq kez-kelgen jerge qoya beretin. Nýkteni oqta-tekte bir qoyatyn. Suretti qatty salatyn. Ásirese besjúldyzdyng suretin ainytpay salatyn. Bәri búghan «bizge de salyp bershi» dep jalynatyn. Qazaq tilinen beretin apay ónkey qúlaghyn tartyp, basyna bormen úratyn. Tarihtan beretin Hantóre aghay «Qúday joq, Darbin degen ghalym adamnyng maymyldan shyqqanyn zerttep, toshny dәleldegen» deytin. Shirikbay «qazirgi maymyldar nege adam bop ketpeydi onda» dep oilaytyn. Biraq jeme-jemge kelgende aghaydan súraugha bata almaytyn. Taghy ol tarih kitabyndaghy basy qústyng basy siyaqty Tot qúdaydyng suretine kóp qyzyghyp qaraytyn. Tot qúdaydyng basy qús siyaqty, sausaqtary adamnyng sausaqtaryna qúsaydy, bútyna qyzdardynki siyaqty gәmәj kiyip alghan. Shirikbaygha sol birtýrli ersi kórinetin. «Qúdaydyng qyzteke qúsap gәmәj kiyip alghany nesi?» dep oilaytyn. Shirikbay ólip-óship kóbeytu kestesin jattady. Keyin «Algebra, himiya qonbaydy mening myiyma» degen óleng jattady. Himiyanyng apayy «osy ólendi jattaysyndar» dedi. Balalardyng bәri joghary klastarda osy ólendi jattauy kerek eken. Algebra apay balalardyng bәrine «ónkey mihoq» dep úrsatyn. Shirikbay algebradan mýlde qaqpaytyn. Taghy olar «Ándir-mәndir dyn-dyn, nemis ólsin myn-myn, orys ólsin bes-altau, qazaq qalsyn aman sau» degen óleng ýirendi. Búny olar qy-hy, lay atyspaq oinaghanda aitatyn. Taghy:
Men aitamyn taqpaq,
Sәbetterdi maqtap.
Ong qolymnyng kýshimen,
Song qolymnyng kýshimen,
Terezeden oq attym,
Altyn saghat joghalttym,
Úiyqtap jatqan pәshistin,
Basynan teuip oyattym.
Ákel beri qylyshty,
Basyn kesip alayyn,
Aq dorbagha salayyn,
Kremilge barayyn,
Lenin órden alayyn,
Kókiregime taghayyn.
degen taqpaq jattady. Mektepte taghy «Jana jyl» qatty qyzyq bolatyn. Búlar Ayaz atamen birge әn salyp, by biyleytin, shyrshany dóngelek bop ainalatyn. Piyәnerbajatyy Gýlmiyrә apay qalay shapalaq úrudy ýiretti. Pizruk Tórebek eki sausaqpen qalay ysqyrudy ýiretti. Shirikbay «Ayaz ata Qyzyl dala jaqtan ya bomasa Úshbarbas jaqtan keletin shyghar» dep oilaytyn.
Balalar asyq oinaytyn. Shirikbay kýrikti onsha oinay almaytyn, kóbine otyryp taydyr oinaytyn. Qaghaz tigip, tas atyspaq oinaytyn. Jәy kәmpitting qaghazy birge, yshkalattyng qaghazy ekige sanalatyn. Lәngige onsha emes edi. Lýr tonqy almaytyn, aboygha sәl-pәl bar bolatyn. Zәkal tebu jidә qiyn edi. «Japa tas» jaqta esek kókpar oinaytyn.
Shirikbay taghy «Ata qoraz gýj-gýj» dep kýrkelerdi talastyrghandy jaqsy kóretin. Sosyn bala kezinde ol aspangha kóp qaraytyn. Aspandy kók múz dep oilaytyn. Shóldegende ony «kitirletip jeseng ghoy» deytin. Búlttardy «qar siyaqty bolatyn shyghar» dep oilaytyn. Taghy ol «erkek pen әiel ýilengende әiel qalay eki qabat bolady? Ol ýshin ne isteu kerek? Keyin ýilengende ony bilmey qalsam qaytem?» dep uayymdaytyn. Odan keyin ol bala kýninde jóiitterden qatty qorqatyn, «әketip qala ma dep».
