«امان-ساۋلىق» قق قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى جانىنداعى جەا (جۇقپالى ەمەس اۋرۋلارىنىڭ) قاۋىپ فاكتورلارىن تومەندەتۋ بويىنشا جۇمىس توبى ساراپشىلارىنىڭ جۇرگىزگەن ينفەكتسيالىق ەمەس اۋرۋلاردان كەلگەن ەكونوميكالىق زالالدى زەرتتەۋ ناتيجەلەرىن تالقىلاۋعا ارنالعان ءىس-شارا وتكىزدى.

ءىس-شارا اياسىندا «امان-ساۋلىق» قق پرەزيدەنتى باقىت تۇمەنوۆا, قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ ەكونوميكالىق رەفورما جانە وڭىرلىك دامۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى ايگۇل سولوۆەۆا جانە قر ۇكىمەتى جانىنداعى كاسىپكەرلىك ماسەلەلەرى جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيانىڭ ساراپتامالىق توبى جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى گۇلنار قۇربانباەۆا  قازاقستانداعى جەا بايلانىستى ەكونوميكالىق شىعىندى باعالاۋ ماقساتىندا جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋ ناتيجەلەرىن ۇسىندى.

زەرتتەۋ قازاقستاندا 2018 جىلى قابىلدانعان ينفەكتسيالىق ەمەس اۋرۋلار كوزدەرىنەن زياندى ازايتۋ تۇجىرىمداماسىنىڭ قولدانبالى بولىگى بولىپ تابىلادى. جەا نەگىزگى كوزدەرى بولىپ الكوگول، تەمەكى شەگۋ، تاماقتانۋ، فيزيكالىق ينەرتتىلىك، ناشاقورلىق جانە رەپرودۋكتيۆتى دەنساۋلىق انىقتالعان.

«قازاقستاندا ينفەكتسيالىق ەمەس اۋرۋلار ءولىم-ءجىتىمنىڭ 98,9% سەبەبى بولىپ تابىلادى، ال جۇقپالى اۋرۋلاردان بولاتىن ءولىم-ءجىتىم ۇلەسى نەبارى 1,05% قۇرايدى. الەمنىڭ كەز-كەلگەن باسقا مەملەكەتتەرىندەگى سياقتى، قازاقستان ۇكىمەتى ينفەكتسيالىق ەمەس اۋرۋلارعا قارسى كۇرەس بويىنشا شارالار قابىلداۋدا. دەنساۋلىق ساقتاۋ بيۋدجەتىنىڭ شامامەن 11% - ى ينفەكتسيالىق ەمەس اۋرۋلار ساناتىنا جاتاتىن اۋرۋلاردى ەمدەۋگە جۇمسالادى.  تۇجىرىمداما تۇتىنۋشىلارعا قوعاممەن بىرىگىپ, زياندى ازايتۋعا، ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتىپ دەننىڭ ساۋلىعىن ساقتاۋعا باعىتتالعان شىعىندى ازايتۋعا قابىلەتتى.», - دەپ اتاپ ءوتتى گۇلنار قۇربانباەۆا.

2019-2030 جىلدار كەزەڭىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا 4 نەگىزگى دەرەككوزگە قاتىستى ينفەكتسيالىق ەمەس اۋرۋلاردان (جەا) كەلەتىن زياندى ازايتۋ تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋدان بولاتىن جالپى ەكونوميكالىق تيىمدىلىك: جىل سايىن 387,1 ملرد.تەڭگەنى نەمەسە 38,71 ملرد. تەڭگەنى قۇرايدى.

دۇرىس تاماقتانباۋ- بۇكىل الەمدەگى اۋرۋلاردىڭ پايدا بولاتىن ماڭىزدى قۇرامداس بولىكتەرىنىڭ ءبىرى. قۇرامىندا قانىققان مايلار مەن ەنەرگيانى كوپ قاجەت ەتەتىن تاماق ونىمدەرى بار تاماقتانۋ راتسيونى سەمىزدىكتىڭ، قاتەرلى ىسىكتىڭ جانە جۇرەك-قانتامىر اۋرۋلارىنىڭ سەبەپشىسى بولىپ كەلەدى. 2018 جىلدىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا قازاقستاندا تاماقتانۋ پروبلەمالارىنا بايلانىستى 25 000 ەرتە ءولىم جاعدايى تىركەلگەن.

