2020 жылы 25 мамырда АҚШ-та миннеаполистік бір полицей Джордж Флойд деген афроамерикалықты тізесімен асфальтқа езгілеп өлтіргенде бүкіл АҚШ-ты цунами сияқты наразылық толқыны шарпыған. Нәтижесінде бүкіл полицейлер тізерлеп тұрып халықтан кешірім сұраған.

Бізде Қазақстанда 2022 жылы Қаңтар дүрбелеңі кезінде «огонь на поражение!» бұйрығымен 227 адам оққа ұшады. «Қателесіппіз, кешірім сұраймыз!» деген ешкім жоқ. Қаза тапқан полиция қызметкерлерінің отбасына 9 млн теңгеден өтемақы төленді. Ал жазықсыз оққа ұшқандардың отбасына көк тиын да жоқ.

Бізде полиция жұмысын реформалау туралы айтылып жүргеніне бірнеше жыл болды. Полиция жұмысын бағалау өлшемдері өзгертіледі деп жар салынған. Полиция қызметкерлерінің саны қысқартылатын болған. Қоғамның сенім деңгейі мен халықтың қауіпсіздігін арттыру ең басты нысанаға алынатыны айтылған. Бірақ бәрі өтірік екен. Өкінішке қарай Қазақстанның бүгінгі полициясы сонау отаршыл ақ патша заманынан, кешегі кеңестік кезеңнен үзбей жалғасып келе жатқан жазалаушылық функциясы тіпті өзгермегенін көрсетіп берді.

Енді ары қарай полиция қызметкерлерінің саны арттырылатыны, олардың жарақтануы күшейтілетіні мәлім болды. Қазақстан онсыз да полицейлік мемлекет еді, енді супер полицейлік мемлекетке қарай бағыт ұстанғанын көріп отырмыз.

Полиция қызметінің жазалаушылық сипаты назарбаев режимі өмір сүріп тұрғанда халыққа қызмет ету функциясына алмаспайтынына көзіміз жетті. Полицияның қатыгездіктері, азаматтардың конституциялық құқықтарын аяққа таптауы, тергеу изоляторындағы азаптаулар билік қаншама жасырғысы келсе де әшкере болып жатыр. Халықты үнемі темір кісенмен ұстап тұруға болмайды.

Мұндай «ескі» полициямен «Жаңа Қазақстан» құру мүмкін емес.

Марат Бәйділдаұлы 

Abai.kz