Onyng mekteptegi aty «Soray» bolatyn. Keyin ýlken klastargha ótkende ony «Shirikbay shishkәr» deytin boldy. Óitkeni ol shishkәrlar qúsap ónkey shәpkisin qisaytyp kiyetin. Taghy shishkәrlәr qúsap «shyrt» etkizip týkiretin. Shirikbay shishkәr klasta Tәpek, Jersiyden keyin ýshinshi ataman boldy. Tórtinshi ataman Balqybek edi. Piyәnerge ótti. Óter kezde ant ishti. Ómiri galstýgi myj-tyj bop jýretin. Ýilerinde ýtik joq edi. «Bypusknoy» beshir boldy. Beshirde apaylary «shashtaryndy tyqyrlap almasandar bolmaydy» degen song bәri bastaryn tyqyrlap alyp keldi. Beshirge bir jәshik limanat, bir shisha túzdalghan bәdireng aldy. Beshirde olar bәlis biyley almady. Qyzdardan úyaldy. «Qyzyqsyng ba, qaytip qúshaqtasamyz?» dedi. Aqyry bәri «Búzyq telefon» oinady. Tәpek gitara tartty. «Áppaghym» degen әn aitty. Bir ret Montaytastyng kók aptobúsymen Shymkentke bardy. Onda «Ozerany», «Qyrqy bazardy» kórdi. Saparaly kókesi ómlet satyp әperdi. Auylda túqymdy búlay jemeytin, qalada basqa ghyp, sәndep jeydi eken.
Odan әskerge ketti. O jaqta Sibirde Diyәkinip degen iyәkýt ekeui birge shoshqa baqty. Áskerden «dembil» bop, qayys belbeu taghyp oraldy. Taghy kәkәrdәsi bar edi. Shygharda etigin әbden maylap, gәrmóshki ghyp alghan. Álbomyn qorghasyn qaghazben sәndegen. Áskerden kelgeninde ýidegiler toqash pisirdi. Sonda búl «Shto takoy «sary domalaq?» dedi. Júrt: «Ólә, mynau qazaqsha sóiley almay qapty ghoy» dedi. Sonda Shirikbay shishkәrdyng әptariyteti bir qatty kóterilgen. Júrt aitty: «Endi búghan ýilenu kerek» dep. Ýilendi. Tәpenge shóp salyp, oghan ot jaghyp, ýstine may qúidy. Osy otqa may qúiu – júrtqa bir ýrki mәrdәn bop ketken. Ózi «Y» ruynan bolatyn. «H» ruynyng qyzyna ýilendi. Júrt: «Beker qyldy, «Z» ruynan aluy kerek edi» dedi. «Z» ruynyng qyzdary pysyq bolady: nandy jaqsy pisiredi, tezekti kýshti iyleydi, kirdi qatty ezedi» dedi. Qughynshy kelip «qyzdy әketemiz» dedi. Shirikbay qorqyp qaldy, «shyrman әketip qala ma?» dep. Olar әsheyin «qayter eken» dep sóitip aitady eken. Qughynshylar araqty synghytyp ishti. Quyrdaqty opyryp jedi. «Kiyit berinder» dedi. Kiyit berdi búlar. Kiyitke pombarqyt, әtles kóilek, piyәnersky kәstým-shalbar berdi.
Artynan «Betashar» boldy. Betti Ámirjan ashty. Betashardyng palauyn Tәshkenbay basty. Júrt «palaudyng kýrishi sәl tiri bop qapty e» dedi. Shirikbay «kýrish qaytip tiri bolad?» dep oilady. Júrt sosyn: «Ýy bop ketseng boldy» dedi. Aqyry ýy bop ketti.