ارينە، دۇرىس تاماقتانۋ ساياساتىن قۇرۋ، حالىقتى دۇرىس تاماقتانۋعا اۋىستىرۋ بويىنشا قۇرالداردى ازىرلەۋ، تۇزدار مەن قانتتى، ترانسمايلار مەن قۇرامىندا«سينتەزاتورلار» كوپ ونىمدەردى تۇتىنۋدى ازايتۋ جونىندەگى شارالاردى ىسكە اسىرۋ مەملەكەتتىڭ باستى مىندەتى بولىپ تابىلادى.

دۇرىس تاماقتانباۋدان بولعان ەكونوميكالىق شىعىنداردى باعالاۋ ءۇشىن قر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ ءولىم سەبەپتەرىنىڭ ستاتيستيكالىق دەرەكتەرى، اشىق كوزدەردەن الىنعان دەرەكتەر، سونداي-اق دۇرىس تاماقتانباۋدىڭ جۇرەك، قان اينالىمى اۋرۋلارىنا، قاتەرلى ىسىكتەرگە، سونداي-اق ديابەتكە اكەپ سوقتىراتىنىن راستايتىن جەكەلەگەن زەرتتەۋلەر پايدالانىلدى.

دۇرىس تاماقتانباۋ فاكتورلارىنىڭ ءولىم ستاتيستيكاسىنا ۇلەسى زەرتتەۋدە 20%-عا باعالانادى.دۇرىس تاماقتانباۋدان ەكونوميكالىق شىعىنداردى باعالاۋ كەزىندەگى نەگىزگى بولجام دۇرىس تاماقتانۋ زياندى ەلۋ پايىزعا قىسقارتۋعا سەبەپشى بولۋى مۇمكىن. دۇرىس تاماقتانۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋدان جانە تۇتىنۋشىلاردى نەعۇرلىم دەنى ساۋ ازىق-تۇلىككە نەمەسە ودان از تۇتىنۋشىلاردى زياندى تاماقتاردىڭ بالاماسىنا اۋىستىرۋدان بولاتىن جالپى ەكونوميكالىق تيىمدىلىك 2019-2030 جىلدار ارالىعىندا 218,7 ملرد.تەڭگەگە دەين وڭتايلى ناتيجە اكەلۋى مۇمكىن.

وسىعان بايلانىستى، دۇرىس تاماقتانۋ بويىنشا جالپى ۇسىنىستار مىنالار بولىپ تابىلادى: ءارتۇرلى تاماقتى تۇتىنۋ; دەنە سالماعىن قالىپتى ۇستاپ تۇرۋ; قانىققان مايلار مەن حولەستەريننىڭ تومەن تۇتىنىلۋى; راتسيونداردا ۆيتاميندەردىڭ (كوكونىستەر، جەمىستەر، ءداندى داقىلدار) جەتكىلىكتى بولۋى; قانت، تۇز جانە ناتري قابىلداۋدى شەكتەۋ.

تەمەكىنى پايدالانۋ ادام دەنساۋلىعىنا اكەلەتىن قاۋىپ-قاتەردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. قازاقستاندا 2 478 544 تەمەكى شەگۋشىلەر بار. 2018 جىلدىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا تەمەكى شەگۋ 20 900 ادامنىڭ ەرتە قايتىس بولۋىنا سەبەپ بولدى، ولاردىڭ ىشىندە 16 533 ەر جانە 4 367 ايەل.

