1947 جىلى عانا قۇرىلعان يزرايل ەلىنىڭ الەمدە جاساعان تاڭعالارلىق عاجايىبى بار. بۇل، ارينە يۆريت ءتىلى. 2000 جىل بويى ۇمىتىلىپ كەلگەن، ەكى مىڭ جىل بويى ەشكىم سويلەمەي كەلگەن ءتىل. مىنە سول ءتىلدى ەۆرەيلەر ەكى مىڭ جىلدان سوڭ سويلەتتى. قالاي دەيسىز عوي. ەۆرەيلەردىڭ اۋىز بىرلىگى، مەملەكەتشىلدىگى ارقاسىندا!

ولار وزدەرىنىڭ قاسيەتتى كىتابى تاناحتى (بيبلياسى) قولدارىنا الىپ كىتاپتاعى جازبالاردى سويلەۋ تىلىنە اينالدىرعان. ەۆرەيلەر وسىدان 60-70 جىل بۇرىن بولعان سول كەزدەگى ءسوز ويلاپ تابۋ جولىنداعى تىرلىكتەرىن بۇگىنگى كەزدە قىزىق ەتىپ ايتىپ بەرەدى. مىسالى، مىناداي بولعان جاعدايدى.

ءبىر مەكتەپتە ەۆرەي بالالارى كەزەكتى ساباقتى اياقتاپ ۇزىلىسكە شىعىپ، ۇزىلىستە تاماقتارىن ءىشىپ قولدارىن جۋادى. قولىن ءسۇرتۋ كەرەك - سۇلگىمەن. بىراق يۆريت تىلىندە بيبليادا جازىلعان سۇلگى دەگەن ءسوز جوق. بالالار ونى مۇعالىمىنە ايتادى، سوسىن مۇعالىمىمەن اقىلداسا وتىرىپ يزرايلدىك عالىم-فيلولوگتارعا حات جازىپ "سۇلگى" دەگەن ءسوزدى ويلاپ تابۋدى سۇرايدى. عالىمدار ويلانىپ مىناداي شەشىمگە كەلەدى. يزرايلدە نەگەۆ دەگەن قۇرعاق ءشولدى جەر بار، بيبليادا وسى ءشول جايلى بار ەكەن. عالىمدار "نەگەۆ" ءسوزىن ءتۇبىر جاساپ وعان جۇرناق، قوسىمشالار قوسىپ - سۇلگى، سۋ كەپتىرگىش، كەپكەن نان، سۋ تارتقىش قاعاز، قۋراپ قالعان اعاش ت. س. س. سوزدەردى ويلاپ تاپقان.

يۆريت تىلىندە بوقتايتىن سوزدەر دە بولماپتى. حالىق بولعان سوڭ ونداي سوزدەر دە كەرەك قوي. ونى دا ويلاپ تاۋىپتى - "حامور" (ەسەك) دەگەن ءسوزدى. اۋەلگى كەزدە ءازىل، ءاجۋا رەتىندە پايدالانىپ جۇرگەن وسىنداي سوزدەر بار بولعانى 15-20 جىلدا تەز تاراپ ءيۆريتتىڭ سوزدىك قورىنا ءسىڭىسىپ كەتىپتى.

ءيزرايلدىڭ ەۆرەيلەرى ءۇش قۇرىلىقتىڭ 70-80 ەلىنەن جينالعان. ولار كەلگەن كەزدە ءتۇرى مەن تۇستەرى نەشە ءتۇرلى بولعانىنا، نەشە ءتۇرلى تىلدە سويلەگەندەرىنە قاراماستان بىردەن يۆريت ءتىلىن مويىنداپ كۇمانسىز قابىلداعان. سونىڭ ارقاسىندا بار بولعانى 20-30 جىلدا 2 مىڭ جىل بۇرىن ولگەن ءتىلدى ءتىرىلتىپ مەملەكەتتىك تىلگە اينالدىردى.

ءبىز قازاقتار، وتىز جىلداي بولدى، مىڭداعان جىلدار بويى اتا-بابالارىمىز سويلەپ كەلگەن ءتىلىمىزدى، جاريا ەتكەن مەمتىلىمىزدى وتارشىلار مەن كەلىمسەكتەرگە مويىنداتا الماي وتىرمىز. بيشارا حالىق، بيشارا مەملەكەت ەكەنىمىزدى الەمگە پاش ەتىپ وتىرمىز..

ساعات ءجۇسىپتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنان

Abai.kz