Ákesi: «Balam, meni qalamnyng nanymen emes, sәlәrkining nanymen asyra» dedi. Sol sóz qúlaghynda qalyp qoyghan. Sodan ol әueli Túrbatta ýshiliyshede oqydy. Onda «Dyty» aidaudy ýirendi. Elge oraldy. Shirikbaydyng túrghan jeri – «Kýiik shalghan» sapqozy. Sapqoz diyrektory – Leb Abramybysh Replyanskiy ed. Replyanskiy – әbden kirkiltayy tolghan bireu bolatyn. Shirikbay №2 permada túratyn. Aty – «Ýsh bastau». Auyl әdemi. Onda teniz tolqyny siyaqty týrli-týsti әdemi jotalar bar. Ásirese «Dәu jota» әdemitúghyn. Shirikbay kýnde keshke pada keler kezde sol jotagha shyghyp, auyl jaqqa qarap otyratyn.
Auylda bidayyq, sasyr, qúlqayyr, noqatek, myshyqkót, botataylaq, qyzghaldaq, sarghaldaq, bәisheshek, qaqy, mәsi-kebis t.b. ósedi. Adamdary shetinen әskiya. Mysaly, Dәribay degen kisi bar. Ol әngime aitpaqshy bolsa sózin mapazdap «mәshәr tým» dep bastaytyn. Onyng qanday sóz ekenin eshkim bilmeydi. Qoyshybay ómir boyy gósh bop sapqozda júmys istedi. Iskәrtqa bardy, saghman baqty, qysh qúidy, saban jinady, maqtagha ketti, qyrqymgha shyqty, kýkpege qoy saldy, qozyghúiryq terdi («IYrek sayda» kóp shyghatyn), pәsepke qatysty t.b. Talay ret ailyq, premiia, ystaj aldy. Bir ret «Sәsiyәlistik enbek jarysynyng ozaty» degen shetinde sary shashaghy bar qyzyl jalausha aldy. Ony jaqsylap jughan. Araq ishudi tez ýirendi. Biraq «zәkýskә» jeuge joq edi. Onsha sәndep, kelistirip istey almaytyn. Múrnymen iyiskep, keybireuler әrtister qúsap kýshti isteydi ghoy. Olar ishkende kóbine qúrt, piyaz ne «Kilki» degen kәnservige nan batyryp jeytin. Balqybek ishken kezde «Bir kýni bәrimiz ólemiz ghoy» dep jylaytyn. Búl bәrine qyzyq kórinetin. Alghashqyda «Bermút» degen bino ishti. Júrt «osy bino jaqsy» degen. Gәgәdә pibo ishetin. Pibo joq kezde boza ishetin. El qatarly temeki shekti. Keybireuler «Priymә», keybireuler «Belәmorkәnal» shegetin. Júrt búghan «Astyra» shek dedi. «Piltiri bardy oqyghandar shegedi» deytin olar. Búl «e, e, e...» dedi (biraq keyin birynghay Kelesting nasybayyna kóshti).
Ol kezde «Mәdeniyet jәne túrmys» degen dәu sbetnoy jurnal bolatyn. Auylgha ónkey keletin. Pәshtәlón Kempirbay kóp әkeletin. Syrtynyng sureti әdemi edi, jýdә. «Lenin ósiyeti» degen qaghazy sarghysh audandyq gәzet alatyn. Oman shisha oraugha, qol sýrtuge jaqsy edi. Shirikbay demde ýlkeydi. Júrt «sen endi kisi boldyn, dastarqan basynda bata qayyruyng kerek» dedi. Ony ýirenip aldy. Batany «aman saqtap, әbiyir bermen» bastap, «qayda jýrseng Qydyr әleykis sәlәm shylauynda bolsynmen» ayaqtaytyn, sosyn «әmindi» aityp, nәshine keltirip bet sipaytyn. Júrt «Shirikbay batany myqty beretin bop ketipti» dedi. Qúdayy tamaqqa bararda ol «shatasyp qalmayyn» dep, batasyn ishtey qaytalap, dayyndalyp baratyn. Batany jaqsy beretin bolghan song kóbine basty birinshi Shirikbaydyng aldyna qoyatyn. Sodan ol «Shora» bazardan mishtәr satyp aldy. Shirikbay birden bastyng ózi jaqsy kóretin jerlerin: qúlaghyn, kózin, shýidesining júmsaq jerin kesip jep alatyn (Shirikbay taghy shilәidi jaqsy kóretin). Qalghan jerin júrtqa beretin.