تەمەكى شەگۋگە بايلانىستى ەكونوميكالىق شىعىندار تەمەكى شەگۋگە بايلانىستى اۋرۋلار مەن ءولىم-جىتىمدەردەن تىكەلەي تۋىندايتىن شىعىندار شەڭبەرىنەن شىعادى، ولار شارتتى تۇردە مىناداي ساناتتارعا بولىنگەن:

1-بەلسەندى تەمەكى شەگۋشىلەردە جانە ءپاسسيۆتى تەمەكى شەگۋدەن زارداپ شەگەتىندەردە تەمەكى شەگۋمەن بايلانىستى اۋرۋلاردى ەمدەۋگە بايلانىستى دەنساۋلىق ساقتاۋ شىعىندارى;

2-جالاقىنى جوعالتۋ، قىزمەتكەردىڭ بولماۋى جانە ەڭبەك ونىمدىلىگىن تومەندەتۋ;

3-مۇگەدەكتىككە وتۋگە جوعالتقان ۋاقىت بويىنشا باعالاناتىن مەرزىمىنەن بۇرىن ءولىم-ءجىتىمنىڭ جانە مۇگەدەكتىكتىڭ مونەتيزاتسيالانعان ءمانى;

4-تەمەكى شەگۋگە بايلانىستى ورتتەن بولعان زالال جانە ورتتەن كەيىن تازالاۋ جۇمىستارىنا بايلانىستى شىعىندار سياقتى باسقا جانامالار.

ەسەپتەۋلەر 2019 جىلدان 2030 جىلعا دەيىنگى كەزەڭدە تەمەكى شەگۋشىلەردى تەمەكىنىڭ بالاما تۇرلەرىنە جىل سايىنعى اۋىستىرۋ 85,7 ملرد.تەڭگەنى قۇراپ، وڭ ەكونوميكالىق تيىمدىلىكتى كورسەتپەك. تەمەكى شەگۋگە قارسى كۇرەس ماقساتىنداعى تۇجىرىمداما ءداستۇرلى تەمەكىلەردىڭ بارلىق تۇتىنۋشىلارىن تەمەكىنىڭ جانۋ پروتسەسى جوق نيكوتيندى جەتكىزۋدىڭ بالاما تۇرلەرىنە جانە زياندى، كانتسەروگەندىك كومپونەنتتەردىڭ ەداۋىر از مولشەرىنە اۋىستىرىپ قوسۋ بويىنشا ءتاسىلدى ۇسىنادى.

«كوپ جىلدىق تاجىريبەسى بار دارىگەر رەتىندە مەن شىلىم شەگۋگە قارسىمىن، سەبەبى بۇگىنگى كۇنى تەمەكى شەگۋ بىرقاتار اۋرۋلاردى تۋدىرىپ ولىمگە اكەلىپ جاتقاندىعى دالەلدەندى. مەنىڭ ويىمشا، بۇل ماسەلەمەن كۇرەسۋ كەرەك. ساۋال باسقادا، قالاي كۇرەسەمىز؟ شىلىم شەگۋدەن بولاتىن زياندى ازايتۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى ودان تۇبەگەيلى باس تارتۋ. بىراق، تەمەكى شەگۋ ماسەلەسى ماسكۇنەمدىك پەن ناشاقورلىق سياقتى تىيىمدارمەن شەشىلمەيدى.  مەنىڭ ويىمشا، باسقا دا، زيانى از بالاما ۇسىنۋ قاجەت. ونىڭ ۇستىنە، نارىق جاڭا يننوۆاتسيالىق ونىمدەردى ۇسىنادى، وندا جانۋ پروتسەسى جوق. ادامدار نيكوتينگە ۇيرەنىپ، وعان تاۋەلدىلىكتى سەزىنەدى، ال نەگىزگى زيان جانۋ ونىمدەرىنەن ياعني،ءداستۇرلى تەمەكى شەگۋگە ىلەسە جۇرەتىن ۇردىستەن باستالادى. نيكوتيندى جەتكىزۋدىڭ يننوۆاتسيالىق بالاما جۇيەسى ءداستۇرلى تەمەكىلەرمەن سالىستىرعاندا  95% - عا از زيان كەلتىرەدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى باقىت تۇمەنوۆا.

الكوگوليزم - قوعامنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تىرشىلىگىن ەلەۋلى تۇردە بۇزاتىن اۋقىمدى الەۋمەتتىك پروبلەما. سونىمەن قاتار، الكوگولدى شامادان تىس پايدالانۋ ءتۇرلى اۋرۋلاردىڭ ۇدەپ ءولىم مەن قىلمىستىڭ بەلەڭ الۋىنا اكەلىپ سوقتىرادى.

