Serikzat Dýisenghaziyn. Últtyq ruhpen jasaqtanghan MúzART
Elimiz tәuelsizdik alghan tústa qazaq muzyka óneri on shaqty jyl ótpeli kezendi basynan ótkerdi. Búl jaghday, әsirese, jas úrpaqtyng esin alghan estrada janrynda qatty bilindi. Ótken ghasyrdyng 1970-1980 jyldary sahna tórinde saltanat qúrghan «Dos-Múqasannyn» ekpini basylyp, el tanyghan kóptegen estradalyq toptar «balapan basyna, túrymtay túsyna» degen kýige týsuge mәjbýr boldy.
Elimiz tәuelsizdik alghan tústa qazaq muzyka óneri on shaqty jyl ótpeli kezendi basynan ótkerdi. Búl jaghday, әsirese, jas úrpaqtyng esin alghan estrada janrynda qatty bilindi. Ótken ghasyrdyng 1970-1980 jyldary sahna tórinde saltanat qúrghan «Dos-Múqasannyn» ekpini basylyp, el tanyghan kóptegen estradalyq toptar «balapan basyna, túrymtay túsyna» degen kýige týsuge mәjbýr boldy.
Osy kezende reseylik әriptesterining izin qazaq jerinde sәtti jalghastyra bilgen orystildi estrada әnshileri shou-bizneske tez beyimdelip, júldyzdary onynan tudy. Qayda barsan, Parviz Nazarov, Kirill Li, duet «L», «Yashlyk», «Muzikola», t.b. siyaqty toptar men әnshilerding әnderi әuelep, ataqtary aspandap túratyn. Olardyng әnderi sol kezdegi estradagha elitken jas qauymnyng jýregin jaulaghany anyq edi. Al qazaqtildi estradadan tek «ABK» toby ghana búlt arasyndaghy nayzaghayday anda-sanda jarq ete qalatyn. Biraq bir ghana toptyng әreketi tәi-tәy basqan qazaq estradasynyng qanaty qatayyp, basqalarmen layyqty bәsekege týse aluyna jetkiliksiz bolghany aitpasa da týsinikti edi. Osylaysha naryq deytin asau tenizde qayyqtay qaltyldaghan qazaq estradasy óz arnasyn jiyrma birinshi ghasyrdyng tabaldyryghyn attaghan song baryp tapty. Sol kóshting basynda «MuzART» toby túrghanyn eshkim joqqa shyghara almas. Esimi bala kýninen elge etene tanys Meyrambekting jýrekti shymyrlatar múnly qonyr dauysy men dombyra tartu sheberligi, Sәkenning sәni kelisken túlghasy men ashyq tenor dauysy, Maqsattyng mamyr aiynda soqqan mayda jeldey biyazy ýni bir-birimen ýilesip, tyndarmandy birden baurap aldy. Topqa keyinnen qosylghan Kenjebek te óz ereksheligin ala keldi. Onyng synghyrlaghan túnyq dauysy, syldyrlaghan syldyrmaghy toptyng ajaryn odan sayyn asha týsti. Qysqasy, «MuzART» naryqtyng múzyna tayghanaghan últtyq estradamyzdy ayaghynan tik túrghyzyp, danghyl jolgha salyp berdi. Túla-boyy últtyq ruhpen jasaqtanghan «MuzART»-tyng jigitteri әnge degen eptiligimen qatar, talghamgha degen tektiligin de kórsete bildi. Ánning әueni men sózining salmaghyna, elge beretin tәlimi men tәrbiyesine basa nazar audardy. Eshkimge úqsamaytyn ózindik stili qalyptastyrdy. Olar qazaqtildi, orystildi bolyp ekige jarylghan qazaqstandyq tyndarmandy bir auditoriyagha jinay bildi. «MuzART» óner aidynyna shyqqannan keyin duet, trio, kvartet degen toptar sahnada sanyrauqúlaqtay qaptady. Solardyng súranysqa ie bolghandary súryptalyp, súranysqa ie bolmaghandary jahandanu dәuirindegi shou-biznes deytin súrapyl tajaldyng kómeyine jútylyp kete bardy.
«MuzART»-tyng jigitteri qashan kórsen, talmay izdenisting jolynda jýredi. Olar sahnada ózderine eliktegen toptar kóbeygen tústa taghy da tapqyrlyq pen tabandylyq tanytty. Ýlken újymdy jasaqtau men saqtaudyng qiynshylyghyna qaramastan, tәuekelge bel buyp, vokaldy-instrumentaldy ansambli qúrdy. Olar toptyng art-diyrektory Erlan Jýnisbaymen, muzykalyq produseri Arman Beksúltanmen aqyldasa otyryp, Almatydaghy eng qabiletti onshaqty muzykanttyng basyn biriktirdi. Júrttyng kóbi kompiuterding quatyna sýienip, fonogrammagha den qoyyp jatqanda búlar vokaldy-instrumentaldy ansambliding sýiemeldeuimen tiri dauysta әn saldy. Ol azday әrqaysysy jeke oryndauda әnder jazdyrdy. Bir kezderi ony estigen kópshilikting arasynda ««MuzART» ansambli taraydy eken» degen sypsyng sózding de jýrgeni de sol jeke әn salghandarynyng saldary edi. Olardyng búl әreketi kerisinshe, toptyng odan әri nyghangyna qyzmet etti. Tipti Almaty men Astana qalalarynda ústazy Altynbek Qorazbaevpen birge qoyghan Meyrambekting konserti birneshe kýn qatarynan qalay anshlagpen ótkenin kózimiz kórdi.
Óz basym bozbala kýnimnen bir kezdegi ónerdegi tanystan syralghy dostaryma ainalghan Meyrambek pen Sәkenning izdenimpazdyghyn óte joghary baghalaymyn. Sәken әnge asa talghampaz intellektual bolsa, Meyrambek muzykanyng mayyn ishken maytalmannyng dәl ózi der edim. Olar óz qataryna qosylghan Kenjebekti de osy baghytta tәrbiyeley bildi. Ózderining sonynan ergen jas әnshilerge aqyldaryn aityp, baghyt berudi de ózderine azamattyq paryz sanady.
Qazaq ónerining baghy ýshin tughan azamattardyng armany әli de asqaq. Olar «Daryn» memlekettik jastar syilyghy, «Mәdeniyet qayratkeri» ataghy, «Altyn Samúryq» bayqauynyng jenimpazy degen siyaqty talay mәrtebeli syilyqtardy da jenip aldy. Biraq shyqqan biyigine masayraghan joq, kerisinshe, odan da biyikke shyghugha úmtylu ýstinde. Olar tanymaldylyghyna maqtanghan joq, kerisinshe, kópting kónilinen shyghatyn talghamdy әnderdi kóbeytuge talpyndy. Býgingi qoghamnyng basty talaby - bәsekege qabilettilik degen osy bolsa kerek. «MuzART» ansambli tәuelsiz qazaq elining muzyka ónerindegi tamasha tabysy dep auyz toltyryp aitugha bolady. Sóz sonynda biyl qúrylghanyna on jyl tolghan «MuzART» tobyn osy azghana uaqyt ishinde jetken tolaghay tabysymen qúttyqtaymyz.
Serikzat DÝISENGhAZIYN,
aqyn, filologiya ghylymdarynyng kandidaty
«Ayqyn» gazeti