Keyin júrt «jaqsy» degen song krempilin kәstým-shalbar satyp aldy (krempilinning nege jaqsy ekenin bilgen joq, biraq onysyn júrtqa әshkere qylmady). «Kәstým-shalbardy shilәpimen kiymese bolmaydy» degen song barqytnyy shilәpi satyp aldy. Alpysbay «qyrt orys bop ketipsing ghoy» dep mazaqtady. Shirikbaygha eki qoyyng bir som. Auylda birinshi bop «Izmúryt» degen telebiyzir satyp aldy. Odan «Nýu pәgәdy zayys!», «Bremia» kóretin. Artynan soghys kiinolar kóretin, soghysta ónkey sәbetter jenetin. Nemister jaman anqau bolghan ghoy, týk soghysa almaghan. Telebiyzir keyde tәblisa bop qatyp qalatyn.
Sóitip jýrgende Shirikbay bir kýni auyryp qaldy. Kózi auyryp isip ketti. «Ólip qalsam qaytem» dep kәdimgidey tәshpish qyldy. Júrt «doqtyrgha bar» dedi. O kezde Sәpiris qaytys bop ketken (Pogelepkәdaghy ataqty ebrey doqtyr). Basqa bir doqtyr «Áritiymól», «Penәlkәrpiyn» degen dәriler jazyp berdi. Keyin jazylyp ketti. Qatty quandy. «Endi ólmeytin shygharmyn» dedi. «Adam negizi qyzyqtyng bәrin kórip bolyp, әbden qartayyp baryp ólui kerek qoy» dep oilady ol ishtey.
Sodan qaytadan shauyp-shapqylap jýre berdi. Shirikbay «kóp jasasam ghoy, tisim ómiri týspese ghoy» dedi. «Sonda qansha? Mysaly – 80 (atasy sol jasta ólgen), joq» dedi, «90, joq, 100, 120» dedi. «Biraq jýzde neng qalad?! Adam aljyp qalady ghoy». Onday bolghysy kelmedi. «Qoy» dedi. «Keregi joq, 90 jeted» dedi. Sóitip, 90-gha toqtady. 90 – nәrmәlni. Sonda әli qansha jyl ómir sýred?! Qansha ret auqat ishedi, «talay ret nauatpen shәy ishemin, turaghan auqat jeymin» dedi ol, «qatynymmen qansha ret tósekke jatamyn». «Qansha ret «Kýlis», «Qara qatyn» oinaymyn, qúdalyqqa baramyn. Áy, kóp qyzyq bolad» dedi. Óstip pәruәii pәlek bop jýrgende Shirikbay taghy auyryp qaldy. Búl joly ishi auyrdy. Bireuler «qoydyng mayyn jaq, sodan dauasy joq» dedi. Bireuler «100 girәmdәtip jibersen, auruyng pәtәmәm joq bolady» dedi. Bir salmaqty kisiler «seninki, әruaq qoy, «Qyryq shiltenge» baryp týne» dedi. Bireuler «uqala» dedi. Bireuler «túz sugha shomyl» dedi. Bireuler «doqtyrgha barsay» dedi. Bireuler «Shernәiipkidegi kәrtәmen pal ashatyn nemis qatyngha baryp oqyt» dedi. Ne istese de auruy jazylmady. Shirikbay ózining óletinin oilaghanda qatty qoryqty. Negizi 90-gha barghysy kelip edi. Áli alpysqa de jetken joq. Nege ol býitip auyryp qaluy kerek, qansha oilansa da osyghan myiy jetpedi. Negizi ol qazir ólmeui kerek qoy. Júrttyng bәri oghan ónkey «sening kórer qyzyghyng әli alda» deytin. Iya. Shirikbaydyng kórer qyzyghy әli alda. Ol ýshin oghan úzaq jasau kerek. Neshe týrli tamaq jeu ýshin onyng tisteri myqty boluy kerek. Kәrtә oinauy ýshin kózi (zreniyesi) jaqsy boluy kerek. Qatynymen jatuy