الكوگول ونىمدەرىن پايدالانۋ ادامداردىڭ الدىن الۋعا بولاتىن ولىمنەن بۇرىن بولاتىن ولىمگە اكەپ سوعادى جانە قىلمىستىڭ، زورلىق-زومبىلىقتىڭ، جەتىمدىكتىڭ وسۋىنەن، دەنساۋلىعىنىڭ ناشارلاۋىنان، مۇگەدەكتىكتىڭ وسۋىنەن جانە وزىنە-ءوزى قول جۇمساۋ وقيعالارىنان كورىنەتىن قوعامنىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىنىڭ الەۋمەتتىك توزۋىنىڭ نەگىزگى فاكتورلارىنىڭ ءبىرى. ماس كۇيىندە كوپتەگەن قىلمىستار - كىسى ءولتىرۋ، دەنساۋلىققا اۋىر زيان كەلتىرۋ، زورلاۋ، بۇزاقىلىق، توناۋ، قاراقشىلىق، اۆتوكولىكتى ايداپ اكەتۋ سياقتى قىلمىستار جاسالىنادى.

قر قارجى مينيسترلىگى مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ اقپاراتى بويىنشا 2018 جىلى الكوگول ءونىمىن وتكىزۋ كولەمى 2017 جىلمەن سالىستىرعاندا 4% - عا ارتتى (2017 جىلى 467 256 761-دەن 2018 جىلى 486 585 797-گە دەيىن).):

- سىرا 2% (2017 ج. 402 021 073-تەن 2017 ج. 411 183 746-گە دەيىن 2018 ج.);

- اراق 7% (2017ج.);

- شاراپ 17% - عا (2017 ج. 22 383 068 - دەن 2018 ج. 26 923 876-عا دەيىن);

- ليكەر-اراق 16% - عا (2017ج. );

- كونياك 23% - عا (2017 جىلى 7 785 902-دەن 2018 جىلى 10 127 601-گە دەيىن).

ەكونوميكالىق زالالدى باعالاۋ مەن مودەلدەۋدى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا، ەسەپكە الكوگولدى شەكتەن تىس پايدالانۋ، ونىڭ ىشىندە باۋىر تسيرروزى اۋرۋلارىنان بولاتىن ءولىم جانە الكوگولدەن ۋلانۋ، سونداي-اق ەڭبەك ەتۋگە قابىلەتسىز جانە ۋىتتى ادامدارعا جاتاتىن الكوگوليزممەن اۋىراتىن ناۋقاستاردىڭ جالپى سانىنىڭ 5% كوەففيتسيەنتى الىندى.

بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا جان باسىنا شاققانداعى تازا الكوگولدى تۇتىنۋ جىلىنا 7,7 ءليتردى قۇرايدى. ەرلەر ءولىمى كورسەتكىشى 2016 دەرەكتەر بويىنشا باۋىر تسيرروزىنان 74% جانە الكوگول تۇتىنۋدان 34% قۇرادى. ايەلدەر ءۇشىن بۇل كورسەتكىشتەر تيىسىنشە 45% جانە 31% .

تۇجىرىمداما الكوگولدى ىشىمدىكتەردى تۇتىنۋ مادەنيەتىن وزگەرتۋدى جانە ەتيل ءسپيرتىنىڭ از مولشەرى بار كۇشتى ىشىمدىكتەردەن اسەرى تومەن ىشىمدىكتەرگە كوشۋدى قامتيتىن الكوگولدى تۇتىنۋ مودەلىن پىسىقتاۋدى ۇسىنادى. فيسكالدىق ساياساتتى قولدانىپ، مىسالى، اقپاراتتىق-اعارتۋشىلىق سيپاتتاعى شارالارمەن كۇشتى جانە ءالسىز الكوگولدى ىشىمدىكتەرگە اكتسيز مولشەرىن سارالاۋ ورىندى بولماق. وسىنداي الكوگول ساياساتىن ىسكە اسىرۋ 2019-2030 جىلدار كەزەڭىندە 25,9 ملرد. تەڭگە مولشەرىندە تازا ەكونوميكالىق تيىمدىلىككە قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

