Өткен жұмада Мәжілісте Нұрлан Әбдіровтың төрағалығымен өткен Сот реформасы комитетінің отырысы болып, онда «Ақ жол» демократиялық партиясының жетекшісі Азат Перуашев «Парламенттік оппозиция туралы» заң жобасын ұсынды.

Отырыс барысында заң жобасы талқыланып, атап айтқанда, депутат Магеррам Магеррамов парламенттік оппозицияның анықтамасын енгізудің қажеттілігі жоқ екенін айтты. Өйткені оның ҚКХП партиясы өзінің бағдарламалық құжаттарында өзін оппозиция деп жариялаған. Сонымен қатар, ол оппозицияның Мәжіліс комитеттерінде сөйлеу немесе төрағалық ету құқығын бекітуді қажет деп санамайтынын атап өтті.

Азат Перуашев партияның бағдарламасында өзін оппозиция деп бекітуге қатысты - бағдарлама партияның сайлау учаскесіне баратын ішкі құжат екенін атап өтті. "Партияның негізгі құжатында оппозиция болатынын жариялау дегеніміз, бұл сайлауда жеңілісті алдын ала жоспарлау. Сонымен бірге, кез-келген нақты партия билік үшін күресуі, басқарушы партия болуға ұмтылуы керек деп мәлімдеді. Партиялар оппозицияға сайлау алдында емес, керісінше сайлау нәтижелері бойынша қосылады. Сондықтан олар өздерінің негізгі мақсатын оппозицияда көрмеуі керек. Кез-келген партияның мақсаты - жеңіске жету және ел мен өмірдегі өзгерістерге қол жеткізу. Қалыпты жүйеде билік әр мезгілде өзгеріп отыруы керек, бұл кез-келген партияның ерте ме, кеш пе билікке келу мүмкіндігі болады,- деп санайды Азат Перуашев. Әрине, бағдарлама ішкі құжат болып табылады және әр тарап оны өз қалауы бойынша қабылдайды. Заң жобасының міндеті - тек «Ақ жол» немесе «ҚКХП» үшін емес, барлық тараптар үшін тең жағдай жасау.

Азат Перуашев сонымен қатар парламенттегі барлық партияларды оппозиция деп санай алмайтындығын, тіпті бағдарламада өзінің оппозициясын жазып, содан кейін билікпен келісетін барлық партияларды оппозиция деп қарастыруға болмайды деп түсіндірді. Заң жобасының авторы анықтамаға енгізілген, оған сәйкес үнемі сынға түсетін және биліктің партиясының бағытына балама бастамалар жасайтын партияларды ғана парламенттік оппозиция деп санауға болатынын жеткізді. Заңда оппозицияның сөйлеу құқығын қамтамасыз ету идеясына келетін болсақ, бұл «Ақ жол» партиясының депутаттарын бірнеше рет сөзден айыру нәтижесінде пайда болды. Азат Перуашев алдыңғы шақырылымда «Ақ жол» ҚДП депутаттарына, оның ішінде өзіне де бес рет микрофонды өшіргенін, оның ішінде парламент палаталарының бірлескен отырысында үкіметтің жылдағы есебін талқылау кезінде өшірілгенін еске салды. Мұндай фактілерді Комитеттің жұмысына қатысқан басқа депутаттар да растады.

«Сондықтан, біз кез-келген парламент отырыстарындағы оппозицияның сөз сөйлеуіне кепілдік беру талабын негізді деп санаймыз», - деді заң жобасының авторы.

«Сол сияқты,«Ақ жол» партиясы оппозицияның төрағалық ету жөніндегі ұсыныстарын мысалы, бюджет комитетіне қатысты өте негізді деп санайды. Билік партиясы бюджетті басқарады, сондықтан демократиялық бақылау мен тепе-теңдік қағидатына сәйкес бюджет шығынын бақылау басқаларда болуы керек. «Ақ жолдың» оппозицияның үкіметтік заңдарға балама заң жобаларын енгізу құқығындағы бастамалары да маңызды. Кем дегенде екі парламенттік тыңдаулардың және сессияның үкімет сағатының және т.б. тақырыптарын анықтауға құқылы болу керек», - деді «Ақ жол» партиясының жетекшісі.

Сонымен бірге Азат Перуашев әріптестерінің жұмыс тобы аясында барлық ұсыныстарын талқылауға дайын екендігін білдірді.

Депутат Василий Олейник Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Ведомствоаралық комиссияның отырысында талқылау кезінде мемлекеттік органдар парламенттік оппозицияның өз қызметін мемлекеттік тапсырыс бойынша жабу құқығын қамтамасыз ету туралы заң жобасының ұсыныстарына қарсы екенін еске салды. А.Перуашев Үкіметтің заң жобасына жасаған қорытындысында бұл норма бюджеттің шығындалуына әкелетіндігін түсіндірді. Дегенмен бұл мәселе қазіргі мемлекеттік ақпараттық тапсырыс аясында шешілуі мүмкін деп санайды. Сол кезде тек билеуші ​​партияның жұмысы ғана атап өтіледі. Осыған қарамастан, заң жобасының жұмысына кедергі келтірмеу үшін ол құжат авторы ретінде мұны ғана емес, сонымен қатар мемлекеттік органдардың қабылдамауын тудырған бірқатар басқа нормаларды алып тастауға мәжбүр болды.

Заң жобасын қабылдау туралы ұсынысты комитет төрағасы Нұрлан Әбдіров, сондай-ақ депутаттар Нұрлан Дулатбеков, Арман Қожахметов және басқалар қолдады. Талқылаудан кейін Сот-құқықтық реформа комитеті "Парламенттік оппозиция туралы" заң жобасы бойынша жұмыс тобын құру туралы шешім қабылдады. Оның жетекшісі болып фракция мүшесі, «Ақ жол» партиясы төрағасының орынбасары Берік Дүйсембинов сайланды.

Естеріңізге сала кетейік, 2019 жылғы 20 желтоқсанда президент Қасым-Жомарт Тоқаев Парламентте саяси азшылықтардың құқықтарын заңнамалық тұрғыдан бекіту туралы ұсыныс жасаған болатын. «Парламенттік оппозиция туралы» заң жобасын «Ақ жол» Демократиялық партиясы әзірлеп, ол ЕҚЫҰ-ның жоғары бағасына ие болды. Сондай-ақ, заң жобасы «Ақ жол» фракциясы депутаттарының өңірлік сапарларында талқыланды. Ағымдағы жылдың 26 ​​ақпанында Заң жобасы Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы Ведомствоаралық комиссияның отырысында талқыланды.

Abai.kz