ýshin... Iya! Oghan qazir óluge bolmaydy. Búryn ol talay ólgen adamdardy jerleuge mazaratqa baratyn. Sonda ol tek «basqa bóten adamdar ghana óledi» dep oilaytyn. Ólgen adamdy jerlep, tezirek baryp, ystyq palau jep, sorghysh kәmpitpen shәy ishudi oilap túratyn. «Adamnyng bәri sony oilap túratyn shyghar» deytin. «Basqa ne oilayd?». Nege ekeni belgisiz ólgen adamdy jerlegende qarnyng qatty ashyp, tanlayyng keuip shóldeysin. Negizi ólim turaly kóp oilaugha qorqatyn ol. Sóilep, kýlip, tamaq iship -jep jýrgen adamnyng ayaq astynan ólip qaluy oghan týsiniksiz bop kórinetin. Ólim oghan bir qaranghy әlem bolyp elesteytin. Búnda bәri bar. Klastastarynmen gәp jiysin, kiino kóresin, kәiip bolasyn. Al, ol jaqta... eshtene joq. Qúry tas-týnek. Qyzyq emes. «Qyzyqtyng bәri osy jaqta» dep oilaytyn. Onyng ólgisi kelmeytini sodan edi. Úzaq ómir sýrgisi keletin. «Ómir sýre berseng ghoy, ómiri bitpese ghoy» deytin. «Kýlip-oynap, auqat iship, qatynynmen birge jýre berseng ghoy shirkin» dep oilaytyn.
«Qatyn degen rahat qoy, qatynsyz bir kýnde ómir sýre almas edim» dep oilaytyn Shirikbay. Nemese tәpen nansyz. Shirikbay tәpen nandy qatty jaqsy kóretin. «Tәpen nan – mening janym ghoy» degen onyng sózi auyl ishine aporiyzim bop tarap ketken. Endi mini oilamaghan jerden osy boldy. Júrt «ózinen de bar, mәtsekil alyp, telebiyzir alyp qútyryp ketip edi» dedi. «Til-kóz degen bar, abaylau kerek edi» dedi. Keybir shaldar «tek jýrseng toq jýresin» degendi aitty. Auyrarynyng aldynda «Vasqod» degen mәtsekil satyp alghan edi. «E, soghan kóringen eken ghoy» dedi. «Joq, oghan emes, týneugýni ýiding artyndaghy qaraghashqa bayghúz qonyp, shaqyryp edi, sodan ba eken ә?» dedi ol. «Joq әneugýni Aqtós әtәnәnәleti juyndy qúiyp jatqanda úlyp edi sodan ba eken? Joq byltyr aldynan bir qara mysyq kesip ótip edi, aqyry sonyng kesiri tiydi me eken ә, sonda ishim qylp ete qalyp edi» dedi ol. Oilay berseng oy kóp qoy (Ótkende qatyny sypyrghyny týrgetip qoyghan edi... taghy bir ret tónkerilip jatqan kebisti kózi shalghan). Qúdaydyng qútty kýni onyng býkil ómiri tizbektelip kóz aldynan ótip jatty. Kәdimgi kiino tәrizdi. Ol osylay auyryp 3-4 ay jatty. Biraq beti beri qaramady. Qayta kýnnen-kýnge nasharlay berdi. Auyryp jatyp әrtýrli týster kórdi. Týsinde ónkey ólgen adamdardy kórdi. Bir qatty auyryp jatqanda oghan mynaday oilar keldi: «Bәri dalbasa eken ghoy, әsheyin» dedi. «Ómir degen týkke túrmaytyn nәrse eken ghoy. Bekerge әure boppyz» dedi. Adamdardyng bәri oghan jansyz quyrshaq tәrizdi bop kórindi. Olardyng ómiri, istep jýrgen tirlikteri oghan týk qyzyqsyz, týsiniksiz hәm maghynasyz bop kórindi. Olardan ózin bólek, mýlde qatysy joq bóten bireudey sezindi.