ەسىرتكىگە تاۋەلدىلىك مەملەكەت، قوعام جانە جالپى الەم ءۇشىن، جەكە ادامدار ءۇشىن زور اۋىرتپالىق بولىپ تابىلادى. وپيويدتى پايدالانۋ سالدارىنان پسيحيكالىق جانە مىنەز-قۇلىقتىق بۇزىلۋلارى بار ناركولوگيالىق ەسەپتە تۇرعان ادامداردىڭ ەڭ كوپ سانى 11453, كاننابينويدتاردى 8483 قۇرايدى. ەسىرتكى زاتتارىن بىرىكتىرىپ تۇتىنۋشى (كوپ تاۋەلدىلىك) 4618 ادام. ال قازاقستاندا ناشاقوردىڭ ورتاشا جاسى 32 .

ەكونوميكالىق زالالدى باعالاۋ ءۇشىن زەرتتەۋ اۆتورلارىمەن كەلەسى شىعىن توپتارى ەسكەرىلدى:

- ونىمدىلىكتىڭ تومەندەۋى;

- ءولىم-ءجىتىم;

- ەسىرتكى قىلمىسىمەن كۇرەس;

- دەنساۋلىق ساقتاۋ شىعىندارى;

- مۇگەدەكتىك بويىنشا الەۋمەتتىك شىعىندار.

ەسىرتكىگە تاۋەلدىلىك نەگىزىنەن 15-تەن 35 جاسقا دەيىنگى جاس توپتارىن قوزعاي وتىرىپ، جاس ۇرپاققا تارالادى، ال كونتسەنتراتسيا 18-25 جاسقا جاتقىزىلاتىن جاس توپتارىنا تيەسىلى. ەسىرتكىگە تاۋەلدىلىك نەگىزىنەن ەكونوميكالىق بەلسەندى ادامدار ساناتىنا كىرەتىن نەمەسە سول ساناتتاعى ادامدارعا اسەر ەتەدى.  سونىمەن قاتار، قوعامنىڭ الەۋمەتتىك وسال ساناتىنداعى ەسىرتكىگە تاۋەلدى ادامدار قىلمىسقا بارادى نەمەسە كەزەكتى دوزانى ساتىپ الۋ ماقساتىندا زاڭسىز ارەكەتتەرگە وزدەرىن يتەرمەلەيدى.

ەسەپتەۋ كەزىندە، زەرتتەۋ اۆتورلارى ەڭبەككە قابىلەتتى ءومىر كۇندەرىنىڭ جوعالتۋىمەن بايلانىستى دەرەكتەرگە اسا ءمان بەردى.

تۇجىرىمداماعا سايكەس، دەمەۋشى الماستىرۋ تەراپياسى (دات) ەسىرتكىنى تۇتىنۋدىڭ تەرىس سالدارىنان كەلەتىن زياندى تومەندەتۋدىڭ حالىقارالىق مەديتسينالىق قوعامداستىعى ۇسىنعان قۇرالى بولىپ تابىلادى. ەسەپتەۋلەر 2019-2030 جىلدار ارالىعىنداعى كەزەڭدە ادىستەمەلىك تەراپيا بيۋدجەتكە الەۋەتتى تابىس تۇرىندە 56,8 ملرد. تەڭگە مولشەرىندە ەكونوميكالىق ۇلەس قوسۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنىن كورسەتەدى.

قازاقستاندا 2008 جىلدان باستاپ سيروپ تۇرىندەگى «مەتادون گيدروحلوريد» پرەپاراتى قولدانىلادى. قازاقستاندا (دات) وپيويدتى تاۋەلدىلىكتى ەمدەۋدىڭ ءتيىمدى ادىستەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە قاراستىرىلىپ، ول پسيحوالەۋمەتتىك كەڭەس بەرۋدى، جۇمىسقا ورنالاسۋعا جاردەمدەسۋدى، كاسىبي داعدىلاردى الۋدا، پسيحولوگتىڭ كومەگىن قامتيدى. (دات) ۇسىنۋمەن ناركولوگ دارىگەرلەرىنەن، پسيحولوگتەردەن، الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەردەن، مەدبيكەلەردەن تۇراتىن مۋلتيديستسيپلينارلىق كوماندالار اينالىسادى.  قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاننىڭ 9 وبلىسىندا جانە الماتى قالاسىندا 13 دەمەۋشى الماستىرۋ تەراپياسىن ۇسىنۋ پۋنكتى جۇمىس ىستەيدى.

وسىلايشا، ەسىرتكىگە تاۋەلدىلەردىڭ مەتادوندىق تەراپياسى ەسىرتكىگە تاۋەلدى ادامدى قوعامعا قايتارۋ، جۇمىسقا قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ، قىلمىستىڭ الدىن الۋ، سونداي-اق ەسىرتكىگە تاۋەلدى جاننىڭ ءومىر ءسۇرۋ سالتىن قالپىنا كەلتىرۋ قۇرالى بولىپ تابىلادى. اشىق قول جەتىمدى دەرەكتەر نەگىزىندە، ادەبيەت جانە زەرتتەۋلەر شولۋى وسى زەرتتەۋ ارقىلى ورىن اۋىستىراتىن مەتادون تەراپياسىنان زياندى 33,3% - عا تومەندەتۋگە بولادى دەگەن گيپوتەزا كەلتىرىلەدى.

ەكونوميكالىق زالالدى وبەكتيۆتى باعالاۋدى جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرمەيتىن كوپتەگەن فاكتورلاردىڭ بولۋىنا، سونداي-اق دەرەكتەردى ستاندارتتاۋ جانە ەكونوميكالىق ىسىراپتاردىڭ بازالىق مودەلىنىڭ ماقساتتارىن ازىرلەۋ ءۇشىن جوعارى كۇردەلىلىك دارەجەسىنە بايلانىستى ەسەپتەۋلەر از قوزعالمالى ءومىر سالتى جانە رەپرودۋكتيۆتى دەنساۋلىق سياقتى جەا كوزدەرىنە قاتىستى جۇرگىزىلمەگەن.

جەا-نىڭ ءاربىر كوزى وزىندىك ەرەكشەلىگىنە، سيپاتىنا يە، وسىعان بايلانىستى زەرتتەۋ اۆتورلارى ءاربىر اۋرۋ كوزىنە جەكە ەكونوميكالىق زالالدى مودەلدەۋ بويىنشا ادىستەمە ازىرلەدى، الايدا حالىقتىڭ دەموگرافياسىنىڭ، سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ، ءولىم-ءجىتىمنىڭ ستاتيستيكاسى مەن ديناميكاسى، سونداي-اق جان باسىنا شاققانداعى ىشكى جالپى ءونىمنىڭ كورسەتكىشتەرى بىرىكتىرۋشى جانە بازالىق ەلەمەنتتەر بولىپ قالا بەرەدى.

«قورىتىندى جاساي وتىرىپ، تۇجىرىمدامادا قاراستىرىلعان نەگىزگى ءتاسىل- بۇل مىنەز-قۇلىقتى تۇزەتۋ ارقىلى ادامنىڭ ءومىر ءسۇرۋ سالتىنا اسەر ەتۋ، سونداي-اق زياندى زاتقا بالامانى سانالى تاڭداۋ ءۇشىن اقپارات ۇسىنۋ بولماق. مۇنداي ءتاسىل ينديۆيدۋمنىڭ وي- پىكىرىن، ورنىققان مىنەز-قۇلىق مودەلىن قوزعاماي جانە ينديۆيدۋمنىڭ ءومىر ءسۇرۋ سالتىنا دورەكى ارالاسۋدى جۇزەگە اسىرماي، جەا دامۋ تاۋەكەلدەرىن تومەندەتۋ بويىنشا ۇسىنىلعان شەشىمدەردى قابىلداۋى تۇرعىسىنان قيسىندى نەگىزدەلگەن»، - دەپ اتاپ ءوتتى ايگۇل سولوۆەۆا.

ءومىر ساپاسى مەن ونىڭ ۇزاقتىعى دەنساۋلىق جاعدايىنا تىكەلەي بايلانىستى.  دەننىڭ ساۋلىعى ءبىزدىڭ نە ءىشىپ، نە جەيتىمىزگە، ۇستانعان ءومىر سالتىنا، سونداي-اق مەديتسينالىق قىزمەتتەردىڭ ساپاسى مەن قول جەتىمدىلىگىنە بايلانىستى.

Abai.kz