Dýniyening bәri oghan bayaghy bala kýnderinde ózderi topyraq, laydan jasap oinaytyn oiynshyq ýiler siyaqty bop elestedi. «E, adam óleyin dep jatqanda osynday bop qalady eken ghoy» dedi ol. «Sosyn adam ne ýshin ómir sýredi?» dedi ol. «Qyzyq. Mynau bir týrli súraq qoy». Búryn onyng oiyna búnday súraq kelmegen. Ólerinen bir apta búryn: «Qoydyng basyn jegim kep jatyr» dedi. Ýidegiler qoydyng basyn pisirip berdi. Odan keyin ýsti bittedi. Júrt: «E, Shirikbay óleyin dep jatyr eken, mynau mýrde bit qoy» dedi. Sóitip jatyp aqyry Shirikbay óldi. «Óler kezinde qatty qinaldy, erni jybyrlap birdene degisi kelip edi, tilge kele almady» depti basynda otyrghandar.
Ony «E, meni Jambas jaqqa qoyyndar demekshi bolghan ghoy» dep ashyqtady bireuler. Ólgen song ýi-ishi oibaylap jylady. Júrt jinaldy. Júrt: «Nege óldi ol?» dedi. Basqa bireuler: «Beker óldi, әli jas edi, biraz jýre túruy kerek edi» dedi. «Esh pomasa qúda bop ta ýlgermedi» dedi. «Áli pensiyagha da shyqqan joq». Bireuler: «Eng bomasa sentәbirge taman, kógerish-pógerish pisken kezde ólui kerek edi» dedi. Odan keyin júrt: «Qyrqyna» ne soyar eken?» dedi. «Áy, bir qoy ne eshki soyyp-aq jayghastyratyn shyghar búlar әli» dedi. «Qoy soysa әtjýirigin qayda japsyrady?». «Terisin ne isteydi?». «Salat turay ma, turamay ma?» dedi. «Toqash, qattama pisiretin shyghar, ne qúday úrypty sonsha?» dedi. Taghy «jyrtysqa ne taratady eken?» dedi júrt. «Shәy ma, piyalay ma, qasyq pa, deseremal ma?» «Mәiitti shygharghanda ýstine kilem jaba ma, jәy kiyiz jaba ma, joq әlde mata-shúta qoya sala ma?». Odan keyin «Ýiinde qansha kýn týnetedi eken, joq zuyldatyp aparyp, kómip tastay ma?». Taghy «mәiitke arnap shyraq jagha ma, jaqpay ma?». «Qatyny qansha uaqyt jylaydy eken, bala-shaghasy qaytip jylayd, sony qarap túru kerek» desti júrt.
Qatyny múny biletin, sondyqtan ol sausaqtarynyng arasynan syghalap, júrtqa kórsetip, dauysyn qattyraq shygharyp, jylap otyrdy. Joqtau aitty. «Bas iyem-ay, bas iyem-ay! Nege óldin, bizdi kimge tastap kettin, endi bizdi kim asyrayd?» dep kәdimgidey maqamgha salyp jylady. Júrt «Shirikbaydyng qatyny shynymen jaqsy jylap otyr» dep sendi. Júrt Shirikbaydyng ólimine emes, onyng jetisi, qyrqyna jәne jyrtysyna, qatyn, bala-shaghasynyng qaytip jylaytynyna qatty alandady. Osylardy onyng óliminen manyzdy dep sanady. Biraq ólip qalghan Shirikbay beyshara olardyng búl tirlikterinen mýlde beyhabar edi. Oghan bәribir emes pe? Oghan endi eshtenening keregi joq qoy. Júrttyng ne dep ne qoyghany da oghan bes tiyn.
Shishkәr Shirikbaydyng ómiri osylay ayaqtaldy. Beti tausylyp, oqylyp bitken kitәp siyaqty ghoy negizi adam ómiri, әsheyin. Ásh-pýsh degenshe óte shyghatyn. Iya, deseysh!
Aqjol Qalshabek
Abai.kz